Bijbelstudie: God is Trouw (9)

Het brengen van offers komt in alle religies voor en het hoort ook bij de eredienst van Israël. Een groot gedeelte van het boek Leviticus geeft er richtlijnen voor. Maar we lezen ook dat de offers in de Bijbel volstrekt anders en uniek zijn.

Inderdaad komen offers in allerlei godsdiensten voor. Ze zijn bedoeld om de goden te eren en vooral ook te vriend te houden. Als je kijkt naar de goden van Kanaän of veel later naar de goden van de Grieken en de Romeinen dan moet je zeggen dat ze zo hun eigen gang gaan in de wereld van de goden. Er zijn er in de eerste plaats ook meer en die goden gaan met elkaar om, hebben elkaar lief of bestrijden elkaar. Als mens kun je daar niet zoveel aan doen. Er zijn wat verhalen over maar dat is alles.

Je moet er natuurlijk wel voor zorgen dat de goden ook aandacht aan de mensenwereld besteden en meer, dat ze je voorspoed en welvaart bezorgen. Als ze niet op je letten, dan gaat het hier beneden verkeerd, dan verpietert de oogst op het veld of je verliest de oorlog om maar wat te noemen. Daarom moet je de goden gunstig stemmen, en dat doe je door de offers. Om het met een Latijnse uitdrukking samen te vatten: ‘Do ut des’: ‘Ik geef op dat jij/u geeft’. Hoe meer offers, hoe meer zegen.

De Heere is een heilig God

De Heere, de God van Israël is anders. Allereerst is Hij de enige. Er zijn geen andere goden. God is een persoonlijk God. Hij spreekt en jij, als mens, luistert. Hij vraagt als eerst om de liefde van Zijn volk, geen rituelen of blinde gehoorzaamheid maar eerbied en liefde. Zo gaat Hij ook met Israël om. Hij wijst hen de weg en leert hen hoe je mens moet zijn. Daarover ging het de vorige keer. Hij woont zelfs in het midden van Zijn volk.

Dat lezen we al in het boek Exodus als de heerlijkheid van de Heere afdaalt in de tabernakel, de tent van de samenkomt. Let op: Het is de heerlijkheid, de Shechina, die afdaalt en woont in het midden van Israël. God zelf is een verterend vuur, Hij is zo verheven en zo groot dat geen mens Zijn aanwezigheid zou kunnen verdragen. Daarom openbaart de Heere zich in Zijn Woord en door Zijn Geest en door de afglans van Zijn heerlijkheid, de Shechina. Die afglans straalt af op de kinderen van Israël. Dat lezen we in Exodus 29:43 en 44: “en zij zullen door Mijn heerlijkheid geheiligd zijn”. Paulus zal dat later een van de voorrechten van zijn volk noemen, als hij aan het begin van Romeinen 9 vertelt dat van hen de Heerlijkheid is.

Hoe zal ik naderen voor Zijn ogen?

De vraag is alleen hoe een mens of hoe een volk met al zijn zonden en onvolkomenheid toch kan leven bij en met de heiligheid van God. Zijn aanwezigheid is zo intens en zo zuiver dat je als mens eigenlijk niet in Zijn nabijheid kan vertoeven. En dan geeft de Heere in Zijn trouw Israël de offerdienst als een manier om in Zijn nabijheid te kunnen leven.

Er zijn verschillende offers en het boek Leviticus beschrijft ze allemaal. Er zijn offers waarmee je je overgave aan God uitdrukt. Dat zijn de brandoffers, waarbij het offer helemaal opbrandt. Er zijn lofoffers en vredeoffers, schuldoffers en offers waarmee de mensen gereinigd worden van hun zonden. Maar bij al die offers is één ding belangrijk: Het zijn niet de offers van mensen, maar het zijn de offers van God zelf.

De Heere roept

Daarmee begint het boek Leviticus. Wajiqrā , zo heet het boek in de taal van de Bijbel. Eigenlijk staat er niet: ‘De Heere roept’, maar ‘Hij roept, de Heere’. Daarmee is met één woord alles wat er nog gaat komen getekend. Alles gaat uit van Hem. De mens roept niet in de eerste plaats tot God maar andersom, God roept een mens tot leven, tot dienst aan Hem, Hij roept hem om te komen in Zijn nabijheid. En Hij maakt dat ook mogelijk.

De offerdienst – en dat is heel belangrijk – is in handen van God zelf. Als je doorleest, merk je dan ook dat de offeraar eigenlijk niet zoveel doet, hij komt wel, maar de dienaren van God, de priesters verrichten het eigenlijke offer.

Hoofdstuk 9 is daarbij verhelderend. Daar wordt verteld hoe de priesters die gewijd zijn door en aan de Heere, hun werk gaan doen. Zij brengen offers om verzoening te doen voor het volk, vers 6: “opdat de Heerlijkheid des Heeren u verschijne”. En dan lees je helemaal aan het einde van dit hoofdstuk dat dan op het laatst het vuur uit de hemel komt en het offer verbrandt. Met andere woorden: God steekt het offer aan.

Nog duidelijker wordt het als in Leviticus 17 sprake is van een verbod op het eten van bloed en dan staat er: “Ik heb het aan u op het altaar gegeven om verzoening over uw zielen te doen” (vers 11). Met andere woorden: de offers gaan niet van de mensen uit, maar God geeft hen als een mogelijkheid aan de mensen om in Zijn nabijheid te komen en te leven. Dat is het unieke.

En zo zal het ook zijn met het offer waar deze offers naartoe wijzen, als ooit God Zijn Zoon zal geven als het Lam van God dat de zonden van de wereld wegdraagt (Johannes 1:29). Het is dus niet óns offer, ons lam – dat is heidendom – maar Zijn Lam.

En zo mogen wij naderen voor Zijn ogen.