Bijbelstudie: God in gesprek met Israël (8)

We zijn aangekomen bij het einde van onze reis door het boek Maleachi. Zes gesprekken lang heeft God tot Zijn volk gesproken. Elk gesprek bracht iets aan het licht van het hart van Israël en van het hart van God. We hebben gehoord hoe God Zijn volk aanspreekt, terechtwijst, roept, maar ook steeds opnieuw Zijn trouw laat zien. Samenvattend zagen we het volgende:

In het eerste gesprek zei God: “Ik heb u liefgehad.” Israël twijfelde daaraan, maar God bleef bij Zijn liefde (Maleachi 1:2-5).
In het tweede gesprek ging het over de priesters, die hun roeping verwaarloosden. God herinnerde hen eraan dat zij geroepen waren om kennis te bewaren en de eer van Zijn naam te bewaken (Maleachi 1:6-2:9).
In het derde gesprek stond trouw in relaties centraal: trouw aan elkaar en trouw aan God horen bij elkaar (Maleachi 2:10-16).
In het vierde gesprek kondigde God aan dat Hij zou komen, als Rechter, maar ook als Zuiveraar (Maleachi 2:17-3:5).
Het vijfde gesprek was een oproep tot bekering: “Keer terug naar Mij, en Ik zal naar u terugkeren” (Maleachi 3:6-12).
En in het zesde gesprek klonk het verdriet van het volk: “God dienen is nutteloos!” Maar God beloofde dat er een dag zou komen waarop de Zon der gerechtigheid zou opgaan (Maleachi 3:13-4:3).

Nu volgen er nog drie verzen. In de vorige Bijbelstudie kwamen ze al kort aan bod. Het is een soort appendix bij het boek Maleachi, maar ook een afsluiting van de hele profetencanon. Hier, op de drempel van vier eeuwen stilte tot aan de komst van Jezus Christus naar deze aarde, vat God Zijn boodschap nog één keer samen.

“

De opdracht is tegelijkertijd een soort terugblik: Israël moet trouw blijven aan de wet van Mozes.

Opdracht en belofte aan Israël

In Maleachi 4:4-6 geeft God nog één laatste opdracht en een belofte aan Israël. De opdracht luidt: “Denk aan de wet van Mozes, Mijn dienaar, die Ik hem geboden heb op Horeb voor heel Israël, aan de verordeningen en de bepalingen” (Maleachi 4:4) en de belofte zegt: “Zie, Ik zend tot u de profeet Elia, voordat de dag van de HEERE komt” (Maleachi 4:5).

De opdracht is tegelijkertijd een soort terugblik: Israël moet trouw blijven aan de wet van Mozes. Daarmee sluit Maleachi aan bij het begin van de profeten: het volk wordt steeds opnieuw geroepen tot gehoorzaamheid aan het verbond.

De belofte is een vooruitblik: God zal de profeet Elia zenden om Israël voor te bereiden op de komst van de Heere zelf. Deze belofte vormt de brug naar het Nieuwe Testament, waar opnieuw een profeet optreedt in de geest van Elia: Johannes de Doper.

Elia, de bode van herstel

De profeet Elia speelde in Israëls geschiedenis een beslissende rol. Hij haalde het volk terug van de verering van de Baäl en herstelde de ware dienst aan God. In Maleachi krijgt hij een nieuwe roeping: “Hij zal het hart van de vaders tot de kinderen terugbrengen, en het hart van de kinderen tot hun vaders” (Maleachi 4:6). Zijn komst is bedoeld om verzoening te brengen. Niet alleen tussen generaties, maar tussen mensen en God. Alleen zo hoeft de HEERE het land niet te vernietigen. Het gaat dus om geestelijk herstel en om het genezen van verbroken relaties.

“

Maleachi is geen boek van ondergang, maar van hoop. God blijft trouw aan Zijn volk, ook na ballingschap, na 400 jaar stilte en na verwoesting.

De vraag blijft: bedoelt Maleachi hier een historische Elia of iemand zoals Elia?

Er zijn twee lijnen die door de Bijbel heenlopen:

(1) De historische Elia

Elia is immers niet gestorven, maar werd in de hemel opgenomen met vurige paarden (2 Koningen 2:11). In die zin is hij nog ‘beschikbaar’ om terug te keren. Velen binnen Israël verwachtten dan ook letterlijk zijn komst en sommigen doen dat vandaag nog steeds. Elia zal, in deze lezing, werkelijk komen om het volk klaar te maken voor de komst van de Heere.

(2) Een Elia-figuur

Maar er is ook een geestelijke vervulling. Maleachi eindigt met verwachting. Een open venster naar wat komen gaat. En dat venster blijft open tot het Nieuwe Testament. Daar verschijnt Johannes de Doper, een Leviet uit een priesterlijk geslacht, die optreedt “in de geest en de kracht van Elia” (Lucas 1:17). Hij bereidt de weg voor de Heere (Johannes 1:21). Precies zoals Maleachi had voorzegt.

Op de berg der verheerlijking verschijnt Elia samen met Mozes, en zij spreken met Jezus “over Zijn uitgang” (letterlijk: Zijn exodus) (Lukas 9:31). Mozes leidde het volk uit Egypte, Elia uit de ban van Baäl, en Jezus zou de wereld uitleiden uit de macht van de zonde. Mozes en Elia samen vormen dus de samenvatting van de Wet en de Profeten. Exact zoals Maleachi zijn boek afsluit.

Er is hoop!

Toch luisterde het volk niet. Na de dood van Jezus werd het land verwoest, in het jaar 70 na Christus, toen keizer Titus Jeruzalem en de tempel vernietigde. Dit gebeurde vijf eeuwen na de woorden van Maleachi. Het is alsof het oordeel dat Maleachi aankondigde, alsnog werkelijkheid werd. Maar daarmee eindigt het verhaal niet.

Maleachi is geen boek van ondergang, maar van hoop. God blijft trouw aan Zijn volk, ook na ballingschap, na 400 jaar stilte en na verwoesting. De belofte van de Zon der gerechtigheid blijft staan. En het verhaal blijft doorgaan. Israël leeft nog. Het land bestaat weer. En de God van Israël is nog steeds dezelfde: “Ik, de HEERE, ben niet veranderd” (Maleachi 3:6).