Wat is Sjawoe’ot?

Sjawoe’ot, Shavu’ot of Sjawoe’ot is een feest dat zeven weken na Pesach wordt gevierd. Sjawoe’ot betekent in het Hebreeuws letterlijk ‘weken’ en het wordt dan ook vaak het Wekenfeest genoemd.

Sjawoe’ot wordt ook wel eens Joods Pinksteren genoemd. Dit komt van het Griekse woord ‘Pentecoste’, wat vijftig betekent. Sjawoe’ot vindt vijftig dagen na Pesach plaats, net als dat Pinksteren vijftig dagen na Pasen plaatsvindt.

Sjawoe’ot in de Bijbel

De omertelling

Sjawoe’ot vindt dus vijftig dagen na Pesach plaats. In het Bijbelboek Leviticus is te lezen hoe God het Joodse volk de opdracht geeft om zeven volle weken (49 + 1 dag) te tellen vanaf de dag na de sabbat in de week van de ongezuurde broden.

Spreek tot de Israëlieten, en zeg tegen hen: Wanneer u in het land komt dat Ik u geven zal, en u de oogst ervan binnenhaalt, dan moet u de eerste schoof van uw oogst naar de priester brengen. U moet dan vanaf de dag na de sabbat gaan tellen, vanaf de dag dat u de schoof van het beweegoffer gebracht hebt. Zeven volle weken zullen het zijn. Tot de dag na de zevende sabbat moet u vijftig dagen tellen. Dan moet u de HEERE een nieuw graanoffer aanbieden. (Leviticus 23:10, 15-16)

Deze telling wordt de omertelling genoemd. De omertelling symboliseert de periode vanaf het moment dat God het Joodse volk bevrijdde uit Egypte totdat zij de thora ontvingen. Deze periode, tussen Pesach en Sjawoe’ot, was oorspronkelijk de oogsttijd. Met Pesach werden de eerste schoven van het land gehaald en als beweegoffer voor de Heer gebracht. Zeven weken later was de tarweoogst voorbij, en dat wordt gevierd met Sjawoe’ot. Door de dagen te tellen, wisten ook de arbeiders buiten op het land wanneer het Sjawoe’ot zou zijn. Een omer was een maat voor graan, dat in de omertijd elke dag als offer van de oogst gebracht werd.

Ontvangen van de wet

De periode tussen Pesach en het Wekenfeest was ook de eerste periode die het Joodse volk in de woestijn doorbracht. Het volk moest zich op de eerste dag van de maand Sivan rond de berg Sinaï verzamelen, waarop God zei dat Hij op de derde dag tekenen zou laten zien als Hij op de berg zou neerdalen (Exodus 19:11). Volgens de Joodse traditie werd de Thora zelf gegeven op de zesde dag van de maand Sivan: de 50e dag van de omertelling. Met Sjawoe’ot vieren de Joden dus ook dat de Thora gegeven werd en dat God zo een verbond met hen aanging.

Sjawoe’ot is dus zowel een oogstfeest, zoals God dat in Leviticus 23 verordent, maar ook een feest waarbij het ontvangen van de wet gevierd wordt. Nu de Joden meer over de wereld verspreid zijn geraakt en er dus door het Joodse volk geen eigen oogst meer wordt binnengehaald, is het vieren en danken voor het ontvangen van de wet meer de boventoon gaan voeren.

Huwelijksverbond

Er wordt wel eens gezegd dat bij het ontvangen van de wet bij de berg Sinaï het volk Israël echt één volk werd. Deze verbondssluiting op de berg Sinaï was als een huwelijk tussen God en Zijn volk. Vanuit rabbijns gedachtegoed is de Thora de ketoeba (het huwelijkscontract) van dit verbond. De Here God toebehoren, daar hoort een bepaalde manier van leven bij en deze staat beschreven in de Thora. Joden zien de wetten in de Thora dan ook niet als last, maar vieren deze juist!

Hoe wordt Sjawoe’ot gevierd?

Toen de tempel nog bestond, werd er tijdens Sjawoe’ot een graanoffer in de tempel gebracht waarbij God gedankt werd voor de vruchten van het land. Nu de tempel er niet meer is, wordt in de synagoge het boek Ruth gelezen. Hierin is te lezen hoe de arbeiders bij de oogst de randen van de akker niet helemaal afmaaiden, en wat van de oogst bleef liggen niet opraapten, maar lieten liggen voor de armen, zoals God dat in Leviticus 23:22 geboden had. Ook tegenwoordig wordt er bij dit oogstfeest veel uitgedeeld aan de armen.

Naast de lezing uit Ruth worden er bepaalde gebeden gezegd en worden er op Sjawoe’ot veel melkproducten gegeten, bijvoorbeeld cheesecake, blintzes en burekas. Melk staat voor de onvoorwaardelijke en voedende liefde van een moeder voor haar kind. Toen het volk Israël de Thora ontving, was het als een pasgeboren baby. Zoals een moeder liefdevol haar baby voedt, was het geven van de Thora een daad van liefde van God.

Leernacht

De nacht voor Sjawoe’ot is traditioneel een leernacht. Uit dankbaarheid dat God de Thora heeft gegeven, blijven sommige Joden de hele nacht wakker om de Thora te bestuderen, en dan vooral Exodus 19 en 20.

Meer bijzonderheden over Sjawoe’ot

Periode van rouw

De tijd van de omertelling is in het verleden vaak samengegaan met tragedies. Zo stierven de leerlingen van Rabbi Akiwa in deze periode tussen Pesach en Sjawoe’ot. Ook hebben er in het verleden veel pogroms plaatsgevonden in deze periode, die vaak samenvalt met de veertigdagentijd. Vaak onder het motto van “de Joden hebben Christus vermoord”. Daarom wordt de omertelling ook als een periode van rouw beschouwd.

Tijdens de omertelling houden Orthodoxe Joden zich aan een aantal beperkingen, waaronder het verbod om te trouwen, naar muziek te luisteren, zich te scheren of grote nieuwe aankopen te doen. Omdat er op de 33e dag van de omertelling een einde kwam aan de sterfte onder de leerlingen van Rabbi Akiwa, vieren de Joden dit als een feestdag en wordt er op deze dag uitzondering gemaakt op de beperkingen. Deze feestdag heet Lag BaOmer.

Sjawoe’ot in het nieuwe testament

Het christelijke Pinksteren was geen nieuw feest, maar vond op Sjawoe’ot, het Joodse Pinksteren plaats! In Handelingen 2 is te lezen hoe de discipelen eensgezind bijeenwaren om het Pinksterfeest te vieren. Christenen zien veel overeenkomsten tussen het Joodse en Christelijke Pinksteren. Bijvoorbeeld dat toen God de wet aan Mozes gaf, er veel lawaai was en de Heer in vuur op de berg Sinaï neerdaalde. Bij Pinksteren was er ook lawaai als van een geweldige windvlaag en werden er tongen van vuur boven de discipelen gezien.

Meer weten over Sjawoe’ot?

In onderstaande video legt ds. Oscar Lohuis meer uit over het Joodse Wekenfeest. Ook gaat hij in op verschillende overeenkomsten tussen Sjawoe’ot en Pinksteren.

Terug naar overzicht van de Joodse feesten