Ik ging erheen met de verwachting en de hoop eindelijk het geheim van Kamp Amersfoort te horen. Waarom was er vanuit de overheid zo’n gigantische tegenwerking om een herdenkingsmonument op te richten op deze plek? En waarom werd er eerst gesproken over veel en veel minder Joodse gevangenen dan er feitelijk waren?

Ooit zat ik naast een oude militair in de gevangenis van Groningen, omdat daar een herdenkingsplaquette werd onthuld ter nagedachtenis aan de Expogé (ex-politieke gevangenen) die daar waren gefusilleerd. Deze militair, met een waslijn aan medailles, had in Kamp Amersfoort gevangen gezeten. Toen ik hem vroeg wat er aan geheimzinnigheid hing rond Kamp Amersfoort, luidde zijn antwoord: “Och mijnheer Jacobs, er zijn van die kwesties die zo afschuwelijk zijn, dat het beter is om ze zwijgend mee te nemen in het graf.”

Verder was ik bezig met de gewone rabbinale werkzaamheden: e-mails beantwoorden, telefoontjes, een sjioer (les) online, twee jongere rabbijnen uit het buitenland (Zwitserland en Duitsland) die het een en ander wilden overleggen, een serieuze gioer-kandidaat (bekering tot het Jodendom) en een niet-serieuze.

Met een niet-serieuze bedoel ik een mevrouw die kennelijk zwemt in de vrije tijd en probeert met mij een gesprek te hebben om te kijken of het interessant is om Joods te worden. Ze had eerder, zo gaf ze zelf aan, ook al gezocht bij andere religies, maar tot nu toe scoorde Jodendom het hoogst en dus graag een paar uur gezellig kletsen over… Hier pas ik dus voor, wegens gebrek aan tijd en vooral gebrek aan geduld.

Tussendoor heb ik ook nog een tekst voor een matsewa (grafzerk) gemaakt en, ik zou het bijna vergeten, had ik een zoommeeting over vermeend antisemitisme op een van onze universiteiten. Wel of niet in de aanval gaan en dus de media erbij slepen, of eerst een gesprek regelen met het universiteitsbestuur.

In december wordt er door de European Jewish Association (EJA) een reis naar Krakau georganiseerd. Die maandag zijn er uiteenzettingen over antisemitisme en dinsdag gaan we naar Auschwitz. Deze reis is bedoeld voor directeuren en rectoren van Europese scholen. Mocht u mensen uit de onderwijswereld kennen die hiervoor in aanmerking komen, laat het me weten, opdat ik ze kan (laten) uitnodigen.

Ondertussen groeit de spanning rondom Israël en heeft de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid zijn zorg uitgesproken over het antisemitisme dat kleine kinderen door hun ouders met de paplepel krijgen ingegoten. Zo’n antisemitische en antizionistische baby vorm geen gevaar, zolang de baby een baby is, kleuter of leerling van de laagste klassen in het basisonderwijs. Maar, zo waarschuwt mijn vriend Pieter-Jaap Aalbersberg, hoe gaat zo’n kind zich gedragen als hij of zij de tienerjaren heeft bereikt of nog ouder is?

Een overlevende van de oorlog, een goede kennis van mijn Blouma, geeft op school gastlessen. Zij werd netjes opgevangen door een van de leraren die in het rood was gekleed en aangaf aan de vrijwillige Joodse gastdocente, dat hij, voordat zij de klas zou toespreken, de leerlingen had verteld over de Gaza-kwestie en hoezeer Israël bezig is met genocide en dezelfde misdaden pleegt als de Duitsers in Auschwitz en andere vernietigingskampen.

Zijn rode kledij was vanwege de rode streep die volgens hem de Nederlandse regering moet trekken ten aanzien van de steun aan Israël. Na deze introducerende les, was het aan de Joodse overlevende om de klas te vertellen over de Jodenhaat gedurende de jaren ’40-’45. De Joodse gastdocent was verre van amused.

Vorige week maandag heb ik in Nijkerk de tentoonstelling ‘Je bent er nog!’ officieel geopend. Ik had de eer om dat te doen met Sallo van Gelder uit Aalten. Sallo, die inmiddels de pensioengerechtigde leeftijd is gepasseerd, is een overlevende van de oorlog. Hij is het middelpunt van de tentoonstelling waarin getoond wordt hoe het hem na de oorlog verging.

Duidelijk is het dat de meeste Joden die het hadden overleefd, niet welkom waren. Hun huizen waren door derden voor een prikkie gekocht, hun bezittingen ontvreemd en hulp van overheidswege ontbrak. Nederland was bevrijd van de Duitsers, maar niet van de Jodenhaat. Het was alleen niet ‘netjes’ om antisemiet te zijn. Dat ‘niet-netjes’ is gebleven en daarom noemt de huidige antisemiet zich antizionist, want dat klinkt beschaafder en behoort inmiddels tot het gewoon.

Gewoon is ook dat kinderen in bepaalde kringen van jongs af aan met Jodenhaat worden opgevoed. Maar als ik met de ouders van scheldende snotaapjes wil spreken om die haat te bestrijden, dan wordt mij die gelegenheid ontnomen vanwege de privacy.

Jammer dat burgemeesters in de oorlog de privacy geheel niet respecteerden en vlijtig naam en adres van hun Joden aan de bezetter doorgaven. Jammer en beschamend is ook dat een aantal van de huidige burgemeesters de Nationale Dodenherdenking van 4 mei hebben misbruikt om een conflict van elders te importeren en daarmee de isolatie van hun lokale Joden (verder) te versterken. Want antizionisme is echt gelijk aan antisemitisme.

Lieve burgemeesters, bezoek de tentoonstelling ‘Je bent er nog!’ en besef: wat toen geschiedde, kan morgen weer gebeuren. Geef uw Joodse ingezetenen een gevoel van ‘fijn dat jullie er nog zijn’ in plaats van ‘je bent er nog’ en importeer geen conflicten van elders, duizenden kilometers van ons vandaan.

Het importeren stimuleert de polarisatie en is dus niet goed. Uw mening over de situatie in Gaza, Syrië, Soedan en andere afschuwelijke brandhaarden in onze woelige wereld, is van generlei invloed en dus volledig nutteloos, a waste of time.

Maar in de lokale strijd tegen de toenemende polarisatie kunt u wel iets betekenen, heeft u een belangrijke stem. Als ik u op de een of andere manier hierbij behulpzaam kan zijn… Schroom niet om me te benaderen. Ik help graag!

Meer weten hoe het is om als Jood in Nederland te leven onder het toenemende antisemitisme? Beluister dan deze aflevering van onze podcast Koosjer Kletsen!