Sluiten

Zoeken.

Yehuda Bacon schilderde de gaskamers van Auschwitz

Door Tal Hartuv - 

23 januari 2023

F140918YS222

Holocaustoverlevende en kunstenaar Yehuda Bacon bij een replica van zijn schilderij in Yad Vashem. Foto: Yonatan Sindel/Flash90

In Yad Vashem hangt een enorm schilderij van een man die een uitgemergelde jongen bij de hand neemt en hem naar een palmboom leidt. De creatie van de toen 16-jarige Tsjechische Holocaustoverlevende Yehuda Bacon is getiteld “De man die mijn geloof in de mensheid herstelde”.

Na de oorlog stapte Yehuda met honderden andere wezen aan boord van een schip en voer naar Israël, waar hij zich al snel inschreef om aan de Bezalel Academie in Jeruzalem te studeren. Na een paar jaar gebruik te hebben gemaakt van verschillende internationale beurzen, waarmee hij prijzen won en erkenning kreeg voor zijn werk, keerde Yehuda terug naar Israël en werd hij een van de meest prestigieuze docenten van Bezalel.

Reis door de kunst

Yehuda’s reis door de kunst begon in Terezin, het enige nazi-getto in Tsjecho-Slowakije. Terwijl hij met honderden oudere mensen op een vochtige zolder opeengepakt zat, slaagde Yehuda erin bevriend te raken met drie beroemde kunstenaars die ook geïnterneerd waren. Ze gaven hem enkele van hun potloden die ze hadden weten mee te nemen. Yehuda keek urenlang toe om van de besten te leren en zijn nieuw ontwikkelde vaardigheden te oefenen.

Kunst werd zijn middel om te overleven. Het diende als afleiding van de verschrikkelijke realiteit. Dag en nacht schetste hij de wanhoop om hem heen. Maar het ergste moest nog komen. Hij werd samen met zijn familie naar Auschwitz gedeporteerd, waar zijn familie onmiddellijk werd vermoord. Omdat hij jong en relatief sterk was, werd Yehuda gespaard. Hij moest goederen in een wagen van de ene naar de andere plaats in het kamp duwen. Dit ‘baantje’ gaf hem toegang tot de geheime gaskamers.

Schilderijen als bewijs

Toen de geallieerden Europa begonnen te bevrijden, vernietigden de nazi’s het crematorium en andere bewijzen in het hele Reich om hun misdaden te verbergen. Verweesd en gekweld wist Yehuda dat hij zoveel mogelijk moest schilderen en documenteren. Zijn schetsen zouden meer zijn dan schilderijen, ze zouden van historisch belang zijn. Zijn schilderijen van de gaskamers zouden later als bewijs in rechtszaken worden gebruikt.

Hoewel veel van zijn werk die vreselijke tijden documenteert, is het schilderij dat in Yad Vashem hangt een bewijs van de helende kracht van vriendelijkheid.

Het schilderij 'De man die mijn vertrouwen in de mensheid herstelde' van Yehuda Bacon.

Přemysl Pitter

Toen de oorlog voorbij was, vond de berooide Yehuda onderdak in een vluchtelingencentrum in Praag, dat opgericht was door Přemysl Pitter. De christelijke predikant had het centrum voor de oorlog opgericht voor Tsjechische kinderen uit arme gezinnen, die het centrum konden bezoeken om te knutselen, spelletjes te doen en zelfs theater te leren. Tijdens de oorlog werd het een centrum van geheime steun voor vervolgde Joden. Met hulp van zijn vrienden en gemeenteleden kreeg Přemysl Pitter na de oorlog toestemming van de geallieerden om Duitse percelen in beslag te nemen en er herstelhuizen voor kinderen van te maken.

Telkens wanneer Yehuda zijn getuigenis aflegt (zelfs op de rijpe leeftijd van 93 jaar), zegt hij dat het in deze oase van rust was dat hij begon te genezen. Hij werd omringt door liefde, vriendelijkheid en zorg. Hier besefte Yehuda dat niet iedereen in de wereld erop uit was om hem te doden omdat hij een Jood was.

Zijn schilderij “De man die mijn vertrouwen in de mensheid herstelde” is een zelfportret, maar is opgedragen aan Přemysl Pitter, die later terecht door Yad Vashem werd geëerd als een van de Rechtvaardigen onder de Volkeren. De figuur die hem naar de palmboom leidt, is die rechtvaardige man, en de palmboom symboliseert het Land Israël. Niet alleen overlaadde Pitter de tiener met liefde, hij hield zoveel van hem dat hij hem aanmoedigde om eindelijk naar huis te gaan, naar het land van zijn volk.

Holocaustherdenking

Op vrijdag 27 januari organiseren we de jaarlijkse Holocaustherdenking in Nijkerk.

Kay-Wilson_avatar

De auteur

Tal Hartuv

Tal Hartuv groeide op in het Verenigd Koninkrijk, maar maakte alija naar Israël waar ze onder meer werkte als gids. In 2010 overleefde ze een gruwelijke aanslag waarbij haar vriendin,...

Doneren
Abonneren
Agenda