Sluiten

Zoeken.

VS onderhandelen met Iran

Door Yochanan Visser - 

9 juni 2023

F180430MA100

Premier Netanyahu op een persconferentie over het Iraanse nucleaire programma. (Foto: Miriam Alster / Flash90)

De afgelopen week ging het Israëlische leger door met de grootschalige oefening ‘Vaste Hand’, ter voorbereiding op een meervoudige frontenoorlog met de Iranese ‘verzetsas’. Ondertussen waren er nieuwe ontwikkelingen die te maken hebben met het nucleaire wapenprogramma van Iran. Deze ontwikkelingen maken in toenemende mate duidelijk dat Israël alleen staat in de strijd tegen het nucleaire programma van Iran.

Laten we beginnen met de huidige stand van zaken in het nucleaire dossier van Iran. Zoals bekend is Iran in het bezit van hoogverrijkt uranium (60 tot 84 procent) voor de productie van vijf nucleaire wapens. Het zal slechts enkele weken in beslag nemen om dit uranium verder op te werken tot de negentig procent die nodig is voor een atoombom. De discussie in Israël gaat nu voornamelijk over wat men nog kan doen om dit proces te stoppen. Afgelopen week werd die discussie gevoed door berichten dat de Amerikaanse regering van president Joe Biden in het geheim nieuwe onderhandelingen voert met Iran over terugkeer naar een vorm van politieke overeenkomst. Zo’n overeenkomst moet het kernwapenprogramma van Iran gaan bevriezen op het huidige niveau.

Nieuwe nucleaire overeenkomst

Daarbij zou het gaan om het verzachten van de internationale sancties tegen Iran, zoals het toestaan van legale olietransacties. Naar verluidt, zou de Amerikaanse regering ook 17 miljard dollar in bevroren tegoeden van Iran gaan vrijgeven onder de nieuwe deal. Dat bedrag zou zelfs kunnen oplopen naar 21 miljard, maar is veel minder dan de 150 miljard die de regering Obama aan Iran gaf na het sluiten van de originele nucleaire deal in 2015.

Zowel Iran als de Verenigde Staten ontkennen dat er sprake is van een situatie waarbij er snel een nieuwe overeenkomst kan worden gesloten. Iraanse diplomaten gaven de afgelopen week echter toe dat er sprake is van een vooruitgang in de onderhandelingen, die op gang werden gebracht door de Golfstaat Oman. Een woordvoerder van het State Department (ministerie van Buitenlandse Zaken) leek later ook toe te geven dat er sprake is van een naderende nieuwe overeenkomst met Iran. De woordvoerder vertelde Fox Digital News dat de regering Biden “de Amerikaanse burgers zal beschermen en verdedigen”. Dit was een indicatie dat ook de vrijlating van Amerikanen in Iraanse gevangenissen onderdeel is van een eventuele nieuwe nucleaire overeenkomst. Er worden momenteel vier Amerikaanse burgers in gijzeling gehouden door Iran. Sayyed Mohammad Marandi is een adviseur voor het Iranese onderhandelingsteam en zei deze week dat de tekst van de overeenkomst in feite al klaar is. Het akkoord zou alleen nog op ondertekening door de Amerikaanse regering wachten, aldus Benjamin Weinthal, de Fox-correspondent voor het Midden-Oosten.

Israëls opties

Voor Israël betekent deze verandering dat de opties die de Joodse staat heeft voor het stoppen van het Iraanse kernwapenprogramma worden gereduceerd tot de militaire optie alleen. Premier Benjamin Netanyahu kan niet opnieuw de strijd aangaan met de huidige Democratische regering in de VS. Dit heeft vooral te maken met het feit dat Biden geen dialoog voert met de Israëlische premier. Netanyahu wacht nog steeds op een uitnodiging voor een bezoek aan het Witte Huis. De premier heeft slechts telefonisch contact met de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken. Zo’n telefoongesprek vond plaats op donderdag toen de premier, naar eigen zeggen, langdurig sprak met Blinken over Iran.  Netanyahu vertelde Blinken dat Israël zich niet gebonden zou voelen aan een nieuwe nucleaire overeenkomst tussen de VS en Iran.

Netanyahu kan ook niet, zoals in 2015, naar het Amerikaanse Congres gaan om de onderhandelingen met Iran te beïnvloeden. Dat station is passé en het gedrag van de Europese landen laat verder zien dat Netanyahu ook daar geen partner heeft voor het stoppen van Iran en zijn race naar de atoombom. De drie Europese grootmachten Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk zijn goed in het afgeven van verklaringen waarin Iran wordt veroordeeld voor zijn nucleaire activiteiten. Echter waar het gaat om militaire actie tegen Iran geven de regeringen van deze landen niet thuis.

IAEA is geen partner

Daarbovenop bleek deze week ook opnieuw dat Israël geen partner heeft in het Internationaal Atoomenergie Agentschap (IAEA) in Wenen. De IAEA sloot twee onderzoeken naar toe nu toe niet gedeclareerde nucleaire activiteiten van Iran.

Het gaat daarbij om de nucleaire fabrieken Fordow en Marivan, een tot nu toe onbekende nucleaire installatie. In Fordow vonden IAEA-inspecteurs uranium deeltjes die waren opgewerkt tot 83,7 procent. In Marivan werden volgens experts testen gedaan met ontstekers voor een nucleair wapen.

Israëlische regeringsvertegenwoordigers veroordeelden de IAEA-beslissing en beschuldigden de IAEA van het “buigen onder de druk van Iran”. Premier Netanyahu zei in een reactie dat Iran doorgaat met liegen tegen de IAEA en zei dat het Agentschap had “gecapituleerd”. Hij zei verder dat dit “een smet” was op het Iraanse nucleaire dossier van de IAEA.

IAEA-directeur Rafael Grossi ontkende echter dat zijn agentschap water bij de wijn had gedaan. Hij maakte later bekend dat de IAEA zekere vooruitgang had geboekt in het inspectieproces van de Iraanse nucleaire activiteiten. Volgens het Atoomagentschap waren er nieuwe camera’s geïnstalleerd in faciliteiten waar Iran centrifuges produceert. Ook had de IAEA voor de eerste keer monitorapparatuur geïnstalleerd in de nucleaire faciliteiten Fordow en Natanz, waar Iran uranium opwerkt.

Nieuw Iraans wapen

Iran verhoogde de druk op Israël deze week met de officiële introductie van de nieuwe hypersonische raket “Fattah”. Dit hypersonische wapen zou een kernkop in “400 seconden” naar Tel Aviv kunnen brengen aldus het regime in Iran. Dit werd op billboards in Teheran beweerd, tijdens de onthulling van Irans nieuwste wapen door de Islamitische Revolutionaire Garde. Israëlische militaire experts zetten echter vraagtekens bij de Iraanse bewering dat de raketschilden in Israël niet in staat zijn om de “Fattah” uit de lucht te schieten. Men wees ook op eerdere spectaculaire onthullingen van nieuwe Iraanse wapens; deze bleken later in de praktijk niet gebruikt te kunnen worden of vertoonden mankementen tijdens testen.

Consensus in Israël

Politieke leiders in Israël maakten ondertussen duidelijk dat de onderlinge geschillen zullen wegvallen in het geval van militaire actie tegen Iran. Oppositieleider Benny Gantz zei dit met zoveel woorden tijdens een conferentie die was georganiseerd door The Jerusalem Post. Gantz zei dat heel Israël zich zal verenigen wanneer het uur van de waarheid komt tegen Iran.

Premier Netanyahu kan verder voor het eerst rekenen op de steun van zijn gehele kabinet, wanneer hij zou besluiten dat de tijd voor militaire actie is gekomen tegen Iran. Dit bleek uit tot nu toe geheime notulen van een recente kabinetsvergadering. De Israëlische leider kwam eerder in 2011 dicht bij de beslissing om Iran aan te vallen over zijn nucleaire programma. Hij zag daar uiteindelijk van af na verzet van leiders van de inlichtingendiensten en van de top van de IDF. Dit keer bestaat er echter een andere situatie, omdat naast de nucleaire dreiging van Iran er sprake is van een omsingeling van Israël door de Iranese ‘verzetsas’. Er is verder sprake van brede consensus in het Israëlische defensie- en inlichtingenapparaat over de noodzaak om Iran te stoppen.

visser-2

De auteur

Yochanan Visser

Yochanan Visser maakte vanuit Nederland alija naar Israël waar hij Missing Peace oprichtte, een onderzoeksjournalistiekbureau om de werkelijkheid achter de eenzijdige berichtgeving over Israël bloot te leggen. Zijn grondige research...

Doneren
Abonneren
Agenda