Over de verplichting van die pelgrimages kunnen we o.a. lezen in Exodus 23:14–17. Vanwege het ontbreken van de tempel is het voor Joden momenteel nog ‘facultatief’ om tijdens die drie feesten naar Jeruzalem te komen.

De wens vertolkt ook het Joodse verlangen naar het Land van Israël, naar de terugkeer. Het “L'Sjana Haba'a B'Jeroesjalajiem” klinkt al sinds mensenheugenis twee keer per jaar in Joodse gemeenschappen wereldwijd, thuis ter afsluiting van de Sedermaaltijd; en een half jaar later in de synagoge ter afsluiting van Jom Kippoer, meteen na het wegebben van de laatste sjofartoon. Het is als het ware een toegevoegd gebed voor een eind aan de ballingschap.

Vleespotten van Egypte

Maar het lijkt voor veel van mijn mede-Joden een lege slogan te zijn geworden. De ‘vleespotten van Egypte’ staan vandaag in de VS, in Europa en sinds kort zelfs in Dubai. Miljoenen Joden wensen elkaar in die oorden jaarlijks tweemaal vrolijk ‘Volgend jaar in Jeruzalem’ toe, maar de meesten zijn niet van plan om dat ook echt te gaan doen en op alija te gaan.

Dat was in de tijd van de uittocht uit Egypte overigens ook het geval. Ruim 75 procent van de kinderen van Israël verkoos Mozes niet te volgen. Ze waren geassimileerd of gewoon bang voor het onbekende, en ze kwamen tragisch om het leven in de plaag van de duisternis.

Pesachvakantie naar Egypte

Maar ook in Israël zijn er velen die de wens niet serieus nemen. Oók dit jaar was er tijdens Pesach weer sprake van een Joodse exodus, maar dan de verkeerde kant op. Duizenden gezinnen vertrokken zelfs naar Egypte om daar Pesach aan de stranden van de Rode Zee te vieren. En op de luchthaven Ben Gurion was het druk met Joodse vakantiegangers op weg naar Europese of andere oorden van de voormalige ballingschap.

Daar is natuurlijk begrip voor op te brengen: Israël is een klein, dichtbevolkt land en als iedereen er tegelijkertijd op vakantie gaat betekent dat file-ellende en afgeladen attracties en stranden. En na twee jaar binnenlandse covid-opsluiting moesten velen er gewoon even uit. Maar ironisch blijft het.

Zetje richting Israël

De pelgrimagewens werd ook met voeten getreden door de Israëlische regering. Op 19 april verbood de nota bene orthodoxe premier Naftali Bennett verdere Joodse pelgrimages naar de Tempelberg. Dat was onder druk van Washington, terreurorganisatie Hamas en de Arabische coalitiepartner Ra’am van moslimbroederschapleider Mansoer Abbas.

“Het is om moedeloos van te worden”, zei ik vanochtend tegen een buurman. Maar die sprak dat tegen met: “Jij ziet toch ook dat er juist nu veel Oekraïense Joden op alija komen? Joden, ook die in de VS en Israël, hebben soms een zetje nodig om hun lotsbestemming te volgen. En daar zorgt de Almachtige voor. Alles is in Zijn hand, dus moeten we gewoon op Hem vertrouwen.”