1. Choetspa!

In het joodse geloofsleven speelt choetspa een rol. Choetspa (vergelijk het Nederlandse woord ‘gotspe’) is een Hebreeuws woord voor moed. De Heere Jezus kon dit soort brutaliteit wel waarderen. Bijvoorbeeld bij de heidense vrouw die Jezus blijft smeken haar dochter te helpen. Jezus maakt dit ook duidelijk door verhalen. De gelijkenis van de weduwe die blijft aandringen bij de onrechtvaardige rechter is daar een voorbeeld van.

De joodse gewoonte om vrijmoedig tegenover God te zijn gaat terug tot aartsvader Abraham. Hij onderhandelde met God om Sodom te sparen. Deze eerlijke manier van communiceren zien we door heel de Bijbel heen. Veel christenen zijn zó gewend aan de vrome en plechtige eerbied naar God, dat we helemaal geen choetspa meer kennen. Maar juist de eerlijkheid, het gewoon vertellen wat je voelt en de ‘brutaliteit’ om maar aan te blijven houden bij God, duidt op een intieme vertrouwensrelatie.

2. God als middelpunt van het gebed

Terwijl christenen God vragen om het eten te zegenen, zal een Jood voor het eten God Zelf zegenen. Het joodse gebedenboek, de siddoer, staat vol met gebeden die God prijzen. In het joodse gebedsleven gaat het niet allereerst om de mens en zijn behoeftes, maar om God en Zijn eer. Ons woord ‘bidden’ betekent eigenlijk ‘vragen’, en onze gebeden bestaan dan ook vaak grotendeels uit vragen. In het jodendom is juist het danken en loven en ‘zegenen’ van God het belangrijkste gebedsonderwerp.

3. Omgaan met tegenstellingen

Het eindeloos afwegen van twee tegenstrijdige standpunten is typisch Joods. Vaak wordt er niet gekozen voor één van beide standpunten, maar worden ze simpelweg naast elkaar geaccepteerd. Als christenen hebben wij hier vaak moeite mee. Wij hebben het liefst voor elk probleem één systematisch onderbouwde, theologische oplossing.

Vraag drie christenen om dezelfde Bijbeltekst uit te leggen, en je krijgt waarschijnlijk drie verschillende antwoorden. Vervolgens zullen ze elkaar net zolang proberen te overtuigen van hun eigen gelijk tot ze (min of meer) overeenstemming hebben bereikt over de enige goeie interpretatie van de tekst. Vraag je vervolgens drie joden om dezelfde Bijbeltekst uit te leggen, dan zullen ook zij waarschijnlijk tot drie verschillende inzichten komen. Na deze met elkaar uitgewisseld te hebben, zullen ze samen op zoek gaan naar een vierde uitleg (en daarna na een vijfde, een zesde en verder).

4. Gehoorzaamheid

De manier waarop Joden lezend, studerend en discussiërend omgaan met de Schriften, maakt veel indruk op me. Het bestuderen van de Bijbel is volgens hen onmisbaar om God lief te hebben en te leven volgens Zijn wil. Ieder woord van God wordt serieus genomen en er wordt besproken hoe daar het beste invulling aan kan worden gegeven. Uiteindelijk staat namelijk de heiliging van het leven centraal: ‘Gij zult heilig zijn, want Ik ben heilig’ (Leviticus 20:26).

Voor christenen klinkt de wet al snel als een zware last, maar voor een Jood is het de onthulling van Gods diepste gedachten. Het uiterst serieus nemen van iedere (zelfs misschien onbegrijpelijke) wet is voor hen een manier om God te eren. Ook Jezus kende deze gedachte: ‘Als u Mijn geboden in acht neemt, zult u in Mijn liefde blijven, zoals Ik de geboden van Mijn Vader in acht genomen heb en in Zijn liefde blijf.’ (Johannes 14:10).

5. Feest!

Het Jodendom kent een vaste structuur van wekelijkse- en jaarlijkse feesten. Joden laten daarmee zien dat geloven (ook) iets heel feestelijks kan zijn. Misschien wel de belangrijkste feestdag is de zevende dag van de week: de shabbat. Er wordt naar deze dag toegeleefd en de dag wordt binnengehaald als een koningin. De shabbat is diep geworteld in het Joodse volk. De vrijdagavond is een kostbaar moment voor zowel religieuze en niet-religieuze joden. De shabbat wordt echt beleefd als een feestdag waarop men zich in alle rust kan richten op elkaar en op God.

De jaarlijkse feesten in het jodendom zorgen voor eenheid onder het Joodse volk en roepen veel gezamenlijke herinneringen op. Het herdenken van de heftige geschiedenis van het Joodse volk gaat hand in hand met vrolijkheid. De pijn van het verleden wordt opgehaald en herdacht, maar het uitvoeren van Gods voorschriften in de Bijbel geeft zekerheid en voldoening. Van deze manier van feestvieren kunnen wij als christenen nog best wat leren!