Tijdens een persconferentie, nadat het Witte Huis het plan had vrijgegeven, zei Trump dat Hamas het voorstel nog niet heeft aanvaard, maar dat Arabische en islamitische landen onderhandelen met de terreurgroep. “We rekenen op de landen die ik noemde, en andere, om met Hamas te spreken, en ik hoor dat Hamas dit ook wil afronden,” zei Trump.

Trump verklaarde dat als Hamas het voorstel afwijst, hij Israël zal blijven steunen in de oorlog. “Als Hamas het akkoord afwijst – wat altijd mogelijk is, want zij zijn de enigen die nog niet hebben ingestemd, alle anderen wel – dan heb ik het gevoel dat we toch een positief antwoord zullen krijgen,” zei hij. “Zo niet, zoals je weet, Bibi, dan heb je mijn volledige steun om te doen wat nodig is.”

Het plan voorziet in een onmiddellijk staakt-het-vuren, een gefaseerde Israëlische terugtrekking uit het grootste deel van Gaza, de vrijlating van Israëlische gijzelaars door Hamas in ruil voor de vrijlating van bijna 2.000 Palestijnse gevangenen door Israël, amnestie voor Hamas-leden die de wapens neerleggen, en de oprichting van een “technocratisch, apolitiek Palestijns comité” dat tijdelijk Gaza moet besturen.

Het komt grotendeels overeen met eerdere mediaberichten over het voorstel, behalve dat het geen Israëlische belofte bevat om luchtaanvallen tegen Qatar achterwege te laten. Netanyahu deed die toezegging mondeling in een telefoongesprek met de Qatarese premier eerder op maandag, waarin hij zich ook verontschuldigde voor de schending van de Qatarese soevereiniteit bij het bombardement van 9 september, aldus een samenvatting van het Witte Huis van het gesprek.

‘UNRWA kan niet terugkeren’

Richard Goldberg, senior adviseur bij de Foundation for Defense of Democracies, zei tegen JNS dat het plan zowel zaken bevat die snel en concreet zouden plaatsvinden – zoals de vrijlating van de gijzelaars binnen 72 uur – als punten voor de lange termijn, zoals hervorming van de Palestijnse Autoriteit.

“De hoofdlijnen van de deal liggen volledig in lijn met Israëls oorlogsdoelen, eisen, prioriteiten en belangen,” aldus Goldberg. “Maar hoe gebeurt dit in de praktijk? Er zijn talloze manieren waarop het mis kan lopen.”

“Hoe deradicaliseer je de Gazastrook werkelijk? Hoe zorg je ervoor dat het op de lange termijn een terreurvrije zone wordt? Wie gaat deelnemen aan die internationale veiligheidstroepen?” vroeg hij.

Andere vragen zijn volgens hem: “Hoe voorkom je dat de Verenigde Naties diensten, geld, hulp of uitrusting blijven leveren aan Hamas of andere terreurgroepen die door de VN niet als zodanig worden erkend? Hoe deradicaliseer je als de Qatari’s mee aan tafel zitten, terwijl zij al jaren ideologieën van de Moslimbroederschap en radicalisering financieren?Dit zijn allemaal belangrijke vragen die we zullen moeten beantwoorden,” zei hij.

Het plan bepaalt dat hulpverlening in Gaza via de Verenigde Naties “en hun agentschappen” moet doorgaan “zonder inmenging”. Er wordt echter niet vermeld welke rol, indien überhaupt, de VN-hulporganisatie voor Palestijnse vluchtelingen (UNRWA) – die Israël in januari verbood vanwege vermeende banden met Hamas – in de toekomst zou spelen.

Goldberg zei tegen JNS dat een terugkeer van UNRWA in Gaza de inspanningen tot deradicalisering zou ondermijnen. “UNRWA kan niet terugkeren,” zei hij. “Wat betekent het dat de Verenigde Naties een leidende rol zouden krijgen in de hulpverlening en dienstverlening, en hoe past dat bij het doel van een Gaza dat zelfvoorzienend is én gederadicaliseerd? UNRWA kan op beide punten niet leveren.”

Plan voor de ‘dag erna’

Netanyahu zei dat het Israëlische kabinet het voorstel heeft goedgekeurd, en noemde het het “dag-erna-plan” voor Gaza.

“Hamas zal worden ontwapend, Gaza zal worden gedemilitariseerd, Israël behoudt de veiligheidsverantwoordelijkheid, inclusief een veiligheidszone voor de nabije toekomst,” zei de premier. “Gaza krijgt een vreedzaam, civiel bestuur, dat niet door Hamas en niet door de Palestijnse Autoriteit wordt geleid.”

Het tijdelijke Palestijnse comité dat Gaza moet besturen, zal onder toezicht staan van een “raad voor vrede”, die Trump zal voorzitten. Leden zijn onder meer Tony Blair, voormalig premier van het Verenigd Koninkrijk. Het plan voorziet dat de Palestijnse Autoriteit uiteindelijk beide entiteiten vervangt.

“Dit orgaan zal het kader bepalen en de financiering regelen voor de wederopbouw van Gaza totdat de Palestijnse Autoriteit haar hervormingsprogramma volledig heeft uitgevoerd – zoals uiteengezet in verschillende voorstellen, waaronder Trumps vredesplan van 2020 en het Saoedisch-Franse voorstel – en veilig en effectief opnieuw de controle over Gaza kan nemen,” staat in punt negen.

Het plan laat de mogelijkheid van een Palestijnse staat in de toekomst open, ook al zei Trump dat sommige landen die staat “onverstandig” hebben erkend, en benadrukte Netanyahu dat hij daar fel tegen is.

“Terwijl de wederopbouw van Gaza vordert en het hervormingsprogramma van de Palestijnse Autoriteit trouw wordt uitgevoerd, kunnen eindelijk de voorwaarden ontstaan voor een geloofwaardige weg naar Palestijnse zelfbeschikking en staatvorming, wat wij erkennen als de wens van het Palestijnse volk,” stelt de tekst.

‘Vrij van radicaal terreurbewind’

Joodse organisaties verwelkomden het voorstel. Ronald Lauder, voorzitter van het World Jewish Congress, noemde de aankondiging “een historisch moment”.

“Het plan, dat door de Verenigde Staten is opgesteld, door Israël is aanvaard en gedeeld met belangrijke internationale partners, biedt voor het eerst een geloofwaardig pad naar een einde aan de geweldsspiraal die de regio sinds de brute terreuraanval van Hamas op 7 oktober in zijn greep houdt,” aldus Lauder.

“Voor het eerst is er een duidelijk kader dat waarborgt dat alle gijzelaars worden vrijgelaten, Hamas wordt ontwapend, Gaza wordt gedemilitariseerd en Israëls veiligheid wordt gegarandeerd.”

“Cruciaal is dat het eindelijk de mogelijkheid opent voor de Palestijnen om vrij te leven van het radicale terreurbewind dat hen enkel ellende en verwoesting heeft gebracht,” voegde hij eraan toe. “Dit is een keerpunt. Vrede is nu binnen handbereik, maar alleen als Hamas bereid is de wapens neer te leggen en de onschuldige mannen, vrouwen en kinderen vrij te laten die het nog altijd gevangenhoudt.”

Robert Spitzer en Daniel S. Mariaschin, respectievelijk voorzitter en CEO van B’nai B’rith International, juichten de aankondiging eveneens toe.

“Wij prijzen de president voor het feit dat hij duidelijk aangaf dat Hamas de oorlog in Gaza is begonnen, en de wereld herinnerde aan de Hamas-aanvallen op Israël op 7 oktober 2023,” zeiden zij. “Trump wees er ook op dat Israël zich in 2005 uit Gaza terugtrok in de hoop op vrede, maar dat Hamas de middelen gebruikte voor terreurinfrastructuur in plaats van voor een beter leven voor de Palestijnen.”

“Dit vredesplan geniet brede steun van de Verenigde Staten, Israël en verschillende Arabische landen. Nu ligt de bal bij Hamas om akkoord te gaan, te ontwapenen en de gijzelaars vrij te laten die het op brute wijze vasthoudt in strijd met het recht en de moraal,” aldus AIPAC. “Als Hamas dit plan uitvoert, zal de hulp voor de burgers in Gaza aanzienlijk toenemen om de humanitaire situatie te verlichten.”

“Dit plan is een direct gevolg van de enorme vooruitgang van Israëls militaire operatie in Gaza om Hamas te verzwakken. Het Congres heeft onze democratische bondgenoot hierbij cruciale steun gegeven, onder meer met het grootste militaire hulppakket in Israëls geschiedenis. We prijzen de Democraten en Republikeinen die consequent en ondubbelzinnig hebben geëist dat Hamas de gijzelaars vrijlaat en de macht in Gaza opgeeft,” zei AIPAC.

De organisatie voegde eraan toe dat “Amerikaanse en wereldleiders nu druk moeten uitoefenen op Hamas om in te stemmen met het vredesplan en zich te houden aan de afspraken.”

De Republican Jewish Coalition stelde dat “Israël al meerdere keren heeft ingestemd met voorstellen om dit conflict te beëindigen. Het is nu aan Hamas om eindelijk toe te geven en zich over te geven.”

“President Trump heeft opnieuw bewezen dat hij de grootste vredestichter van onze tijd is, en zijn ongekende partnerschap met premier Netanyahu – onlangs nog bewezen door de vernietiging van het Iraanse kernwapenprogramma in Operatie Midnight Hammer – toont aan dat de Amerikaans-Israëlische relatie sterker is dan ooit,” zei de RJC. “Beide landen zetten zich in voor een veiligere, stabielere en welvarendere toekomst voor het Midden-Oosten.”