Stolpersteine zijn messing herdenkingsstenen, bedoeld als kleine monumentjes, geplaatst voor het huis van Joden die tijdens de oorlog naar kampen zijn gedeporteerd en vermoord. Ook Bracha Heintz, de vrouw van rabbijn Aryeh Leib Heintz in Utrecht is bij de plaatsing van de Stolpersteine met enkele familieleden. Maar waarom?

U was bij de plaatsing van de Stolpersteine in Venlo. Wat is daar gebeurd?

“Wij waren bij het huis van mijn moeders oom, die zij goed gekend heeft en waar ze regelmatig naartoe ging. Ik was daar met mijn moeder, mijn man en dochter. Maar er was ook familie aanwezig die hiervoor speciaal uit Israël is overgekomen. In dit huis woonden ouders met drie kinderen, waarvan één kind in Amsterdam was, en het daardoor overleefde, toen het gezin vanuit huis werd opgepakt en afgevoerd.”

Hoe liep dat af?

“Ze zijn gedeporteerd naar Auschwitz en daar zijn ze vermoord, hoogstwaarschijnlijk al meteen bij aankomst in het kamp.”

Uw moeder leeft nog. Hoe heeft zij de oorlog beleefd?

“Zij was 12 jaar toen de oorlog uitbrak, maar zij heeft mij daar nooit iets over verteld. Ik wist wel dat ze op veel verschillende plekken ondergedoken zat, terwijl ze geen idee had waar haar ouders en haar broers waren, en of ze nog leefden. De laatste jaren komen er steeds meer verhalen over die tijd los.”

Hoe ervaarde u de plaatsing van de Stolpersteine?

“Ik vond het heel emotioneel: de tranen liepen over mijn wangen, en ik hoorde ook mijn dochter achter mij huilen. En nee, je kunt het niet bevatten wat er allemaal gebeurd is. En als je dan hoort 'Nooit meer!', maar nu opnieuw toenemend antisemitisme meemaakt, dan is 'nooit meer' tóch 'nu weer' geworden."

Was er veel belangstelling?

“Er waren ruim twintig mensen aanwezig. Ik heb de organisator van de herdenkingssteentjes voorgesteld om in het vervolg ook schoolklassen erbij uit te nodigen, zodat zij zich bewust worden van wat er is gebeurd, omdat de Holocaust op veel scholen nog amper genoemd wordt."

Wat is de impact van de oorlog op uw leven en dat van uw familie?

“Een paar dagen na de plaatsing van deze Stolpersteine is mijn moeder gevallen, en ik geloof niet dat dit toeval is. Het emotioneerde haar te veel. Ze heeft haar arm op twee plekken gebroken en moest naar het ziekenhuis. Die oorlog is misschien wel 80 jaar voorbij, maar de invloed die dat heeft gehad op mijn opvoeding, en daarna op die van mijn kinderen, is nog niet voorbij. De trauma's die mensen hebben meegemaakt gaat niet over, zelfs niet na 80 jaar."

"Trauma's worden van de ene op de andere generatie overgebracht via de genen. Zelfs als kinderen totaal niet weten wat er gebeurd is, blijkt dat het geval; dat is ernstig. En nu is het weer helemaal opnieuw begonnen. Nu zijn er weer talloze Joodse mensen getraumatiseerd in Israël vanwege deze nieuwe oorlog die door Hamas is begonnen. Om maar niet over alle andere oorlogen te spreken waar Israël mee te maken heeft gehad sinds 1948”, voegt Bracha er emotioneel aan toe."