Malka is net terug van de herdenking van de broer van haar vriendin en nog zichtbaar aangedaan. “Het is nu het tweede jaar dat we hem gedenken. De pijn bij zijn familie wordt niet minder.” Ze valt even stil. “Op die afschuwelijke sjabbat liep ik op het strand, vlak bij mijn huis. Op mijn telefoon verschenen berichten over alarmen in het zuiden. In de loop van de dag kwamen de eerste meldingen van vermisten, onder wie vrienden van mijn kinderen. Er waren zóveel mensen vermoord dat het dagen duurde voordat iedereen geïdentificeerd kon worden en de families zekerheid hadden over het lot van hun geliefden.”

Een leven geleden

Malka emigreerde in 1990 naar Israël. Inmiddels voelt dat als een leven geleden. Ze heeft twee kinderen en twee kleinkinderen. Haar zionistische opvoeding bracht haar naar het land van haar dromen. “Ik ben hier gelukkig en voelde me altijd veilig,” vertelt ze. “Maar sinds die afschuwelijke sjabbat op 7 oktober is alles anders. Ons leven wordt nooit meer zoals het was. De zekerheid van veiligheid is verdwenen. De impact van de oorlog is groot, op iedereen. Ik denk dat iedere Israëli, of die nu wel of niet iets van dichtbij heeft meegemaakt, getraumatiseerd is. Dat kan bijna niet anders.”

Tijdens de oorlog verbleven haar zoon, schoondochter en kleinkinderen regelmatig bij haar thuis. “Ik heb een schuilkelderkamer, zij niet. Het was vooral belangrijk de kleintjes onze angst niet te laten voelen, en ervoor te zorgen dat zij de schuilkelderkamer als iets leuks zagen.”

Iets bijzonders

De andere organisatie waarbij Malka betrokken is, werd opgericht ter nagedachtenis aan Niv Raviv en Nirel Zini, vrienden van haar zoon. “Op 7 oktober, om 10.04 uur, stuurde Nirel zijn laatste bericht aan zijn familie: ‘Ik zal jullie snel updaten. Ze zijn hier. Ik leg de telefoon nu neer, bid.’ Het was zijn laatste teken van leven.” Niv en Nirel woonden in Kfar Aza, vlak bij de grens. De avond ervoor waren ze nog bij haar ouders in Netanya om Soekot te vieren. Ze besloten naar huis te gaan. De volgende ochtend werden ze door Hamas vermoord. Pas een week later konden hun lichamen worden geïdentificeerd. Ze zijn naast elkaar begraven. Uit het diepe verdriet van hun ouders groeide iets bijzonders: een centrum voor slachtoffers van terreur, gewonde en getraumatiseerde soldaten, overlevenden en nabestaanden — om Niv en Nirel blijvend te eren.”

Bang

De eerste weken na 7 oktober durfde Malka nauwelijks de straat op. “Bij iedere vrachtwagen die ik zag rijden, dacht ik: daar zitten terroristen in. Ik was bang om te rijden en onderweg overvallen te worden door een alarm dat er een raket onderweg was. Het liefst bleef ik thuis, maar je kunt je niet opsluiten.” En dus ging ze, ondanks haar angst, naar Kfar Aza, een van de kibboetsen in het zuiden langs de grens met Gaza die het zwaarst geraakt zijn op 7 oktober, en was ze aanwezig bij een ceremonie ter nagedachtenis aan Niv en Nirel. “Het was voor hun huis. Nou ja, huis… alles was verbrand en vernield, de hele omgeving. Het moet een slachtpartij zijn geweest die zijn weerga niet kent.”

Bevallingen

In de maanden na 7 oktober werkte Malka als (vrijwillige) doula in een ziekenhuis in het midden van het land, waar ze vooral vrouwen begeleidde die uit het zuiden waren gevlucht. “De verhalen die ik hoorde, waren hartverscheurend. Een vrouw uit kibboets Be’eri zat met haar gezin tien uur opgesloten in een schuilkelder, terwijl terroristen door hun huis liepen. Ze was zeven maanden zwanger. Soldaten die hen probeerden te redden, werden doodgeschoten. Pas na tien uur konden ze ontsnappen. Het is een wonder dat ze het hebben overleefd. Door de stress kreeg ze weeën en werd opgenomen in het ziekenhuis waar ik werkte. Twee maanden later beviel ze van een gezonde dochter.”

Veel vrouwen die Malka begeleidde, hadden moeite met bevallen door de spanning en angst. “Het lichaam reageert op trauma. Veel van die vrouwen konden zich niet meer ontspannen. Ze hadden zoveel dood en verderf om zich heen gezien. Vaak hielp het al om gewoon iemands hand vast te houden, er te zijn. Samen te huilen en te lachen, en blij te zijn met het kindje dat onderweg was.”

Op de dag van het interview met Malka worden de twintig nog levende gegijzelden vrijgelaten. Malka heeft er gemengde gevoelens over. “Natuurlijk ben ik blij dat ze terug zijn, maar voor de families die op 7 oktober een geliefde verloren, is het moeilijk. Velen denken: was mijn kind of mijn man of vrouw maar gegijzeld, dan leefde hij vandaag misschien nog. Door de festiviteiten rondom de vrijlatingen komt voor velen de pijn en machteloosheid weer terug. Het is heel ingewikkeld.”

Geen vanzelfsprekendheid

Toch ziet ze ook licht in de duisternis. Als ze terugkijkt op de afgelopen twee jaar zegt ze zachtjes: “Alles is veranderd. De vanzelfsprekendheid van het leven is weg. We weten nu nog meer hoe kwetsbaar alles is. Maar de onderlinge verbondenheid is intenser geworden en, hoe gek het ook klinkt, het leven gaat door. We hebben ook geen keuze.”

Dit interview verscheen eerder in onze maandkrant Israël Aktueel. Klik hier om gratis abonnee te worden!