Een controversiële normalisatie

De kwestie van de normalisatie tussen Saoedi-Arabiё en Israёl is zeer controversieel in het koninkrijk. Dat heeft vooral te maken met meningsverschillen tussen de kroonprins en zijn vader koning Salman. Koning Salman verkeert naar verluidt niet in goede gezondheid, maar is nog altijd de hoogste leider in het olierijke land.

Koning Salman houdt nog altijd vast aan het oude standpunt dat Israёl eerst het conflict met de Palestijnse Arabieren moet oplossen. Dit is volgens de richtlijnen van het Arabische vredesinitiatief van 2002. Dit wil zeggen dat Israёl zich moet terugtrekken tot de ‘grenzen’ van voor de Zesdaagse Oorlog van 1967 en Oost-Jerusalem moet teruggeven aan de Arabieren. Dit is iets dat onacceptabel is voor de regering in Jeruzalem.

Kroonprins Mohammed bin Salman heeft een andere mening. Hij heeft het Palestijnse leiderschap herhaaldelijk bekritiseerd over haar botte weigering om vredesbesprekingen met Israёl te beginnen. Deze besprekingen zouden gebaseerd moeten zijn op een out-of-the-box-benadering.

Bin Salman hield tijdens een tour in Europa en de Verenigde Staten gesprekken met leiders van Joodse gemeenschappen. Ook bekritiseerde hij herhaaldelijk de Palestijnse Autoriteit. Volgens hem laat de PA iedere mogelijkheid onbenut om een dialoog te beginnen met Israёl over het sluiten van een vredesovereenkomst.

Oppositie in Saoedi-Arabiё

Echter, in eigen land is er sterke oppositie tegen iedere toenadering tussen Israёl en Saoedi-Arabiё. Deze oppositie heeft altijd een conservatieve politiek gevoerd tegen iedere band met de Joodse staat. De oppositie was ook dominant in de Arabische Liga, die altijd tegen normalisatie in de betrekkingen met Israёl was.

Dit kwam het best tot uiting toen er een conferentie in Bahrein werd gehouden. Deze conferentie werd bijgewoond door Gabi Ashkenazi, de Israёlische Minister van Buitenlandse Zaken. De conferentie die werd georganiseerd door het Internationale Instituut voor Strategische Studies in Manama, de hoofdstad van Bahrein. Hij werd via Zoom gehouden en bijgewoond door de Saoedische prins Turki Bin Faisal. Hij fungeert als een adviseur op het gebied van Buitenlandse Zaken in het Koninkrijk.

Voordat Ashkenazi zijn redevoering gaf beschuldigde Bin Faisal Israёl van het voeren van een ‘apartheidspolitiek’, die tot uiting komt in het bouwen van het veiligheidshek rond Judea en Samaria. Hij zei dat alle Israёlische regeringen ‘de laatste van de koloniserende overheden’ waren in het Midden-Oosten. De Saoedische prins beschuldigde Israёl van het verwoesten van huizen van Palestijnse Arabieren en van het vermoorden van iedereen die ze wilde.

Ashkenazi reageerde door te zeggen dat hij betreurde dat Bin Faisal opmerkingen had gemaakt die ingingen tegen de sfeer van verandering die momenteel plaatsvindt in het Midden-Oosten. De opmerkingen van bin Faisal maken duidelijk dat er nog een lange weg te gaan is voordat er sprake kan zijn van normalisatie in de betrekkingen tussen Israёl en Saoedi-Arabiё.

Gezamenlijke interesses

De twee landen hebben slechts gezamenlijke interesses, zoals de dreiging van Iran. Saoedi-Arabiё kan daarnaast ook profiteren van Israёlische hightech op het gebied van agricultuur, watertechnologie en andere technologie. Het was geen toeval dat Netanyahu en Bin Salman elkaar ontmoetten in Neom, de futuristische stad die momenteel in aanbouw is aan de kust van de Rode Zee. Neom zal zich gaan uitstrekken tot Jordanië en Egypte via een enorme brug.

Het Neom-project maakt deel uit van Bin Salmans visie op de toekomst van Saoedi-Arabiё. Het project moet klaar zijn voordat de oliebronnen van het land opdrogen. Saoedi-Arabiё heeft Israёls innovatietechnologie nodig om het project te realiseren en kan ook profiteren van Israёli’s militaire kennis voor de toenemende dreiging van Iran.

De openlijke kritiek die Turki Bin Faisal uitte tijdens de conferentie in Manama zou ook heel goed te maken kunnen hebben met irritatie over het lekken van informatie over de geheime ontmoeting tussen Netanyahu en Bin Salman.

Een andere geheime ontmoeting tussen Yossi Cohen (directeur Mossad) en prins Mohammed bin Salman werd afgelopen week afgezegd door de Saoedische regering. Cohen heeft een zeer belangrijke rol gespeeld in de onderhandelingen met Soedan, Bahrein en de VAE. Hij maakt veel geheime reizen naar andere Arabische staten om een verandering teweeg te brengen in het Midden-Oosten en in de relaties tussen Israёl en andere landen.

Israёl moet dus zeer voorzichtig omgaan met de toenadering tot één van de belangrijkste Arabische staten in het Midden-Oosten. Dat maakte Ashkenazi duidelijk tijdens zijn toespraak tot de conferentie in Manama. “We kunnen het spel van elkaar beschuldigen zoals we deden in het verleden voortzetten of we kunnen de mogelijkheden voor vrede grijpen,” zei de Israёlische minister aan het eind van zijn toespraak. Hij ging daarbij niet in op Bin Faisals beschuldigingen.

“De komende maanden zullen beslissend zijn voor de toekomst van het Midden-Oosten,” voegde hij eraan toe. Hierbij verwees hij naar de komende machtswisseling in de Verenigde Staten en de activiteiten van Iran, die zowel Israёl als de gematigde Arabische landen bedreigen.