Schoonheid is ijdel

Koning Salomo zegt: “Charme is bedrieglijk en schoonheid is ijdel” (Spreuken 38:30). Toch zien we dat de Thoralezing van deze week (Gen. 29:17) haast over Rachel spreekt als een ‘Miss Haran’ – volop lovend over haar schoonheid. Rabbijn Zalman, beter bekend als ‘de Vilna Gaon’, vroeg zich af waarom dit zo is. Het kan namelijk niet zijn dat een man als Jakob alleen maar om Rachels mooie uiterlijk met haar getrouwd zou zijn.

Hij antwoordt dat Jakob met haar trouwde om G-ds wil te vervullen, om een familie op te richten en kinderen te krijgen. Hiervoor koos hij Rachel om haar geweldige karakter. “Echter”, zegt de Vilna Gaon, “verwerp de waarde van schoonheid niet!” De Talmoed vertelt ons dat een vrouw haar man altijd opgemaakt begroette. Uiterlijke schoonheid kan van grote waarde zijn om de man van nature gefocust te houden.

Maar hij voegt hieraan toe dat er een addertje onder het gras ligt. De Thora prijst alleen de schoonheid van een G-dvrezende vrouw. Alleen als ze echt een ‘eesjet chajil’, een verstandige en sterke vrouw is, dan is haar schoonheid prijzenswaardig. Dit is de betekenis van koning Salomo’s woorden. Charme is bedrieglijk en schoonheid is ijdel. Een G-dvrezende vrouw, zij is prijzenswaardig.

‘Charme is bedrieglijk en schoonheid is onzin’ geldt wanneer dat het enige is wat de vrouw apart zet. Maar als ze een G-dvrezende vrouw is, dan is zij -haar schoonheid- prijzenswaardig.

Vier soorten ‘Miss Israël’

Dit verklaart ook een misschien nogal vreemde anekdote in de Talmoed dat er vier soorten meisjes waren:

1. De mooie meisjes zeiden tegen de jongens: ‘kijk naar mijn schoonheid’.
2. De meisjes uit goede vooraanstaande religieuze families zouden zeggen dat een huwelijk met hen goede kinderen zou opleveren.
3. De rijke meisjes zouden pronken met hun geld.
4. De minder knappe meisjes zouden zeggen: "Trouw met me om G-ds wil, maar zorg ervoor dat je me zult draperen in goud als huwelijksgift."

Waarom zouden jonge mannen met deze laatste categorie meisjes ‘om G-ds wil’ trouwen, aangezien ze duidelijk niet van de ‘betere’ families kwamen? En waarom zouden deze meisjes in goud gedrapeerd moeten worden? De Vilna Gaon antwoordt dat wat deze meisjes hiermee eigenlijk zeiden, dat de jonge mannen alle gangbare redenen om te trouwen moesten negeren. Ze zouden moeten trouwen voor niets anders dan om het vervullen van G-ds gebod.

“Maar aangezien jullie slechts van vlees en bloed zijn, en geen engelen, drapeer ons dan gewoon in goud zodat je het allemaal zult hebben. Je trouwt om G-ds wil met een mooie vrouw en aardse rijkdommen.”

Om de een of andere reden heb ik het gevoel dat dit niet echt de boodschap is die men bij de Miss Universe-verkiezing in Eilat door zal geven. Maar laten we hopen dat tegen de tijd van dit evenement, over twee maanden, we de ‘schoonheid’ van alle kandidaten daadwerkelijk kunnen prijzen zoals koning Salomo dat bedoeld heeft.