Sluiten

Zoeken.

Menachem Begin maakte geschiedenis

Door Tal Hartuv - 

28 september 2022

2022 Website CVI (2)

President van Egypte Anwar Sadat, president van de VS Jimmy Carter en premier Menachem Begin tijdens na ondertekening van het vredesakkoord in 1978.

De meest geciteerde en populaire premier die de staat Israël ooit heeft gekend, is wijlen Menachem Begin. Hij was een man die een achtbaan van een leven leidde. Door de Britten werd hij als terrorist beschouwd. Zijn vastberadenheid en onwrikbare visie laten zijn geliefde volk waarden en erfgoed na. Evenals een vredesakkoord met Egypte, het eerste dergelijke verdrag met een Arabisch land.

Menachem Begin werd geboren in armoede in het Polen van voor de Tweede Wereldoorlog. Hij was gebiologeerd door de boodschap van zijn held Ze’ev Jabotinsky, wiens beroemde motto “Zelfs in nood is de Jood een prins” was. Hij sloot zich aan bij Jabotinsky’s Betar-jeugdbeweging, die een paar jaar later dapper tot op het bot tegen de nazi’s zou vechten. Tegen de tijd dat hij vijfentwintig was, leidde hij de jeugdbeweging Betar in Polen. De groep had indrukwekkend genoeg 100.000 leden. Hij besteedde zijn tijd aan het trainen van zijn landgenoten om zich te verdedigen en om in de landbouw te werken, ter voorbereiding van de Joodse immigratie naar Eretz Yisrael – hetgeen door de Britten als een strafbaar feit werd beschouwd.

Na een akkoord met de nazi’s bezetten de Russen in september 1939 Oost-Polen. Menachem werd gevangengenomen en in een werkkamp in Siberië geplaatst. Toen hij maanden later eindelijk werd vrijgelaten, sloot hij zich bij het Vrije Poolse Leger aan. Hierdoor kon hij onder de neus van de Britten naar Eretz Yisrael gaan.

In Israël

In Eretz Yisrael zette hij onmiddellijk een paramilitaire groep op genaamd de Irgun. Menachem begon een Joodse opstand te plannen tegen de Britten, die ondanks de massamoorden op Joden in Europa nog steeds Joodse vluchtelingen de toegang weigerden. Toen hij Britse doelen aanviel, werd Menachem een van de meest opgejaagde mannen in het Britse Mandaat Palestina. De Britten zetten zelfs een ‘levend of dood’ premie op zijn hoofd van maar liefst 10.000 pond. Maar hij was de Britten te slim af. Om aan gevangenneming te ontkomen, nam hij verschillende namen en vermommingen aan. Hij verkleedde zich zelfs als orthodoxe Jood.

Toen in 1948 de staat Israël herrees en de Britten eindelijk vertrokken, ontbond Menachem de groep en richtte de politieke partij Herut op. Tegelijkertijd drongen de verschikkingen van de Holocaust tot hem door. Zijn moeder, vader en oudere broer waren allemaal vermoord door de nazi’s.

Omdat zijn verschrikkelijke persoonlijke verlies al zijn politieke beslissingen beïnvloedde, had Menachem een moeilijke relatie met Israëls eerste premier David Ben Goerion. De bitterste breuk was misschien wel de overeenkomst van  herstelbetalingen, toen Ben Goerion instemde geld uit Duitsland te accepteren na de Holocaust. Het was niet alleen een persoonlijk meningsverschil, het was misschien wel de meest verdeeldheid zaaiende en controversiële kwestie die de staat Israël ooit heeft meegemaakt. Zijn bezwaar tegen het akkoord was een zaak die hem na aan het hart lag en die men niet snel vergat.

Premierschap

Menachem was vaak een eenzame stem, die sprak namens de vergeten, verlaten en arme mensen. Maar zijn stem bleef niet onopgemerkt. In 1977 werd hij tijdens een politieke omwenteling tot premier verkozen.

Een jaar na het begin van zijn termijn nam hij het grootste risico van zijn politieke leven. Na de verwoestende verliezen van de Jom Kippoer-oorlog sloot hij vrede met Egypte. Het was een blijvende, zij het koude vrede, en Menachem had veel critici. Sommigen van degenen die voor hem hadden gestemd, konden zich maar moeilijk verzoenen met zijn toezegging om het Sinaï-schiereiland op te geven. Het was het begin van de ondergang van Menachem Begin. Een oorlog in Libanon en de dood van zijn vrouw brachten hem in een depressie waarvan hij nooit meer herstelde.

Ondanks zijn tragische laatste jaren wordt Menachem Begin door de meeste Israëli's nog steeds beschouwd als een van de grootste Joden die ooit hebben geleefd.

Kay-Wilson_avatar

De auteur

Tal Hartuv

Tal Hartuv groeide op in het Verenigd Koninkrijk, maar maakte alija naar Israël waar ze onder meer werkte als gids. In 2010 overleefde ze een gruwelijke aanslag waarbij haar vriendin,...

Doneren
Abonneren
Agenda