Willekeurige voedselwetten?

Voor niet-Joodse mensen kan de koosjere zaak soms verwarrend en een beetje overdreven lijken. Varkensspek is een dikke 'nee', kip mag, maar om de een of andere reden mogen adelaars dan weer niet. Zalm is een delicatesse, maar meerval is onrein. En wat die cheeseburger betreft, die staat ook zeker niet op het menu.

Tot de 19e eeuw zou een Jood nooit een bord garnalen hebben durven eten. Joden hielden zich altijd helemaal koosjer. Maar in de afgelopen jaren, waarin de logica meer de boventoon voert, eten sommige Joden spek en hebben anderen geprobeerd een verklaring te geven voor de schijnbaar willekeurige Leviticus-lijst van wat men wel of niet mag eten.

De rabbijnse autoriteiten zagen de spijswetten als een andere categorie wetten dat die van de tien geboden. Dit komt omdat de overgrote meerderheid van de mensen door de kracht van rationaliteit en intelligentie kan begrijpen waarom het verkeerd is om te moorden en te stelen. Diezelfde redenering gaat echter niet op als het gaat om willekeurige spijswetten. Het gebrek aan begrip van de verboden, maar de bereidheid om zich er wel aan te houden is daarom een uitdrukking van zowel onze intellectuele beperkingen als het vertrouwen dat we in de Meester van het Universum moeten stellen dat we niet altijd alles hoeven te begrijpen.

Niet alleen de Joden zijn zich tegenwoordig bewust van wat ze eten. De wereld wordt steeds meer veganistisch bewust en Israëlische bedrijven zoeken naar een oplossing om de wereldbevolking te voeden.

Wel of niet koosjer?

Een startup in de VS produceert ‘gekweekt vlees’. Het verbouwt echt vlees uit cellen van een levend dier en tovert met een 3D-printer een biefstuk tevoorschijn. De meeste veganisten zouden hun ogen sluiten voor een ‘biefstuk’ waarvoor maar één cel gebruikt is om de consistentie, textuur en smaak van het echte werk te produceren. Maar ook al zou dit alternatief goed kunnen zijn voor zowel de planeet als de mensheid, voor Israël heeft het probleem niets te maken met het feit of het puur veganistisch is of niet, maar eerder of het wel of niet koosjer is.

Zelfs als het vlees van een koosjer dier komt, betekent dit nog niet dat het ook echt koosjer is. Dieetwetten hebben namelijk niet alleen betrekking op wat we eten, maar ook op hoe het dier wordt geslacht. Honderden jaren lang hebben de rabbijnen bepaald hoe ze dit correct moeten doen. Een ‘shochet’, een rituele slager, is een getrainde en goed-geïnformeerd man. Hij is verre van de slager die hij kan zijn. Hij moet de fijne kneepjes van het Joodse rituele slachten kennen, ook om ervoor te zorgen dat hij het dier zo min mogelijk laat lijden. Bij nepvlees gaat het erom of het dier nog leefde toen de cellen werden weggenomen, want dat zou het wreed maken, en als het dier al dood was, of het een rituele slachting heeft ondergaan waarbij het zo min mogelijk leed.

Vriendelijkheid maakt het koosjer. Vandaar dat de Israëlische startups die meedoen aan de zoektocht naar alternatief vlees erop gebrand zijn om productiemethoden te vinden die voldoen aan de tijdloze voedingswetten die aan het Joodse volk werden gegeven ter wille van de gehele mensheid.