Altijd zijn ze daar. Op mijn schouders. Al vanaf mijn vroegste jeugd. Honderden familieleden die ik nooit gekend heb, maar eigenlijk oh zo goed ken. Zij zijn mijn levende schimmen. Ik voel ze, ik ruik ze, ik zie ze altijd om me heen. Ik ken hun namen. Of heb ooit een zwarte, oude foto gezien. Een aantal heeft geen graf. Zonder laatste rustplaats, onderdeel van velen.

Sommigen van hen staan vermeld op het Holocaust Namenmonument in Amsterdam. Samen met ontelbare lotgenoten, vereeuwigd op steentjes die samen eindeloze muren vormen, midden in wat ooit de Joodse buurt van Amsterdam was, aan de Weesperstraat.

Rijen met namen

Ik ga erheen om het te zien. Omdat het voelt alsof ik dat moet doen. Ik ga in alle vroegte, om geen bekenden te ontmoeten. Om een ‘receptie’ van herkenning te voorkomen. De nacht ervoor slaap ik onrustig. Als ik eenmaal voor het monument sta, begrijp ik niet waarom ik niet in huilen uitbarst. Wat ik ook probeer, mijn ogen blijven droog.

Rijen met namen. Onafgebroken. Vermoord omdat ze Joods waren. Ik zie veel bekende achternamen die me associaties geven met nog levenden. ‘Het gaat om de doden’, gaat het door mijn hoofd.

Baby’s, kinderen, mannen en vrouwen. Generaties zijn vermoord, afgeslacht, machteloos. Ik loop langs de muren die niet lijken te stoppen. Ik zoek, maar weet niet precies waarnaar. Op alfabet, geregistreerd. Geordend. Net als toen. Ik wil al die steentjes losmaken en ze op een grote hoop gooien. Om te laten zien wat een ongelofelijke afgrijselijke puinhoop het toen was.

Altijd zijn ze daar. Op mijn schouders. In dierbare herinnering.