Is er een einde gekomen aan Israëls vrijheid van handelen tegen de Iranese militaire opbouw in Syrië? Dat is de vraag die Israëlische experts en journalisten zichzelf stellen. Aanleiding hiervoor is een interview van de in Syrië gestationeerde Russische generaal Vadim Kulit met de nieuwssite RIA Novosti. Kulit vertelde dat het Syrische leger op 25 juli het Russische BUK-M2E luchtafweersysteem gebruikte om twee Israëlische kruisraketten te vernietigen.

Volgens Kulit vuurden twee Israëlische F-16 gevechtsvliegtuigen vanuit het noorden van Syrië de raketten af. Andere (Syrische) bronnen rapporteerden dat de F-16’s de doelen aanvielen vanuit het Libanese luchtruim.

Libanese media, zoals de in Beiroet gevestigde Morning Star, rapporteerden op maandag 26 juli dat er inderdaad sprake is van een toename van Israëlische activiteiten in het luchtruim van Libanon.

Israëlische media bevestigden verder dat over de laatste twee dagen de Israëlische luchtmacht (IAF) herhaaldelijk aan Iran en Hezbollah gerelateerde doelen in Syrië had aangevallen.

Ongebruikelijke Russische stap

Het Russische leger in Syrië nam daarna de ongebruikelijke stap om een verklaring uit te geven waarin men zei dat de IAF een onderzoekscentrum nabij de verwoeste stad Aleppo en een faciliteit van de Iranese strijdkrachten in Al-Qusayr nabij de stad Homs had aangevallen.

Gedurende de jaren dat de IAF honderden luchtaanvallen uitvoerde op aan Iran en Hezbollah gerelateerde doelen in Syrië, zwegen de Russen doorgaans over de Israëlische activiteiten en leverden slechts luchtafweersystemen aan het Syrische leger. Het Russische leger in Syrië had tegelijkertijd de beschikking over de geavanceerde S-300 en S-400 antiraketten en antivliegtuigschilden, maar gebruikte deze systemen niet tegen IAF-vliegtuigen.

Hotline

Deze houding van Rusland was volgens analisten het gevolg van de bijzondere relatie die ex-premier Benjamin Netanyahu onderhield met de Russische president Vladimir Poetin. De twee leiders hadden regelmatig ontmoetingen over de situatie in Syrië. Poetin en Netanyahu spraken tijdens één van deze ontmoetingen af om een ‘hotline’ in gebruik te nemen waarmee Israël de Russische strijdkrachten in Syrië informeerde over geplande aanvallen op Iranese doelen in Syrië. Dat gebeurde altijd zeer kort voor de luchtaanvallen om te voorkomen dat de informatie werd doorgespeeld aan het Syrische leger.

Poetins relatie met Israël

Poetins bijzondere relatie met Netanyahu werd door analisten toegeschreven aan het feit dat er meer dan een miljoen Russische immigranten in Israël wonen. Ondanks het feit dat deze immigranten nu de Israёlische nationaliteit hebben, bleef Poetin ze beschouwen als Russen. Een andere factor, die volgens ingewijden Poetins bijzondere maar gecompliceerde relatie met Israël beїnvloedde was dat een voormalige lerares, met wie de Russische president sinds zijn jeugdjaren contact onderhield, in de stad Netanya in Israël woont.

Media berichten over nieuwe Russische politiek

De in Londen gebaseerde Arabische nieuwssite Asharq al-Awsat berichtte op zondag 25 juli dat een betrouwbare Russische bron aan diverse media had verteld dat Rusland nu overweegt om het Syrische luchtruim te sluiten voor IAF vliegtuigen. De Russen zouden “geen geduld” meer hebben om de Israëlische acties te tolereren en hebben daarom Syrië voorzien van meer geavanceerde luchtverdedigingssystemen.

Deze overweging kwam volgens Asharq al-Awsat voort uit een gesprek tussen de Amerikaanse president Joe Biden en Vladimir Poetin tijdens een bijeenkomst vorige maand. Tijdens dat gesprek zou Biden zich uitgesproken hebben tegen de voortduring van de Israëlische luchtactiviteiten in Syrië. Als dat waar is, dan zal dat zeer waarschijnlijk te maken hebben gehad met de Amerikaanse pogingen om met Iran tot een nieuw nucleair akkoord te komen.

Irans nucleaire programma

Een maand geleden zag het er nog naar uit dat de Verenigde Staten en Iran op niet al te lange termijn tot een akkoord zouden komen over een terugkeer naar een verbeterde JCPOA, de officiële naam van het in 2015 door de regering Obama/Biden gesloten nucleaire akkoord met Iran.

Die situatie is nu veranderd na de verkiezing van Ibrahim Raisi, de nieuwe president van Iran die bekend staat als een extremist en de VS evenzeer haat als de opperste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei.

De verkiezing van Raisi, die in augustus zal worden beëdigd, bracht het onderhandelingsproces tussen Iran en de VS tot stilstand. De verwachting is nu dat het nu nog moeilijker zal worden om tot een nieuw nucleair akkoord te komen. Dat nieuwe akkoord zou Iran weliswaar gedeeltelijke ontheffing van sancties brengen, maar het atoomwapenprogramma van de Islamitische Republiek zal er door worden teruggezet.

Israël waarschuwt VS over Iran

De Israëlische regering heeft nu de Amerikanen gewaarschuwd dat Iran gevaarlijk dicht bij een punt is gekomen waarop het kan uitbreken naar een nucleair wapen. Daarmee wordt bedoeld dat Iran uranium zal gaan verrijken tot 90 procent en daarmee kan het een kernkop gaan produceren. Momenteel verrijkt Iran uranium tot 60 procent en dat is in strijd met de JCPOA. Onder het nucleaire akkoord zou Iran uranium verrijken tot slechts 2,6 procent.

Premier Naftali Bennett van Israël wil nu zo spoedig mogelijk een bezoek brengen aan Washington om de situatie te bespreken met Biden. Het gevoel van urgentie dat heerst in Israëlische politieke en militaire kringen werd onlangs ook vertaald naar een dringend verzoek om het budget van het Israëlische leger (IDF) sterk te verhogen.

Bereidt IDF zich voor op aanval tegen Iran?

Twee televisiestations in Israël meldden vorige week dat de extra 25 miljard shekel (ongeveer 6,2 miljard euro) die de IDF vraagt van de regering te maken heeft met voorbereidingen op militaire acties tegen het atoomprogramma van Iran.

De laatste keer dat Israël dicht bij militaire actie kwam tegen Irans nucleaire programma was in 2012, toen de hoofden van veiligheid- en inlichtingendiensten in Israёl voormalig premier Netanyahu wisten af te houden van de aanval op Iran.

Sinds die tijd heeft de IDF meer geїnvesteerd in de strijdkrachten op de grond. Dat gaat nu dus zeer waarschijnlijk veranderen.