Sluiten

Zoeken.

Israël opnieuw naar de stembus, op 1 november

Door Yochanan Visser - 

30 juni 2022

F220630OF75 (2)

Bennett en Lapid (rechtsonder) omhelzen elkaar nadat het parlement werd ontbonden. Foto: Olvier Fitoussi / Flash90

Israël gaat op 1 november aanstaande opnieuw naar de stembus. Dit werd besloten voordat de Knesset vanochtend werd ontbonden. Yair Lapid, de leider van de een na grootste partij (Yesh Atid), zal Naftali Bennett aflossen als premier en de Joodse staat besturen totdat er na de verkiezingen een nieuwe regering is gevormd.

Na een turbulente week werd de Knesset, het Israëlische parlement, vanochtend ontbonden. Met 92 stemmen voor en nul tegen werd de huidige Knesset ‘naar huis’ gestuurd en maakt Israël zich op voor nieuwe verkiezingen op 1 november a.s.

Daarmee komt er ook een eind aan het experiment van een coalitie van partijen die ideologisch sterk van elkaar verschilden. De coalitie omvatte, bijvoorbeeld, de extreemlinkse partij Meretz alsmede de Arabische partij Ra’am, die ideologisch verbonden is met de Moslim Broederschap.

Demissionaire regering

De demissionaire regering van de aftredende premier Nafatali Bennett zal nu vleugellam zijn. Dit wil zeggen dat er geen belangrijke nieuwe politieke initiatieven kunnen worden genomen totdat er een nieuwe regering is. Dat is in het licht van de vele problemen die Israël al plagen en de naderende wereldwijde recessie een zeer problematische situatie.

De ontbinding van de Knesset kwam na een lange nacht waarin via allerlei constructies alsnog werd geprobeerd om zonder verkiezingen een alternatieve regering te vormen. Uiteindelijk werd echter duidelijk dat er niets anders opzat dan nieuwe verkiezingen uit te schrijven, de vijfde keer binnen drie jaar. Dit had opnieuw voornamelijk te maken met de feitelijke boycot van de leider van de Likoedpartij, Benjamin Netanyahu door de huidige coalitiepartners.

Netanyahu’s opmerkingen

De huidige oppositieleider dreef de spot met de nu demissionaire regering en zei vanaf het spreekgestoelte in de Knesset dat de coalitie hoog had opgegeven over “verandering” en zelfs “genezing” binnen de Israëlische maatschappij. Het experiment was echter mislukt en dat is wat je krijgt wanneer je een pseudorechtse partij samen in een regering zet met een mix van linkse partijen, samen met een moslimpartij die de laatste tijd de steun had van het hele Arabische blok in de Knesset, aldus Netanyahu.

Ra’am-leider Mansour Abbas kaatste terug dat Netanyahu klaarblijkelijk geen morele bezwaren had tegen deelname van de Ra'am-partij aan een door Likoed geleide coalitie tijdens de onderhandelingen over de vorming van een regering, vorig jaar. De leider van de enige Arabische partij in de aftredende regering zei dat hij hoopte dat het publiek in Israël de huidige coalitie een nieuw mandaat zou geven. De kans daarop is vrijwel nihil, meer daarover in een later artikel.

Gevolgen ontbinding Knesset

Yesh Atid-leider Yair Lapid zal vanaf komende nacht klokslag twaalf uur de nieuwe (demissionaire) premier van Israël zijn. Dat is het resultaat van het regeerakkoord dat vorig jaar werd gesloten. Daarin stond dat Lapid in geval van de val van de regering automatisch demissionair premier zou worden - en niet Bennett.

Bennett maakte op woensdagavond bekend dat hij weliswaar zal aanblijven als waarnemend premier, maar dat hij na de verkiezingen voorlopig uit de politiek stapt. Bennett beloofde Lapid te helpen bij de overdracht van het premierschap en dat hij “een soldaat voor Israël, de liefde van zijn leven, zou blijven”.

Bennett droeg ook het leiderschap van zijn partij (Yamina) over aan Ayelet Shaked, die momenteel demissionair minister van Binnenlandse Zaken is. Met Shaked aan het roer zal Yamina vijf zetels in de wacht slepen bij de verkiezingen in november, volgens een recente peiling. Dat is meer dan Yamina zou krijgen wanneer Bennett de leider van de partij zou blijven. Deze wisseling van de wacht zou de weg kunnen vrijmaken voor een rechtse regering in Israël.

Shaked bevindt zich naar verluidt niet onder de politici die samenwerking met Netanyahu uitsluiten. Wanneer Yamina zich opnieuw zal aansluiten bij het door Likoed geleide rechtse blok zal er een coalitie kunnen worden gevormd die een meerderheid van 63 zetels in de Knesset zal hebben. Een dergelijke regering zal na de verkiezingen snel gevormd kunnen worden omdat er vrijwel geen tegenovergestelde politieke ideologiën zijn.

Israël’s nieuwe premier: Yair Lapid

Voorlopig richt Israël zich nu op het feit dat er voor het eerst sinds 2000 weer een links georiënteerde premier in de residentie in Jeruzalem zal zitten. Links ‘georiënteerd’ omdat Lapid weliswaar als links te boek staat, maar op veiligheidsgebied, Iran en de Palestijnse kwestie ideeën heeft die overeenkomen met die van Bennett en zelfs Netanyahu.

Lapid zal, net als Bennett, niet in de officiële residentie in de Balfourstraat gaan wonen maar in een tweekamerappartement in de Gazastraat dat voorheen door Netanyahu’s lijfwachten werd gebruikt. De nieuwe premier maakt daarmee duidelijk dat hij er, in tegenstelling tot Netanyahu, geen flamboyante levensstijl op na houdt.

De nieuwe Israëlische premier is 59 jaar en zit nu tien jaar in de politiek na een lange carrière in de televisiewereld, waar hij onder meer zijn eigen praatprogramma had.

In het begin werd Lapid vooral door politieke tegenstanders als ‘een lichtgewicht’ beschouwd. Echter, de voormalige journalist en acteur liet in de afgelopen de jaren zien dat hij snel bijleerde. Zijn jaar als Minister van Buitenlandse Zaken kan beschouwd worden als een succes. De rol van diplomaat leek hem op het lijf geschreven en hij schroomde niet om zijn mening duidelijk te maken in omstreden kwesties. Onlangs deed Lapid dat toen de Europese Unie aanstuurde op hernieuwde gesprekken met Iran over het nucleaire programma van de Islamitische Republiek.

De eerste grote uitdaging voor Lapid is het organiseren van het bezoek van de Amerikaanse President Joe Biden, die in het midden van juli naar Israël komt. Bennett zal verantwoordelijk blijven voor het overzien van de activiteiten rond Iran, tot het moment dat hij uit de politiek stapt.

visser-2

De auteur

Yochanan Visser

Yochanan Visser maakte vanuit Nederland alija naar Israël waar hij Missing Peace oprichtte, een onderzoeksjournalistiekbureau om de werkelijkheid achter de eenzijdige berichtgeving over Israël bloot te leggen. Zijn grondige research...

Doneren
Abonneren
Agenda