Het jaar 2022 was nog geen dag oud toen er twee raketten vanuit Gaza werden afgevuurd op het centrum van Israël. De raketten maakten geen slachtoffers en vielen in de zee voor de kust van Tel Aviv en de luchtmachtbasis Palmachim.

Het incident, dat door Israël werd beantwoord met aanvallen op doelen van Hamas in Gaza, zette echter de toon voor het hele jaar. In 2022 had Israël te maken met een nieuwe terreurgolf en een tweedaagse mini-oorlog met de Palestijnse Islamitische Jihad in Gaza aan het begin van augustus.

De nieuwe terreurgolf kwam, met uitzondering van de tweedaagse rakettenoorlog in augustus, niet vanuit Gaza, maar vanuit de gebieden onder het bestuur van de Palestijnse Autoriteit en Arabisch Jeruzalem, dat deel uitmaakt van Israël.

Palestijnse terroristen

Het middelpunt van deze terroristische activiteiten werd echter gevormd door de Palestijnse steden Jenin en Nablus, het Bijbelse Shechem. Nadat aan het einde van maart een reeks dodelijke terreuraanslagen begon op burgers in Israëlische steden zoals Beer Sheva, Hadera, Bnei Barak en zelfs Tel Aviv, lanceerde het Israëlische leger (IDF) operatie Golfbreker. Deze operatie, die gericht is tegen de Palestijnse terreurgroepen in de gebieden onder PA-bestuur, duurt voort tot op de dag van vandaag.

In totaal werden in de afgelopen 9 maanden in Judea en Samaria meer dan 3.200 Palestijnen gearresteerd die worden verdacht van terroristische activiteiten. Er werden tot nu toe meer dan 130 Palestijnse terroristen gedood tijdens operatie Golfbreker, maar dat wil niet zeggen dat de golf van terreur nu echt gebroken is.

De Israëlische veiligheidsdiensten verwachten dat de terreurgolf onverminderd door zal gaan in 2023 terwijl er aan Palestijnse zijde zelfs gedreigd wordt met een verdere escalatie. Dit vanwege het aantreden van de nieuwe rechtse Israëlische regering die door Palestijnse leiders inclusief PA-leider Mahmoud Abbas al werd bestempeld als “extremistisch en racistisch”.

Iedere verandering in de status quo op de Tempelberg die de nieuwe regering zou kunnen doorvoeren zal door de diverse Palestijnse terreurgroepen worden opgevat als een oorlogsverklaring, zo liet men weten.

Positieve ontwikkelingen

In 2022 werd ondanks het escalerende Palestijns-Israëlische conflict verdere progressie geboekt in de relaties tussen Israël en een aantal Arabische staten.

In januari, februari en maart kregen de Abraham Akkoorden verder gestalte met een reeks ontmoetingen tussen leiders van Israël, de Verenigde Arabische Emiraten en Bahrein. Premier Naftali Bennett, bijvoorbeeld, bracht een officieel bezoek aan het Koninkrijk Bahrein waar de rode loper letterlijk voor hem werd uitgerold. Het was voor het eerst dat een Israëlische premier een staatsbezoek bracht aan de Golfstaat.

Aan het einde van maart werd in de Negevwoestijn een historische vredesconferentie gehouden waar vertegenwoordigers van Egypte, Israël, Bahrein, Marokko, de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) en de Verenigde Staten aanwezig waren. Tijdens de conferentie voerden twee IS-terroristen een schietaanslag uit in de Israëlische stad Hadera waarbij twee politieagenten werden gedood.

De aanslag, die werd uitgevoerd door twee Israëlische Arabieren, was bedoeld als een provocatie gericht tegen de vredesconferentie in de Negevwoestijn, bleek later.

Kort na de vredesconferentie sloten Israël en de VAE een vrijhandelovereenkomst, die 95 procent van de verhandelde producten tussen de twee landen belastingvrij maakte.

Israël en de oorlog in Oekraïne

Ondertussen begon de oorlog van Rusland tegen Oekraïne en dat bracht Israël in een netelige positie. Dit vanwege het feit dat onder het bewind van Benjamin Netanyahu er een speciale relatie tot stand kwam met de Russische President Vladimir Poetin. Die speciale relatie was nodig vanwege de activiteiten van Iran in buurland Syrië waar Poetin in 2017 ook een interventie uitvoerde.

Voor premier Bennett en zijn regering was het belangrijk om deze speciale relatie niet verloren te laten gaan vanwege het gevaar van Iran vanuit Syrië.

Premier Bennett wierp zich vanwege de speciale relatie met zowel Oekraïne en Rusland aanvankelijk op als de ideale bemiddelaar. Echter, toen duidelijk werd dat het Russische leger oorlogsmisdaden beging in Oekraïne bleek Bennett’s positie onhoudbaar en begon Israël non-militaire hulp te bieden aan Kiev.

Ondertussen zorgde de oorlog in Oekraïne voor een sterke toename in de ‘alija’ (immigratie) in Israël, waar dit jaar meer dan 70.000 nieuwe immigranten werden opgenomen.

Israël begon in de tweede helft van dit jaar inlichtingen te geven aan Oekraïne. Deze inlichtingen hadden te maken met wapenleveranties aan Rusland door Iran en over de activiteiten van officieren van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRG) in de bezette Krim. Deze inlichtingen stelde het leger van Oekraïne in staat om een precisieaanval uit te voeren op de IRG basis in de Krim.

De toenemende samenwerking tussen Rusland en Iran is een bron van zorg geworden voor de regering in Jeruzalem. Eind december werd, bijvoorbeeld, bekend dat Rusland Shukoi-35 gevechtsvliegtuigen gaat leveren aan Iran. De Shukoi-35 is geen partij voor de Israëlische F-35 Adir jets maar de levering van het gevechtsvliegtuig is een ander bewijs dat de militaire kracht van Iran groeit en nu met Russische steun.

De MABAM campagne in 2022

Het toenemende gevaar dat Iran voor Israël vormt was ook de reden dat de zogenaamde MABAM campagne van de Israëlische luchtmacht in 2022 in volle hevigheid continueerde. MABAM is het Hebreeuwse acroniem voor ‘Milchama Bin HaMilchmot’, de oorlog tussen de oorlogen in het Nederlands.

Deze, grotendeels geheime, campagne door het Israëlische leger strekte zich in 2022 uit tot het luchtruim van Irak waar Israëlische gevechtsvliegtuigen dit jaar bombardementen uitvoerden op konvooien met wapens uit Iran en op posities van de Quds Brigade van de IRG in Koerdistan. In Syrië zelf kwam de IAF tientallen keren in actie om de zelfde redenen. Ook in december was dit het geval en werden posities van Hezbollah nabij de grens op de Golan Hoogvlakte aangevallen.

Militaire actie tegen Iran in 2023?

De nieuwe regering van premier Benyamin Netanyahu, die vandaag wordt ingezworen in Jeruzalem, zal de campagne tegen Iran zeker voortzetten in 2023. Netanyahu’s adviseur ex-minister Tzachi HaNegbi liet in november doorschemeren dat de Premier in principe al het besluit heeft genomen om militaire actie te ondernemen tegen het kernwapenprogramma van Iran.

De onderhandelingen tussen de VS en Iran over het nucleaire programma van de Islamitische Republiek zijn nu op een dood spoor beland, aldus President Biden. Blijft dus over het zogenaamde plan B, de militaire actie die Israël al jaren voorbereid.

Dit jaar heeft Israël echter eindelijk militaire hulp gekregen van de Amerikaanse luchtmacht die in de herfst gezamenlijke oefeningen hield met de IAF. Eerder had de IAF een grootscheepse oefening gehouden boven de Middellandse Zee waar honderden vliegtuigen aan deelnamen.

Ook trainde het Israëlische leger voor het eerst in Cyprus voor acties in vijandelijk gebied. Of Israël ook daadwerkelijk militair in actie zal komen tegen Iran zal ook afhangen van de ontwikkelingen binnen de Islamitische Republiek, waar het regime te maken heeft met een volksopstand.

Politieke tumult

Op het binnenlandse politieke front gebeurde er in 2022 ook van alles. De regering van premier Bennett werd in juni demissionair nadat een aantal leden van de coalitie hun steun aan de regering, die met een krappe meerderheid van slechts één zetel regeerde, opzegden.

Bennett was op dat moment precies een jaar premier en zijn opvolger Yair Lapid brak deze week het record van de kortst zittende Premier van Israël. Lapid nam Bennett’s rol over in juni nadat dit vooraf was bepaald in het regeerakkoord dat de twee politici sloten in het voorjaar van 2021.

De vijfde verkiezing in drie jaar tijd, die op 1 november werd gehouden, bracht voorlopig een einde aan het politieke tumult dat Israël drie jaar in de greep had gehouden. De nieuwe coalitie van Likoed leider Benjamin Netanyahu bestaat uit vier rechtse partijen, waarvan er drie religieus zijn. Vooral de aanwezigheid van de Zionistische Religieuze Partij heeft veel stof doen opwaaien.

Met name linkse bewegingen en media maar ook links liberale regeringen in Westerse landen roeren zich met het maken van doemscenario’s voor Israël’s voortbestaan als democratie. Geen van de coalitiepartners is echter tegen democratie en de aanwezigheid van Netanyahu als premier zal de meer radicale elementen in zijn regering in toom houden.

Positieve economische ontwikkelingen

Tot slot van dit jaaroverzicht nog enige informatie over de economie van Israël. Die remde na de onverwachte economische groei van 8,1 procent vorig jaar wat af naar 6,3 procent. Dit kwam mede door de inflatie die nu ook meer dan vijf procent is. In vergelijking met andere OECD landen, waaronder de VS en Nederland, doet de Israëlische economie het echter zeer goed.

The Economist publiceerde aan het eind van december cijfers waaruit bleek dat Israël de op de vierde plaatst staat waar het om gaat om het functioneren van de economie in OECD landen. De verwachting is dat de economie in 2023 slechts met drie procent zal groeien tengevolge van een wereldwijde recessie. De groei van de Israëlische economie is te danken aan de technologische sector, de defensie industrie en het weer opgebloeide toerisme.

Dit waren grofweg de hoogte- en dieptepunten waar Israël mee te maken had in het jaar 2022.

Vanuit Israël voorspoedig en vreedzaam 2023 gewenst!