Sluiten

Zoeken.

Het juiste moment

Door Yoel Schukkmann - 

2 augustus 2022

2022 Website CVI (4)

Reizen met het openbaar vervoer in Jeruzalem gaat soms anders dan gepland...

Eerder deze week sprak ik voor een jongerengroep van Isreality, de jongerenbeweging van Christenen voor Israël. We hebben een gezellige avond gehad waarin veel vragen zijn gesteld. Maar chassidische Joden en Israëli's in het algemeen, staan niet bekend om de Nederlandse stiptheid. En dus kwam ik een kwartier te laat aan. Hoewel het dit keer niet mijn schuld was - het was G-ds...

Hectische dagen

Precies de dag dat ik voor deze groep zou spreken, bleek heel hectisch te zijn. De volgende dag hadden we een bar mitswa van een neefje, waarvoor mijn vrouw druk aan het bakken was. De paar dagen voor deze bar mitswa veranderde ons huis haast in een bakkerij. Een van de vele goede dingen van het hebben van oudere kinderen, is dat je ze naar de supermarkt kunt sturen wanneer je op het laatste moment iets nodig hebt. Onze kinderen zijn echter nog niet oud genoeg en dus was het aan mij om op en neer te rennen om allerlei boodschappen te doen - allemaal voor, tussendoor en na mijn leerschema in kollel (het leerhuis).

Vers gesneden fruit in mooie kopjes, zelfgebakken cakes, koekjes en zelfs een taart met drie lagen in de vorm van een chassidische hoed -op ware grootte- (die de bar mitswa-jongen vanaf dat moment begon te dragen). Alles kwam in grote hoeveelheden uit onze kleine keuken, allemaal ter ere van deze grote dag. Met als gevolg dat het huis een enorme bende was. Iedereen was uitgeput, terwijl de tijd begon te dringen. Maar alsof dat nog niet genoeg was, miste mijn zoon zijn schoolbus om 7.45 uur ‘s ochtends, waardoor ik de hele tocht van veertig minuten met de bus moest maken om hem naar school te brengen. En zo begon de dag dat ik moest spreken al met vertragingen. Pas nadat ik mijn zoon naar school had gebracht, kon ik mijn dag echt beginnen met mijn ochtendgebeden in de synagoge... nadat ik terugkwam, rond 10 uur.

Onverwacht bezoek

Na het ochtendgebed rende ik snel naar het leerhuis om daar ook te laat de dag te beginnen en toen ik 's middags eindelijk thuiskwam, had ik nog steeds geen tijd gehad om iets voor te bereiden voor mijn spreekbeurt in de avond. Zodra de kinderen eenmaal hadden gegeten, waren ze eindelijk stilletjes aan het spelen. Ze luisterden en speelden als engeltjes, en gaven mij de perfecte gelegenheid om me voor te bereiden en een beetje uit te rusten. Maar op het moment dat ik plaats nam in mijn stoel, klonk het ineens alsof er een wervelwind gaande was in het trappenhuis van ons flatgebouw. Een geluid dat steeds luider en luider werd… totdat er op onze deur geklopt werd. Mijn vrouw opende de deur en opeens stonden daar drie schattige, drukke en verveelde kleine meisjes. "Kunnen we bij jullie thuis spelen?", vroegen ze mijn verbijsterde vrouw - die die dag zelfs nog geen tijd had gehad voor een kopje koffie. “Uhm… ja?”, was haar reactie, waarna de meisjes ons kleine appartement binnen rende. De moeder van deze meisjes is momenteel in het eerste trimester van haar negende kind en heeft alle hulp nodig die ze maar kan krijgen. Dus hoe zouden we kunnen weigeren?

Terwijl mijn vrouw nog aan het bakken was en oplettend moest zijn dat niemand de cakes en taart per ongeluk (of niet) zou verpesten, moesten we nu ook voor vijf kleine kinderen zorgen. De letterlijk vijf minuten lange stilte veranderde plotseling in een luid orkest van opgewonden kinderstemmen, zingen, springen en constante vragen. De engeltjes die we een paar minuten eerder in huis hadden, veranderden nu al snel in ondeugende bengeltjes. We konden nauwelijks doen wat we moesten doen en dus gaf ik het op. Ik besloot om op z’n minst een beetje proberen te rusten en met G-ds hulp zou ik het in de avond wel redden.

De juiste bus

Ik zocht op welke bus ik moest nemen en vertrok vervolgens naar het hotel waar de groep verbleef. Maar op de een of andere manier stopte de bus op vijftien minuten loopafstand van het hotel. Nu moest ik mijn weg vinden door een deel Jeruzalem waar ik normaal gesproken nooit kom. Al met al kostte het me -met verdwalen- ongeveer twintig minuten om mijn bestemming eindelijk te bereiken. Toen ik aankwam, verontschuldigde ik me dat ik te laat was, maar dat "ik precies de juiste bus had genomen", want als G-d het niet wilde, dan zou ik deze bus niet hebben genomen. De enige reden dat ik een bus nam die mij zo ver afzette, was omdat dit G-ds wil was.

De week voor deze avond lazen we op Sjabbat hoe Bileam zijn ezel sloeg, omdat deze weigerde verder te lopen - en daarmee Bileams reis vertraagde. Wij weten dat dit de reden is omdat de ezel zag dat de engel de weg versperde. Maar Bileam had als profeet beter moeten weten dan zijn ezel te slaan. Hij had moeten weten dat alles van G-d is. Als wij boos zouden worden wanneer onze dag helemaal anders loopt, als er veel verkeer op de weg is, of wanneer we de 'verkeerde' bus nemen: hoeveel verschillen wij dan eigenlijk van Bileam? Als we weten dat alles van G-d komt, dan worden we niet boos wanneer deze dingen gebeuren.

G-ddelijke voorzienigheid

Dit is wat het Jodendom Hasjgachat Elokit (G-ddelijke voorzienigheid) noemt. Dit betekent dat G-d niet alleen weet wat hier op aarde gebeurt, maar er ook toezicht op houdt. Wanneer we het hebben over gedetailleerd toezicht, dan noemen we het hasjgachat pratit. G-ddelijke voorzienigheid impliceert een soort wederzijdse wisselwerking tussen Schepper en schepping, waarbij de een op de ander reageert en met elkaar in wisselwerking staat. Deze term komt voor het eerst voor in de Psalmen: “Vanuit zijn woonplaats houdt Hij toezicht op alle inwoners van de aarde” (Psalm 33:14).

Het idee van G-ddelijke voorzienigheid is een belangrijk concept dat onderscheid maakt tussen Joodse en niet-Joodse kosmos. Velen van deze laatste groep geloofden ook in één allerhoogste godheid, maar die godheid werd als te heilig, groot en verheven beschouwd om zich te verlagen om toezicht te houden op deze wereld.

Twee benaderingen

Klassieke Joodse denkers erkennen allemaal G-ds grondige heerschappij en alwetendheid, zoals de Joodse geleerden van de Talmoed zeggen, "van de horens van de wilde ossen tot de kleinste luis". Toch zijn er twee verschillende benaderingen ten opzichte van dit soort G-ddelijke toezicht:

  1. Uit de duidelijke betekenis van schriftuurlijke, Talmoedische en Midrasj teksten, komt een beeld naar voren van G-d Die nauw betrokken is bij elk detail van Zijn schepping; zoals de psalmist zegt: zelfs "voor de jonge raaf datgene waar hij om schreeuwt". (Psalm 147:9)
  2. Daarentegen zagen veel Joodse filosofen G-d echter in een meer passieve rol. Rabbijn Josef Albo (1380–1444) schreef in zijn filosofische werk dat de mate van G-ddelijk toezicht rechtstreeks overeen komt met iemands transcendentie van aardse zaken. Een rechtvaardige is volgens hem tot in elk detail van zijn leven in G-ds toezicht verwikkeld, terwijl een grof, materialistisch persoon in een wereld van toevallige, natuurlijke oorzaken wordt geworpen, samen met de flora en fauna. In deze lagere wereld zien deze Joodse filosofen G-ddelijk toezicht als alleen van toepassing voor zover een gebeurtenis het G-dddelijke plan van ons leven beïnvloedt. Maar zelfs volgens deze kijk hebben – in rabbijn Albo zijn woorden- "toevallige omstandigheden zijn oorsprong in Hem, want alles komt van Hem en staat onder leiding van Zijn toezicht."

Vetrouwen

Iemand die in hasjgachat pratit gelooft, vindt G-d in alles wat hij maar ziet en hoort. Elk facet van het leven wordt een nieuwe kans om zich te verbinden met G-d, en daardoor een andere reden om altijd het goede te zien, en altijd gelukkig te zijn. Geloof in de voorzienigheid van de Schepper vormt de basis voor wat wij bitachon noemen. Dit wordt over het algemeen vertaald als ‘vertrouwen’. Dit is een krachtig gevoel van optimisme en vertrouwen dat niet gebaseerd is op reden of ervaring, maar op geloof. Je weet dat G-d goed is, en dat Hij de Enige is Die de leiding heeft -en daarom heb je geen angsten of zorgen.

Ontwerp zonder titel

De auteur

Yoel Schukkmann

Yoel Schukkmann groeide op in Nederland, waar hij chassidisch werd, wat wij zouden noemen 'ultra-orthodox' Joods. Hij verhuisde daarom in zijn tienerjaren naar Israël om in een jesjiewa te leren....

Doneren
Abonneren
Agenda