De beslissing om het Israëlische leger dieper te laten doordringen in het gebied ten oosten van de grens op de Golanhoogvlakte heeft niets te maken met een zucht naar verovering van meer terrein of de ‘groot-Israëldoctrine’, maar alles met het de veiligheid van de bewoners van de Golanhoogvlakte en van de druzische minderheid in Syrië.

Eind februari gaf de regering van premier Benjamin Netanyahu het Israëlische leger de opdracht om meer operaties uit te voeren in het hele gebied vanaf de Syrische hoofdstad Damascus tot aan Suweida, dat meestal als de ‘druzische berg’ wordt aangeduid.

Het doel van deze strategiewijziging is tweeledig. Ten eerste wil Israël voorkomen dat het nieuwe Syrische regime van de islamistische beweging Hayat Tahrir al-Sham (HTS) zich vestigt in het gebied ten oosten van de Israëlische grens op de Golanhoogvlakte. Het tweede doel is om de grote druzische gemeenschap in Suweida en het grensgebied met Israël te beschermen en te helpen bij het oprichten van een onafhankelijke staat.

Het is verder duidelijk dat het Israëlische leger voorlopig in het zuiden van Syrië zal blijven om zo de veiligheid van de bewoners van de Golanhoogvlakte te garanderen. Vooral de Israëlische aanwezigheid op de hele berg Hermon in het uiterste noordoosten van Israël is van groot belang, gezien de mogelijkheden om inlichtingen in te winnen over wat er in Zuid-Syrië en het gebied rond Damascus gebeurt.

Achterliggende reden voor de operatie van het Israëlische leger

Premier Benjamin Netanyahu en zijn minister van Defensie Yisrael Katz gaven vorige week een verklaring uit waarin stond dat Israël niet zou toestaan dat het zuiden van Syrië zou worden veranderd in een tweede Zuid-Libanon. Netanyahu en Katz maakten ook duidelijk dat de nieuwe strategie tevens bedoeld was om de druzen in Syrië te beschermen en om hen te helpen zich te verweren tegen HTS. “Iedere poging van de eenheden van het leger van het Syrische regime om zichzelf in te graven in de veiligheidszone (die het Israëlische leger in zuid-Syrië heeft gecreëerd) zal beantwoord worden met vuur”, zei Katz.

De Israëlische krant Yediot Ahronot berichtte korte tijd later dat het Israëlische leger operaties was begonnen in de provincie Daraa die aan Jordanië grenst, en in het westen van de provincie Kuneitra die direct grenst aan Israël.

Tegelijkertijd was in het noorden van Israël waarneembaar dat gevechtsvliegtuigen van de Israëlische luchtmacht met bombardementen waren begonnen op doelen in Zuid-Syrië. Voor het eerst in lange tijd was de lucht weer vol met het bulderende geluid van Israëlische gevechtsvliegtuigen en van het geluid van Apache-gevechtshelikopters. De operaties duurden echter maar kort.

HTS reageerde woedend op de Israëlische acties en waarschuwingen. Op sociale media dreigde HTS in video’s met Hamas-achtige acties, zoals een invasie van Israël, het onthoofden van mannen en het verkrachten van Israëlische vrouwen.

Druzen mobiliseren

De druzen zelf reageerden op de steun van Israël en ondernamen onmiddellijk actie. Verschillende druzische milities in de provincie Sweida sloten zich aan bij de nieuwe ‘militaire raad’, die wordt geleid door Tariq al-Shufi. Deze bedankte Netanyahu voor zijn steun aan de druzen, die historische gezien altijd zijn vervolgd door moslims. Korte tijd nadat al-Shufi had gesproken, werd een militaire parade in Sweida gehouden en begon er een mobilisatie van strijders.

De druzen in Syrië waren lange tijd supporters van het Assad-regime en waren fel anti-Israël. Dat veranderde langzaam nadat Assad de druzen hard liet vallen en jonge druzen dwong om dienst te nemen in het Syrische leger

HTS vormt nu een directe bedreiging voor de druzen, omdat zij door de islamisten worden gezien als collaborateurs met het nu omvergeworpen regime en nu ook met Israël.

Na de verklaringen van Netanyahu en Katz vond er in Damascus een ontmoeting plaats tussen een druzische delegatie en de nieuw Syrische president Abu Muhammad al-Juliani (Ahmad Al-Shara), een voormalig ISIS-commandant. Het doel van deze ontmoeting was duidelijk: al-Juliani wil niet dat Syrië verder uit elkaar valt en is uiteraard tegen een onafhankelijk druzisch kanton naast Israël en ten zuiden van de hoofdstad Damascus.

De nieuwe Syrische president probeert op allerlei manieren een verenigd Syrië te creëren, maar heeft tot nu toe weinig succes in zijn pogingen om nationale eenheid te bereiken. Dit heeft ook te maken met de militaire situatie, waar Turkije met een coalitie van Soenitische milities verwikkeld is in een slepend conflict met de Syrian Democratic Forces (SDF), die op hun beurt worden gesteund door de Verenigde Staten.

Er is in Oost-Syrië sprake van een uitputtingsoorlog, waarbij de Turken hun luchtmacht gebruiken om aanvallen te plegen op de SDF maar tot nu niet hun dreigement van een groot offensief hebben uitgevoerd.

Druzisch kanton als buffer

Israël lijkt nu de interne verdeeldheid in Syrië te gebruiken om zijn eigen veiligheidsbelangen te garanderen. Dit is de reden waarom Israël nu actieve steun geeft aan de grote druzische minderheid in Syrië. Het Israëlische leger heeft opdracht gekregen om militaire actie te ondernemen om de druzen te beschermen tegen de agressie van HTS, dat momenteel strijd voert in tegen de druzen in de stad Jaramana ten zuiden van Damascus.

Katz en Netanyahu hebben het Israëlische leger opdracht gegeven om de druzen in deze stad te beschermen en het Israëlische leger stelt momenteel een operationeel plan op. Israël wil zo meehelpen om de druzen voor het eerst een eigen staat te geven, iets dat nu openlijk wordt nagestreefd door de druzen in Syrië.

Een druzisch kanton in Zuid-Syrië biedt Israël bescherming tegen een mogelijke HTS-invasie van het grensgebied op de Golanhoogvlakte. Israël is niet bereid om een andere islamistische beweging aan zijn grenzen te tolereren na het debacle van 7 oktober 2023.

De steun voor de druzen in Zuid-Syrië komt ook op andere manieren tot uiting. Israël levert nu humanitaire hulp en wapens aan hen en stelt Syrische druzen in staat om op de Israëlische Golanhoogvlakte te werken.

Risico van confrontatie met Turkije

De Israëlische interventie in Syrië is echter niet zonder risico’s, aangezien het het Israëlische leger op een ramkoers kan zetten met het Turkse leger.

De Turkse president Recep Tayyip Erdogan gebruikte oorlogsretoriek tegen Israël op maandag en waarschuwde degenen die voordeel willen trekken uit de instabiliteit in Syrië. “We zullen hen niet toestaan, zoals zij zich verbeelden, om Syrië te verdelen”, waarschuwde de Turkse leider zonder Israël bij naam te noemen. Turkije is de hoofdsponsor van HTS en wil in heel Syrië bases oprichten die het land tot een vazal van de Turken zouden maken. Uiteindelijk is Erdogans doel om Syrië tot een vazalstaat te maken die zijn imperialistische agenda voor het Midden-Oosten vooruit zal brengen.