Dwangarbeid in Rusland

In 1977 werd de slechts 29-jarige, openhartige Sharansky gearresteerd door de Russische KGB en beschuldigd van hoogverraad wegens spionage voor de Verenigde Staten. De beschuldigingen waren een schijnvertoning. Zijn ware misdaad was eenvoudigweg zijn uitgesproken overtuiging dat de Russische regering de Russische Joden zou moeten toestaan naar Israël te verhuizen. Gelukkig ontsnapte de onboetvaardige zionist aan de doodstraf, maar niettemin veroordeelde de rechtbank hem tot dertien jaar dwangarbeid. En niet zomaar dwangarbeid: Sharansky zat in eenzame opsluiting in een gevangenissysteem dat leek op de Goelags. Toch vond hij tijdens deze lange jaren op de een of andere manier de psychologische kracht om niet op te geven. Vanuit zijn donkere en kale gevangeniscel bleef Sharansky zich uitspreken. Hij ging zelfs verschillende keren in hongerstaking om te protesteren tegen de schendingen van zijn mensenrechten, zoals de inbeslagname van zijn post.

Na een lange internationale campagne, geleid door zijn vrouw, werd hij uiteindelijk in 1986 vrijgelaten. Het echtpaar kwam onmiddellijk naar Israël. Hun komst opende de sluizen voor meer dan een miljoen Russische Joden om enkele jaren later te vertrekken.

Schaken

De innerlijke kracht die hem gedurende die verschrikkelijke negen jaar staande hield, schrijft hij toe aan de schaakwedstrijden die hij in zijn jeugd speelde. Als tegenstanders koos de jonge Sharansky vaak volwassenen en nam hij het zelfs geblinddoekt tegen hen op. Hij schrijft zijn veerkracht ook toe aan het opgroeien in de voormalige Sovjet-Unie. Donetsk was een stad waar altijd zowel Russen als Oekraïners waren. Het was daar dat Sharansky beide culturen leerde kennen, en tegenwoordig is hij een van de meest uitgesproken critici van de Russische president.

Hoewel hij al bijna 40 jaar in Israël is, is zijn trots op zijn Israël niet afgenomen. Voor Sharansky was Jood zijn in Sovjet Donetsk als “geboren worden met een ziekte.” Veel ouders probeerden ambtenaren zelfs om te kopen om het woord ‘Jood’ uit de papieren van hun kinderen te verwijderen. De ironie ontgaat Sharansky niet. Zo heeft hij gezegd dat in het huidige door oorlog verscheurde Donetsk een vluchteling het beste het woord ‘Jood’ op zijn identiteitsbewijs kan hebben, omdat Israël het enige land is dat daar actief is om Joodse mensen eruit te halen en naar huis te brengen.

Strijd tegen antisemitisme

Zowel in het binnen- als buitenland, heeft Sharansky het tot zijn levensmissie gemaakt om antisemitisme te bestrijden. Daarom aanvaardde hij de functie van voorzitter van de adviesraad voor het Kiev Babyn Yar Holocaust-monument. Sharansky kent het belang van dat monument, dat niet alleen een symbool is van de Holocaust, maar ook van de pogingen van de Sovjet-Unie om de geschiedenis van de Holocaust te herzien. Decennialang hebben de Russen beweerd dat de miljoenen Joden die systematisch door de nazi’s in de voormalige Sovjet-Unie werden vermoord, werden uitgeroeid omdat zij Russisch waren - en niet omdat zij Joods waren. En dat is precies het verhaal dat Sharansky wil uitwissen.

De Israëlische Joodse zionist, een vriend van de Oekraïense president, heeft Zelensky verschillende keren ontmoet. De wending van de geschiedenis dat het nu niemand minder dan de Joodse president is die vecht tegen dezelfde Russische tirannie als waar Sharansky bijna een decennium van zijn leven in een donkere cel doorbracht, moet een glimlach op zijn gezicht toveren.