Sluiten

Zoeken.

Groot-Brittannië en Israël: de uitdaging voor koning Charles en Liz Truss

Door Andrew Tucker - 

22 september 2022

king charles liz truss

Een ontmoeting tussen de Britse koning Charles en premier Liz Truss. Foto: Screenshot YouTube

De Britse koning Charles en premier Liz Truss hebben aangegeven dat zij de traditionele vijandigheid van Groot-Brittannië tegenover de Joodse staat Israël willen veranderen. Maar om dat te doen, zullen zij niet alleen obstakels moeten overwinnen binnen het Brits ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze zullen namelijk ook onvermijdelijk te maken krijgen met tegenstand vanuit de Anglicaanse kerk.

Tegenstrijdige rollen

Koningin Elizabeth wordt opgevolgd door haar zoon, koning Charles III. Wat zal het brengen voor de Brits-Israëlische betrekkingen? Welke houding zal de koning aannemen ten opzichte van de staat Israël?

Allereerst is het noodzakelijk te begrijpen dat de Britse vorst zowel staatshoofd als hoogste bestuurder van de kerk van Engeland is. Dit zijn verschillende en potentieel tegenstrijdige rollen. Beide rollen beperken het vermogen van de koning om buitenlandse betrekkingen aan te gaan.

Koningin Elizabeth had een diep christelijk geloof. Dat verklaart deels haar liefde voor het Joodse volk. De voormalige Britse opperrabbijn Jonathan Sacks en zijn opvolger Ephraim Mirvis hebben prachtige woorden gesproken over de diepe wederzijdse genegenheid tussen de koningin en het Joodse volk in het Verenigd Koninkrijk. Naar verluidt deelt koning Charles die verbondenheid en sympathie.

Moeizame relatie

Als het gaat om de staat Israël, is het beeld echter gecompliceerder. Dit weerspiegelt de moeizame relatie van Groot-Brittannië met het zionisme en de Joodse staat in de afgelopen eeuw. Groot-Brittannië vocht hard in de Eerste Wereldoorlog om Palestina (en de rest van het Midden-Oosten) te bevrijden van de Turkse overheersing. Zijn kabinet nam een enorme stap door op 31 oktober 1917 de Balfour-verklaring aan te nemen, waarmee Groot-Brittannië zich verbond tot de vestiging van een thuisland voor het Joodse volk in Palestina. Vanaf dat moment ging het echter bergafwaarts.

Nauwelijks was het Mandaat voor Palestina aangenomen, of Groot-Brittannië hakte het grootste deel van Palestina af om een onafhankelijke, joodvrije Arabische Palestijnse entiteit (Transjordanië) te creëren. Tijdens het Mandaat deed Groot-Brittannië er alles aan om de Joodse immigratie naar Palestina te beperken. Groot-Brittannië verzette zich tegen het VN-verdelingsplan in 1947 en de oprichting van de Joodse staat in 1948, en steunde de agressie van Jordanië tegen de nieuwe Joodse staat in 1948-9 en de illegale "annexatie" van de Westelijke Jordaanoever in 1950.

Kortom, Groot-Brittannië is nauwelijks een vriend van de Joodse Staat geweest.

Grote uitdaging

Vandaag staat de koning als staatshoofd voor een grote uitdaging. Koningin Elizabeth maakte ongeveer 250 officiële buitenlandse reizen, naar 129 landen. Maar ze mocht nooit Israël bezoeken. Dit kwam door het ongeschreven beleid van Buitenlandse Zaken dat Britse vorsten verbood de Joodse staat Israël te bezoeken. Tot op zekere hoogte werd dit verholpen door onofficiële bezoeken van prins William en zijn vader prins Charles sinds 2016. Maar het feit blijft dat, gevoed door diepgeworteld antisemitisme en pro-Arabische sentimenten, het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken een lange geschiedenis heeft van antipathie tegen de Joodse soevereiniteit in Palestina.

Kan koning Charles deze cultuur veranderen? Er is hoop. Een van de laatste officiële handelingen van koningin Elizabeth was het uitnodigen van Liz Truss om premier te worden. Truss heeft publiekelijk verklaard dat zij het Britse beleid ten aanzien van Israël wil veranderen. Zij is zelfs bereid te overwegen de Britse ambassade in Israël naar Jeruzalem te verplaatsen. Of zij in staat is de sterke muren van anti-Joodse sentimenten binnen het Ministerie van Buitenlandse Zaken te slechten, valt nog te bezien.

Maar het is zijn rol als hoogste bestuurder van de Kerk van Engeland die wellicht het moeilijkste obstakel vormt voor koning Charles en zijn premier, mochten zij hun liefde voor de Joden willen vertalen in praktische en politieke steun voor de Joodse staat Israël.

Positieve rol

Erkend moet worden dat delen van de Anglicaanse kerk een zeer positieve rol hebben gespeeld met betrekking tot het herstel van het Joodse volk naar het land en de oprichting van de moderne staat Israël. Denk bijvoorbeeld aan de bijdrage van het Ministry Among the Jewish People (CMJ) van de Anglicaanse kerk en andere Anglicaanse evangelicals in de 19e eeuw die leidde tot de Balfour Declaration in 1917. Tegenwoordig zijn er prominente Anglicaanse geestelijken en lekenleiders in vele landen die aandringen op steun voor de moderne staat Israël, gebaseerd op theologische beginselen (zie Prof. Gerald McDermott's New Christian Zionism).

Officieel staat de Anglicaanse Kerk echter zeer kritisch tegenover de staat Israël. Anglicaanse synoden en comités hekelen regelmatig Israëls aanspraak op soevereiniteit over Jeruzalem, en veroordelen Israël voor het onderdrukken van de Palestijnen en het schenden van het internationaal recht. Het Anglican Peace and Justice Network (APJN) veroordeelt publiekelijk de "bezetting" en steunt zelfs de Boycot, Divestment en Sancties (BDS) beweging en bevordert de vestiging van een Arabisch/Islamitische Palestijnse staat in Jeruzalem, Judea en Samaria.

Dit kwam tot uiting in een controversieel opiniestuk dat afgelopen december werd gepubliceerd door Justin Welby, de aartsbisschop van Canterbury, en Hosam Naoum, een Anglicaanse aartsbisschop in Jeruzalem. De auteurs herinneren de lezers eraan dat het eerste kerstfeest plaatsvond tegen "de achtergrond van de genocide op kinderen", waardoor giftige laster over de "etnische zuivering" van Palestijnen wordt opgeroepen, en geven Israël de schuld van het "verdrijven" van christenen uit de regio - ondanks het sterke bewijs dat de christelijke kerken in Israël groeien en bloeien.

Vervangingstheologie

De oorzaak van de kritische houding van de Anglicaanse kerk tegenover de staat Israël lijkt een diepgewortelde "vervangingstheologie" te zijn. Institutioneel heeft de Anglicaanse kerk nooit een verklaring aangenomen naar het voorbeeld van de baanbrekende Nostra Aetate (1965) van de rooms-katholieke kerk. In wezen houdt de Anglicaanse kerk vast aan het idee dat de kerk in de plaats is gekomen van het Joodse volk als Gods uitverkoren volk, ook al wordt dat niet met zoveel woorden gezegd. Dit is de reden waarom zij niet aanvaardt dat de letterlijke verzameling van het Joodse volk en hun herstel in het land een blijvende Bijbelse betekenis hebben in Gods economie, en waarom zij liever de Palestijnen steunt, die worden gezien als de onderdrukte underdog.

Als zij zich gunstiger willen uitlaten over de moderne staat Israël dan zij tot nu toe hebben gedaan, zullen koning Charles en premier Truss niet alleen obstakels moeten overwinnen binnen het ministerie van Buitenlandse Zaken, maar zullen zij onvermijdelijk ook te maken krijgen met tegenstand vanuit de Anglicaanse kerk.

Laten we hopen en bidden dat - zowel als staatshoofd en als bestuurder van de Anglicaanse kerk - koning Charles de diepe uitdagingen en dilemma's zal begrijpen waarmee het Joodse volk en de Staat Israël worden geconfronteerd, evenals de enorme bijdrage die de Joodse Staat levert aan vrede en veiligheid in het Midden-Oosten, en de gevaren die de huidige eenzijdige Palestijnse aanspraken op een eigen staat met zich meebrengen - en dat hij en Liz Truss de moed zullen hebben om de waarheid zonder vrees of gunst uit te spreken.

Photo Andrew

De auteur

Andrew Tucker

Andrew Tucker is Chief Editor van Israel & Christians Today en directeur van thinc. - The Hague Initiative for International Cooperation www.thinc.info

Doneren
Abonneren
Agenda