Fatah en Hamas: Politieke rivalen met dezelfde ideologie
Door Itamar Marcus -
19 november 2025
Fatah en Hamas vormen al jaren de twee dominante krachten binnen de Palestijnse politiek. Vanaf de oprichting van de Palestijnse Autoriteit (PA) voeren ze steevast de ranglijsten aan in zowel algemene verkiezingen als studentenverkiezingen, en ook in vrijwel alle opiniepeilingen.
Wat in het Westen vaak over het hoofd wordt gezien, is dat de populariteit van beide partijen nauw samenhangt met het gebruik van geweld tegen Israëli’s. Het zijn niet de gematigde stemmen die brede steun genieten onder de Palestijnse bevolking, maar juist diegenen die terreurdaden uitvoeren.
Juiste beslissing
Een peiling van september 2023, een maand voor de terreuraanval van Hamas op 7 oktober, liet zien dat Fatah – onder leiding van Mahmoud Abbas – op dat moment twee keer zo populair was als Hamas. Na de aanval keerde het sentiment volledig om. Hamas groeide uit tot verreweg de populairste partij: in de eerste peiling na de aanval scoorde Hamas 44 procent steun tegenover slechts 16 procent voor Fatah. In datzelfde onderzoek gaf 83 procent van de Arabieren in Judea en Samaria (de Westelijke Jordaanoever) aan dat de aanval op Israël op 7 oktober de “juiste beslissing” was. De Palestijnen vierden verkrachtingen, martelingen, onthoofdingen, het levend verbranden van mensen en de moord op bijna 1.200 Israëli’s. Uit een andere peiling bleek zelfs dat 98 procent van de Palestijnen aangaf “trots” te zijn op de gebeurtenissen van 7 oktober.
In mei 2025, achttien maanden na de aanval, werd opnieuw een opiniepeiling gehouden. Ondanks het feit dat de Palestijnen op dat moment geloofden dat ongeveer 60.000 van hun landgenoten in de oorlog waren omgekomen – volgens cijfers van Hamas – bleef 59 procent van de Arabieren in Judea en Samaria achter de aanval staan. Zij bestempelden het bloedbad van 7 oktober nog steeds als “de juiste beslissing”. Nog schokkender: 85 procent van de ondervraagden sprak zich uit tegen de ontwapening van Hamas in Gaza, zelfs als dat het einde van de oorlog zou betekenen. In het met haat doordrenkte Palestijnse bewustzijn was één dag van ‘Hamas-glorie’ de prijs van 60.000 Gazaanse levens waard.
Bewondering
Deze uitkomst zou voor velen schokkend moeten zijn, maar wie de retoriek van Fatah en de PA kent, zal niet verbaasd zijn. Want hoewel Hamas de uitvoerder was van de aanval, lieten ook Fatah en de PA blijken achter het geweld te staan. Hun leiders uitten publiekelijk hun bewondering. Op 12 oktober 2023 schreef Mahmoud Al-Aloul, vicevoorzitter van Fatah, op X (voorheen Twitter): “Tegen de leden van de Fatah-beweging en al onze Palestijnse volkeren waar ook ter wereld zeggen wij dat het bloed van de helden zal veranderen in een vloek, die deze bezetter, en iedereen die achter hem staat en ons volk niet steunt, zal achtervolgen.”
“In het met haat doordrenkte Palestijnse bewustzijn was één dag van 'Hamas-glorie' de prijs van 60.000 Gazaanse levens waard.”
Iyad Jarrad, secretaris van de Fatah-afdeling in Tulkarem, verklaarde op het officiële televisiekanaal van de PA: “Wij staan aan de zijde van onze broeders in de Gazastrook, want zij zijn een bron van trots, heldendom en eer voor het Palestijnse volk.” Ook Jibril Rajoub, lid van het Centraal Comité van Fatah, noemde de aanval in een interview met de Koeweitse website Al-Anba “een aardbeving” en “een ongekende gebeurtenis vol heldendaden en heroïsche daden die het Palestijnse volk al 75 jaar voert.”
Gif
Palestinian Media Watch (PMW) documenteert al jaren hoe de PA – zowel via onderwijs als via officiële media – een haatdragende, antisemitische boodschap verspreidt. Joden worden voorgesteld als vijanden van Allah en de mensheid, en het bestaan van Israël, in welke vorm dan ook, wordt categorisch ontkend. Terreur wordt niet alleen gelegitimeerd, maar ook openlijk beloond: gevangen terroristen ontvangen salarissen, en scholen en pleinen worden vernoemd naar moordenaars van Israëli’s. Tijdens een persconferentie in 2007 in de Amerikaanse Senaat, naar aanleiding van een PMW-rapport over Palestijnse schoolboeken, sprak senator Hillary Clinton de vernietigende woorden dat de PA “de geest van deze kinderen ernstig vergiftigt”. Volgens PMW is het precies deze ideologie die geleid heeft tot de terreurdaden van 7 oktober – en tot de massale steun die de daders achteraf ontvingen.
Cosmetisch verschil
Fatah en Hamas presenteren zich dan wel als politieke rivalen, maar ideologisch zijn ze vrijwel identiek. PMW heeft uitgebreid aangetoond dat beide organisaties terreur verheerlijken, geweld als legitiem beschouwen en het gehele grondgebied van Israël zien als ‘bezet’. Fatah, onder leiding van Abbas, blijft gewapend verzet aanmoedigen en martelaarschap verheffen tot nationale plicht. Hamas wordt vaak als radicaler gezien, maar in werkelijkheid is het verschil tussen de twee partijen vooral cosmetisch. De stijl verschilt, maar de inhoud is vrijwel gelijk.
Dit artikel verscheen eerder in onze maandkrant Israël Aktueel. Klik hier om gratis abonnee te worden!