Een kind is een kind

De artsen, verpleging en vele vrijwilligers van deze internationale non-profit organisatie verrichten daar wonderen. Ze behandelen kinderen met een hartprobleem uit meer dan 60 verschillende landen, waar de juiste medische zorg vaak niet beschikbaar is. Ongeveer 50% van de kinderen komt uit de Palestijnse gebieden, Jordanië, Irak en Marokko en meer dan 30% uit Afrika. De rest uit Azië, Oost-Europa en Amerika. De kinderen worden kosteloos behandeld.

Afkomst en religie is niet belangrijk, aldus SACH, een kind is een kind. Tijdens haar studie Geneeskunde aan de UvA in Amsterdam ontmoette ik de Nederlandse Emma toen zij stage liep bij SACH. We hebben altijd contact gehouden. Emma woont in Amsterdam en is in Nederland actief om SACH daar onder de aandacht te brengen. Nu gaat ze met SACH mee op een medische missie naar Tanzania en heb ik haar gevraagd een dagboek bij te houden.

Dagboek van Emma

Ik zit in het vliegtuig op weg naar Dar es Salaam, de hoofdstad van Tanzania. Daar zal ik me aansluiten bij een medische missie met Save a Child’s Heart in het Jakaya Kikwete Cardiac Institute. Deze reis begon eigenlijk veel eerder. Meer dan vijf jaar geleden, als derdejaars student Geneeskunde. SACH Nederland organiseerde toen een benefietavond in het Concertgebouw in Amsterdam. Kindercardiologie vond ik toen al interessant en de directe manier waarop deze stichting kinderen helpt, sprak me enorm aan. Daarom besloot ik onderdeel te worden van SACH Young Leadership Nederland.

In het vierde jaar van mijn studie ben ik op stage gegaan naar SACH in Tel Aviv om een maand lang met de artsen mee te lopen. Naast het werk in het ziekenhuis, gaan de artsen enkele keren per jaar op medische missie om samen met lokale artsen kinderen met een hartafwijking te screenen en te behandelen en ook om de lokale artsen op te leiden. Tijdens mijn studie werd mijn interesse voor de kindergeneeskunde steeds groter en waren de artsen van SACH een groot voorbeeld voor mij. Nadat ik in 2020 als arts afstudeerde, ben ik als arts-assistent kindergeneeskunde gaan werken, met de ambitie om later kinderarts te worden. Om alle kinderen van gelijke medische zorg te voorzien. Het is een ware droom dat ik onderdeel mag zijn van deze medische missie om samen te werken met de artsen van Save a Child’s Heart in het ziekenhuis in Tanzania.

Dag 1

Vroeg in de ochtend kom ik aan op het vliegveld van Dar es Salaam. Het team uit Israël is al geland. De dozen met medisch materiaal zijn al vooruitgestuurd. Ons team bestaat uit tien leden, met onder andere dokter Sagi Assa, kindercardioloog en dokter Andre Gluch, anesthesist. Ik vind het vooral bijzonder om de Tanzaniaanse kindercardioloog Stella Mongella te ontmoeten. Zij is opgeleid tot kindercardioloog. Eerst in Tanzania en daarna nog twee aanvullende jaren door SACH in Tel Aviv. Zij is vlak voor de covidperiode teruggegaan naar haar moederland. Al die tijd heeft ze zelfstandig in het ziekenhuis gewerkt. Deze week is de eerste Israëlische medische missie naar Tanzania sinds de covidpandemie en de eerste keer dat wij haar in haar eigen ziekenhuis aan het werk zien.

Van tevoren hebben dr. Mongella en haar collega’s de kinderen gescreend die we deze week gaan behandelen met een hartcatheterisatie. Dat is een ingreep waarbij we enkel een bloedvat hoeven aan te prikken om deze helemaal tot aan het hart te volgen. Vervolgens kunnen we met kleine instrumenten – zoals een ballon of paraplu – een vernauwing opheffen of een defect in het hart sluiten.

Alle voorbereidingen zijn al getroffen, dus we beginnen gelijk. Ik haast me vanaf het vliegveld naar het Jakaya Kikwete Cardiac Institute en voeg me bij het team. De eerste kinderen gaan we vandaag al behandelen.

Dag 2

We beginnen deze tweede dag met een ronde over de intensive care. Gisteren hebben vier kinderen een hartkatheterisatie ondergaan en we gaan bij ze langs. Ze krijgen een echo van het hart om te kijken hoe de functie nu is. De kinderen herstellen goed en twee patiëntjes mogen vandaag al naar de kinderafdeling. Hopelijk mogen zij snel naar huis.

De logistiek in een ziekenhuis in Tanzania is heel anders dan we in Nederland of Israël gewend zijn. Het medisch dossier wordt op grote papieren vellen bijgehouden en hangt bij het bed van het kind. De communicatie tussen de artsen en de verpleegkundigen van de verschillende afdelingen is dus extra belangrijk. Hier op de intensive care werkt Vivienne, ook een Tanzaniaanse arts die een opleiding heeft gevolgd bij SACH. Zo draagt iedereen door het hele ziekenhuis bij aan de zorg voor de kinderen die deze week een hartkatheterisatie krijgen.

Na onze ronde moeten we door naar de katheterisatiekamers, want vandaag zullen er opnieuw vijf kinderen een behandeling ondergaan.

Dag 3

We starten de dag weer met het onderzoeken van de kinderen op de intensive care die gisteren zijn behandeld en nemen ons programma van de dag door. Helaas zijn er even wat problemen met de beademingsapparatuur die we nodig hebben tijdens de medische ingreep. Het wordt al snel verholpen en we kunnen opnieuw vijf kinderen behandelen.

Sommige van de kleintjes hebben lang moeten reizen. Ik sprak vandaag een moeder die samen met haar zoontje wel tien uur onderweg is geweest. Lopend, in de bus en achterop een scooter. Ze is zo dankbaar dat we haar kindje helpen! Het maakt me trots dat ik hier onderdeel van mag zijn.

Dag 4

We zijn al over de helft van de missieweek. Deze dag start op de polikliniek waar veel kinderen voor een echo van hun hart komen. Deze krijgen ze omdat ze nog behandeld moeten worden of omdat ze de behandeling al hebben ondergaan. De echo is een controle. Daarna kleed ik mij om en ga naar de operatiekamer.

Vandaag wordt er een veertienjarige jongen geopereerd. Hij woont in een dorpje op de grens van Tanzania en Kenia en is door een plaatselijke Nederlandse tropenarts naar dit ziekenhuis verwezen.

Hier in het Jakaya Kikwete Cardiac Institute in Dar es Salaam werkt de enige kinderhartchirurg van het land. Ook hij heeft een deel van zijn opleiding gevolgd bij SACH. Al enkele jaren opereert hij hier zelfstandig en leidt op zijn beurt weer nieuwe chirurgen op.

De Nederlandse tropenarts ontdekte dat de jongen een reumatische hartziekte heeft doorgemaakt waardoor het weefsel van zijn hart zo is aangetast, dat de pompfunctie is verslechterd. Hij kon zelfs niet meer goed lopen, zo weinig energie had hij en dus heeft hij eerst moeten aansterken. Vanochtend was het tijd voor zijn operatie en ik mocht mee. Als ik de operatiekamer binnenloop, ligt de jongen al op de operatietafel en zie ik hoe hard zijn hart aan het werk is. Het bonkt tegen zijn borstkas aan. Tijdens de operatie worden daarom twee van de vier hartkleppen gerepareerd door hartchirurg Godwin. Het was bijzonder om na de operatie te zien hoe het hart gelijk tot rust kwam.

De operatie duurt nog geen vier uur en hij herstelt snel. Ik zie met eigen ogen wat voor prachtig werk de artsen hier doen en hoe goed ze opgeleid zijn door SACH. Vanuit het hele land worden kinderen naar dit ziekenhuis verwezen. Ik ben ontzettend trots op ze.

Dag 5

Ik zoek het jongetje van de operatie van gisteren op. Hij is wakker en zit rechtop in zijn bed. Ik vraag aan de verpleging hoe het met hem gaat. Ze vertellen me dat hij goed herstelt en dat hij al kleine beetjes eet en drinkt. Dat is mooi nieuws! Hij spreekt geen Engels en de verpleging helpt met de vertaling tijdens mijn onderzoek.

Op een andere afdeling ligt de tweejarige Nurdin. Hij heeft tijdens de tweede dag van de missie een hartcatheterisatie ondergaan en hij mag al naar huis. Nurdin woont een eind reizen van het ziekenhuis vandaan en dus reizen we met hem mee. Over zandweggetjes komen we aan bij het simpele huis waar zijn familie op hem wacht.

Het is fantastisch om te zien hoe de familie Nurdin ontvangt. Ze zijn liefdevol en warm. En ze zijn trots om ons te laten zien hoe ze wonen. Het huis bestaat uit betonnen stenen, kale muren, het plafond is open en er hangt geen verlichting. Er is een koelkast, maar stromend water hebben ze niet. En er is een put met een pomp. In de primitieve keuken staat een pan met bonen te koken. Voor mij is dit een lastig moment in de reis, want mijn leven ziet er zo heel anders uit. Des te fijner is het gevoel dat we Nurdin hebben kunnen behandelen en dus ook daarmee zijn familie hebben kunnen helpen Nurdin een gezond leven te geven.

Als we terugkomen in het ziekenhuis zijn we net op tijd om te ondersteunen bij de laatste hartcatheterisaties van onze missieweek. Het is vandaag alweer onze laatste dag. In totaal hebben we – samen met dr. Mongella en haar team – eenentwintig kinderen gecatheteriseerd. We nemen afscheid van de artsen en verpleegkundigen in het ziekenhuis, maar hun werk stopt niet. Na alle opleidingen en extra ondersteuning van deze medische missie, kunnen dr. Mongella en haar collega’s nog onafhankelijker aan het werk en zullen alle kinderen in Tanzania de juiste zorg krijgen als zij een hartafwijking hebben.

Op de hoogte blijven van het werk van SACH? Volg de organisatie dan via Facebook, Instagram of LinkedIn!