Als ik in Nederland ben, wandel ik altijd in mijn favoriete bos in Baarn. Daar staat, ergens diep verborgen, ‘mijn uilenboom’. Een lange, slanke boom met in de top een ruimte waarin al jaren een uil zit te zitten. Alsof hij op mij wacht … De laatste keer dat ik in Nederland was, een paar maanden geleden, was de uil er niet. Dat verbaasde me, maar een uil is ook wel eens van huis; daarom dacht ik er verder niet echt over na.
Vanmorgen ging ik vol goede moed weer eens kijken. Even dacht ik dat ik iets zag bewegen. Helaas. Het was de schaduw van een lichtinval. Mijn gedachten maakten allerlei sprongetjes. Zou de uil dood zijn? Hoe was dat dan gebeurd? Misschien was hij gevangen? Ik had wel eens fotografen met grote lenzen bij de boom zien staan. Ik voelde me verdrietig. Dat zorgde voor nog meer gedachtenspinsels. Dat de uil er niet was, kon ik aanvaarden, maar wat me raakte was dat ik er nooit achter zou kunnen komen wat er gebeurd was...
Sally Noach
Die gedachte bracht me terug naar een van de zwartste periodes van de moderne geschiedenis, de Tweede Wereldoorlog. Een grote stap van het heden naar het verleden. Het komt omdat ik het boek lees over verzetsheld Sally Noach. In een van de komende edities van Israël Aktueel zult u mijn recensie over dit boek lezen.
“Het moest gedaan worden” zei de Joodse Sally Noach over zijn verzetswerk. Hij riskeerde zijn leven door vluchtelingen uit gevangenissen te redden en Engelandvaarders te helpen op weg naar onbezet gebied. Zijn dochter Irene liet een film maken over het leven van haar bijzondere vader, en nu heeft zijn zoon Jacques er een boek over geschreven.
Toen ik het boek van de uitgeverij kreeg, dacht ik een seconde: ‘Weer een boek over de oorlog.’ Nee. Ieder boek over de oorlog is ongelofelijk belangrijk. We moeten blijven schrijven, lezen, vertellen.
Gedicht
Jacques schrijft in het boek, dat hij wanneer hij een lezing over zijn vader houdt, altijd de slotregels voorleest uit het bekende gedicht ‘Vrede’ van Leo Vroman.
Kom vanavond met verhalen
Hoe de oorlog is verdwenen,
en herhaal ze honderd malen:
alle malen zal ik wenen.
Terwijl ik bleef kijken naar mijn uilenboom, hopend op een teken van leven, dacht ik: ‘Vergeten is verzwijgen.’