De keuken

Gisteren zijn wij eindelijk aan de keuken begonnen. In de keuken bereiden we het hele jaar door chameets (gist), wat het daarom de moeilijkste plek van het huis maakt om 'koosjer voor Pesach' te maken. Maar het is tegelijkertijd ook het belangrijkste gedeelte. Het is namelijk ook waar we ons koosjere Pesach-eten moeten gaan bereiden. Behalve het schoonmaken van de hele keuken, bedekken we ook het hele aanrecht met een dikke laag aluminiumfolie, om ervoor te zorgen dat ons Pesach-eten het aanrecht niet aanraakt, aangezien we deze het hele jaar door gebruiken voor chameets. Daarnaast hebben we ook aparte pannen, schalen, borden, bestek, speciale kookplaten, ovens, enzovoort, uitsluitend bestemd voor Pesach-gebruik. Pas wanneer de hele keuken koosjer-voor-Pesach is, en er geen chameets meer in huis te vinden is, kunnen we eindelijk beginnen met koken voor de feestdag.

Maar helaas moet ik zeggen dat we nog verre van klaar zijn met onze keuken. Behalve dat het moeilijk is om een klein appartement een grote Pesach-schoonmaak te geven met kleine kinderen in huis, die de hele tijd door het huis rennen -en soms zelfs met chameets in hun handen, is het ieder jaar weer hetzelfde geval: last-minute beperkingen. Een buurvrouw die mijn vrouws hulp ‘dringend’ nodig heeft, een spoed-doktersbezoek met de kinderen (wat hier in Israël op z’n minst een halve dag kan duren), nog een buurvrouw (of, drie) die ook dringend hulp heeft, of dat pasgetrouwde jonge stel zonder familie die geen idee hebben hoe zelf Pesach te maken, om maar enkele voorbeelden te noemen. Zie dit niet als een beklag. Alles komt namelijk van G-d en wij accepteren vreugdevol wat, en wie, Hij op ons pad stuurt om te helpen. Maar natuurlijk stellen deze ‘boodschappers van G-d’ het afmaken van onze Pesach-keuken wel een beetje (erg) uit.

We zullen het nog een paar dagen langer moeten doen met chameets in onze keuken; wat ons er ook aan herinnert dat het belangrijk is om in gedachten te houden, dat elke mitswa (gebod) die wij hebben, er ook is om ons iets te leren in hoe wij G-d moeten dienen. Onze geleerden vergelijken chameets met de Slechte Neiging van de mens. Net zoals we hard werken om alle chameets van onze huizen te verwijderen, moeten we ook hard werken om niet te zondigen; om alleen goed te doen, en G-d met een vreugde te dienen. Door de eeuwen heen zien we dat Joden altijd ijverig G-ds gebod vreugdevol hebben gehouden, om geen chameets in hun bezit te hebben op Pesach.

Vreemd verzoek

Een goed voorbeeld hiervan brengt ons terug naar de stad Berdychiv in het Russische rijk (vandaag Oekraïne). De chassidische rebbe van Berdychiv, rabbijn Levi Yitzchak (1740-1809) vroeg ooit aan enkele van zijn chassidim om hem Turkse tabak te brengen. Het was slechts een paar uur voor het begin van Pesach, en dus haastten de chassidim zich om aan het verzoek van hun Rebbe te voldoen. Maar er was nog een andere zorg die ze hadden. Het tsaristische Rusland was op dat moment in oorlog met het Ottomaanse Rijk. Daarom was er een verbod op alle import uit de vijandelijke staat. Maar toch duurde niet lang totdat dit groepje terugkwam met de Turkse tabak waar de Rebbe om had gevraagd.

'Ik wil jullie om nog een gunst vragen,' vroeg hij nu. "Breng me alsjeblieft wat fijne Oostenrijkse zijde". Opnieuw waren de chassidim verrast. De Tsaar had ook een verbod op Oostenrijkse zijde. Maar ze stelden geen vragen. Ze klopten op de ene deur na de andere, totdat ze iemand uiteindelijk vertelden dat ze het nodig hadden voor de Rebbe. "Ah, waarom zei je dat niet eerder?" kwam het verraste antwoord van de man. Een paar minuten later kwam hij terug met een rolletje stof. "Vertel het aan niemand", fluisterde hij. “Dit is de fijnste Oostenrijkse zijde die er is. Verberg het goed!” Toen de chassidim terugkeerden naar de Rebbe, was hij erg blij om te zien dat ze al deze dingen hadden weten te vinden. Maar nu had hij nog een nogal vreemd verzoek: “Breng mij chameets van een Joods huis”.

Deze keer waren de chassidim in totale shock. De deadline voor het verbranden van alle chameets was namelijk al verstreken. Tegen die tijd was het voor een Jood volledig verboden om nog chameets te hebben. Maar ze vertrouwden erop dat hun Rebbe een goede reden had voor wat hij vroeg. Dus klopten ze weer op deur na deur, maar hoorden steeds weer hetzelfde antwoord. “We hebben geen chameets in huis”. Na lang zoeken gingen ze met lege handen terug naar het huis van de Rebbe, die al op hun stond te wachten. "Hebben jullie chameets gevonden?"

“We zijn bij elk Joods huis geweest”, stamelden ze uit, "maar in de hele stad konden we geen chameets vinden”.

Toen hij dit hoorde, lichtte het gezicht van de Rebbe op, keek hij naar de hemel, en zei hij met opgeheven handen: “Meester van de wereld! Kijk vanuit de Hemel neer en zie hoe speciaal Uw geliefde Volk is! De Russische tsaar zet duizenden soldaten in om zijn grenzen te patrouilleren, heeft talloze politieagenten in dienst om zijn edicten af te dwingen, en past een uitgebreid strafsysteem toe om eenieder te straffen die zijn wet overtreedt, maar velen gehoorzamen hem niet - Turkse tabak en verboden zijde zijn makkelijk te vinden. Maar U, Hasjem, hebt geen politie of soldaten om ervoor te zorgen dat Uw wetten worden gevolgd, en toch gehoorzaamt Uw volk U. Ze doen Uw wil uit hun grote liefde voor U. Zie hoe trouw wij zijn. Neem ons alstublieft uit onze ballingschap.”

Dit is de ware grootsheid van ons volk. We volgen de mitswot (G-ds geboden) zorgvuldig, niet omdat iemand ons dwingt, maar vanwege onze liefde voor onze Vader in de hemel.