Sluiten

Zoeken.

De Nederlandse rol bij nucleaire dreiging van Iran

14 oktober 2021

Abdul Qadeer Khan

In het midden: atoomgeleerde Abdul Qadeer Khan. Foto: Waiza Rafique/Commons Wikimedia

Afgelopen zondag overleed in Pakistan de atoomgeleerde Abdul Qadeer Khan. Hij is de vader van de ‘Islamitische atoombom’, zoals men het kernwapen van Pakistan ook wel aanduidt. Deze term wordt gebruikt omdat Pakistan de enige Islamitische staat is die tot nu toe officieel een arsenaal kernwapens tot zijn beschikking heeft. Khan overleed op 85-jarige leeftijd aan de gevolgen van het coronavirus.

Zijn overlijden kwam een dag voordat in Israël zowel de aftredende Duitse bondskanselier Angela Merkel als de Israëlische premier Naftali Bennett waarschuwingen uitten over de snelle vooruitgang van het Iranese kernwapenprogramma. Daarover later meer.

Men zou Khan ook de stiefvader van de atoombom van Noord-Korea kunnen noemen en tevens van het Iranese nucleaire programma. Khan reisde 17 keer naar Noord-Korea om het fanatieke regime daar te helpen met de ontwikkeling van een atoomwapen. De Pakistaanse ingenieur verkocht ook de blauwdrukken van de zogenaamde P-1 centrifuges aan Iran.

Nederlandse hulp

Ook Nederland speelde een aanzienlijke rol in de ontwikkeling van de Pakistaanse bom. Daarnaast was de Nederlandse regering indirect verantwoordelijk voor het feit dat de regimes van Noord-Korea en Iran ook de capaciteiten kregen om een kernwapen te produceren.

Een rapport van het Internationale Atoom Agentschap (IAEA) in Wenen uit 2011 bevestigde al dat Iran in 1987 de blauwdrukken kreeg voor de ontwikkeling van P-1-centrifuges om uranium te verrijken. Die blauwdrukken waren volgens het IAEA afkomstig uit ‘een clandestien nucleair leveringsnetwerk’. Dat netwerk werd geleid door dr. Abdul Qadeer Khan, de directeur van het atoomproject van Pakistan.

Khan stal de blauwdrukken voor de ontwikkeling van een Pakistaanse atoombom in Nederland, toen hij als student werkte in de URENCO-fabriek in Almelo. Wat echter maar weinig mensen buiten Nederland weten, is dat Khan hulp kreeg van een Nederlander. Die Nederlander was Henk Sleebos, een ingenieur en een expert op het gebied van uraniumverrijking en ontstekers voor een atoombom.

Sleebos zette een gigantisch netwerk op van Europese bedrijven die Khan illegaal van allerlei onderdelen, materialen en kennis voorzagen voor de productie van een kernwapen. Ook hielp Sleebos Khan in Pakistan ook met de ontwikkeling van de Pakistaanse atoombom. Dit alles gebeurde terwijl de Nederlandse geheime diensten, en later ook de Nederlandse overheid, volledig op de hoogte waren van het netwerk en het doel van haar activiteiten.

Wat maar weinig mensen buiten Nederland weten, is dat Khan hulp kreeg van de Nederlander Henk Sleebos.

Voormalig CIA-agent Richard Farlow, die verantwoordelijk was voor het volgen van de geheime programma’s voor de productie van massavernietigingswapens, wist ook dat er een probleem was met Nederland. Farlow vertelde in 2005 tijdens een interview dat de CIA veelvuldig contact had gehad met zowel de Nederlandse geheime diensten (BVD en AID) als de Nederlandse regering over Sleebos en zijn netwerk.Hij was echter verbijsterd toen hij zag dat de Nederlandse en andere Europese regeringen bijna niets deden om het netwerk van Sleebos ervan te weerhouden nucleaire en andere onderdelen naar Pakistan te smokkelen. Voormalig IAEA-inspecteur David Albright noemde de hulp van Sleebos aan Pakistan zelfs 'kritiek'.

Een paar jaar later kreeg Iran dus de blauwdrukken van Khan en begon Israël steeds harder aan de bel te trekken over het naderende nucleaire gevaar van de Islamitische Republiek.

Nederlandse klokkenluider

Een andere Nederlander, atoomgeleerde Frits Veerman, werkte tijdens de URENCO-periode samen met Khan. Hij had al snel het vermoeden dat de Pakistaanse student bepaalde plannen had met zijn werk in fabriek. Veerman zag dat Khan allerlei installaties bij URENCO fotografeerde en in ruimtes vertoefde was hij officieel niet mocht komen. Echter, toen Veerman de Nederlandse autoriteiten inlichtte over zijn vermoedens over Khan’s plannen werd hij niet geloofd. Hij verloor later zelfs zijn baan na intimidaties.

Khan werd in Pakistan beschouwd als een held en kreeg nu zelfs een semiofficiële staatsbegrafenis. Hij heeft nooit de gevangenisstraf van slechts vier jaar uitgezeten voor zijn spionageactiviteiten bij URENCO en heeft op aandringen van de Amerikaanse regering in Pakistan slechts een paar jaar huisarrest gekregen.

Merkel en Bennett over Iran

Israël is nu het enige land ter wereld dat in zijn voortbestaan wordt bedreigd door de ongebreidelde vooruitgang van het Iranese kernwapenprogramma.

Bondskanselier Angela Merkel besprak de zeer problematische situatie rond het kernwapenprogramma van Iran met Bennett, toen zij afgelopen zondag voor de laatste keer Israël bezocht. De Duitse leider benadrukte dat Israëls veiligheid een topic was dat centraal staat voor iedere Duitse regering. Ze maakte echter ook duidelijk dat slechts via onderhandelingen de kwestie Iran kan worden opgelost.

Israël is nu het enige land ter wereld dat in zijn voortbestaan wordt bedreigd door de vooruitgang van het Iranese kernwapenprogramma.

Naftali Bennett was het daar duidelijk mee oneens en zei dat de Iraniërs slechts tijd proberen te winnen en dat Israël via acties zal voorkomen dat Iran een kernwapen verkrijgt. “Het is zinloos om te proberen om Iran te paaien, zij beschouwen dat als zwakheid. Dit is een kritiek moment en de positie van Duitsland in deze kwestie is zeer belangrijk”, zei de Israëlische premier. Hij zei vervolgens dat Duitsland, maar ook andere Europese landen, niet ‘neutraal’ kunnen blijven wanneer Israël een conflict heeft met landen als Iran. “Wie neutraal blijft in een conflict tussen Israël en een land als Iran en organisaties als Hezbollah en Hamas, heeft zijn morele kompas verloren”, zei de Israëlische premier.

Bennett heeft meerdere keren duidelijk gemaakt dat Israël dichter bij militaire actie komt tegen Iran nu de wereld passief blijft afwachten.

Amerikaanse houding

Eyal Hulata, de Israëlische adviseur voor nationale veiligheid, is zojuist teruggekeerd van besprekingen met zijn Amerikaanse collega Jake Sullivan. Hij was pessimistisch over de Amerikaanse bereidheid om, indien nodig, militaire actie te ondernemen tegen Iran. “De Amerikanen hebben geen plan B als het om Irans nucleaire programma gaat. Ze hebben hun focus niet gericht op Iran maar meer op China”, zei Hulata.

Israëlische inlichtingenexperts, zoals Yossi Cohen, de ex-directeur van de Mossad, blijven ondertussen volhouden dat Iran nog minimaal twee jaar af is van een nucleair wapen. Het lijkt er echter op dat men dit bewust doet om Iran zand in de ogen te strooien. Bennett en andere Israëlische officials spreken andere taal en geven een ander beeld.

In gesprekken met Merkel maar ook met de Engelse premier Boris Johnson vertelde Bennett dat deze landen actie moeten ondernemen tegen Iran en dat Israël niet langer kan wachten.

Doneren
Abonneren
Agenda