Het 'onmogelijke' transport

Tijdens haar ontmoeting met Eichmann in Wenen, december 1938, schold hij: 'Ongelofelijk! So rein-arisch und dann so verrückt’ ("100% Arisch en toch zo gek"). Ze mocht binnen vijf dagen – op Sjabbat - met 600 Joodse kinderen vertrekken. Als het haar zou lukken. Onder het motto: “Niet zeuren, poetsen!” reserveerde Truus meteen de treinen en kreeg ze het schijnbaar onmogelijke transport voor elkaar.

Op 24 augustus 1939 passeerde Truus’ kindertransport voor de 50^e keer de grens bij Bentheim. Dankzij een team van Nederlandse vrouwen bereikten bijna 10.000 Joodse kinderen het veilige Engeland. Zo’n 1800 kinderen bleven in Nederland achter. Duitse Kinder uit het Amsterdamse Burgerweeshuis mochten in groepjes bij 'tante Truus' komen logeren. Joop Wijsmuller nam hen vaak mee naar dierentuin Artis.

Tijdens de Duitse inval op 10 mei 1940 was Truus in Parijs. Terug in Nederland werd zij verdacht van spionage, maar werd ze uiteindelijk toch vrijgelaten.

'Stoomwals' Truus

'Welzalig is hij die verstandig omgaat met een ellendige; in dagen van onheil zal de HEERE hem bevrijden.' Psalm 41:2.

De Amsterdamse garnizoenscommandant verzocht Truus de 74 kinderen uit het Burgerweeshuis in veiligheid te brengen. Terwijl het bestuur vergaderde, regelde zij bussen en wist ze de kinderen aan boord van het vrachtschip de Bodegraven te krijgen. Het schip verliet de haven van IJmuiden een paar minuten voordat de Nederlandse regering zich overgaf. Truus bleef in Nederland. Haar werk was nog niet afgelopen. Regelmatig daagde ze mooipraters uit: ‘Je gebruikt mooie woorden, maar wat doe je eraan?’

Tijdens de oorlogsjaren bleef Truus kinderen in veiligheid smokkelen en verstuurde ze zo’n 7000 voedselpakketten - op naam - naar volwassenen in Westerbork, Bergen-Belsen en Theresienstadt. Het moment dat Truus hoorde dat in september 1944, 50 Joodse ‘weeskinderen’ vanuit Westerbork naar Auschwitz gedeporteerd zouden worden, stapte zij met een zelf gefabriceerd (Nederlands) wetsartikel naar de nazi's. Dankzij haar ‘chotspe’ bleef de groep kinderen in Theresienstadt bij elkaar en overleefden zij de oorlog.

Tijdens de hongerwinter zorgde Truus dat vanuit Amsterdam 6649 kinderen per boot over het IJsselmeer naar Friesland, Groningen, Overijssel en Drenthe gebracht werden om aan te sterken. ‘Stoomwals’ Truus was een meesteres in onderhandelen en mensen overtuigen. Indien nodig, kocht ze Nazi's om, maar ze wilde nooit betaald worden voor haar werk.

Van 1945-1966 was Truus lid van de gemeenteraad Amsterdam. De ‘moeder van 1001 kinderen’ werd door Yad Vashem onderscheiden als Rechtvaardige onder de Volken. Tot aan haar dood is ze in contact gebleven met ‘haar’ kinderen in Nederland, Engeland en Israël.

Truus heeft veel meer gedaan dan in dit korte artikel vermeld kan worden. Een paar suggesties voor meer verdieping:

• Het artikel: De kinderen van tante Truus (geschreven door: Miriam Keesing).
• Een website over Truus Wijsmuller-Meijer