Deze maand wordt vergeleken met een periode dat de koning zich tussen de mensen begeeft. Normaliter is het ingewikkeld en nagenoeg onmogelijk om de koning te benaderen. Om de koning bevindt zich een cordon van beveiligers en adjudanten die een persoonlijk contact moeten voorkomen. Maar er zijn van die perioden dat de koning zich tussen de mensen bevindt en voor iedereen benaderbaar is. In die periode bevinden we ons deze maand. En dus moeten we van de gelegenheid gebruik maken om Hem te benaderen, onze misstappen te corrigeren en Hem te vragen om ons allen een goed en gezond 5786 te geven, een jaar van echte shalom, individueel en als mensen, landen en volken van Zijn aarde.

Als ik met mezelf begin: ik merk dat het naar-buiten-treden van mij, vanwege het dramatisch groeiende antisemitisme, veel van mijn tijd en gedachten vergt. Is dat juist? Want een dag heeft maar 24 uur en het naar-buiten-treden gaat ten koste van andere activiteiten. In die tijd had ik individuele bezoeken kunnen afleggen of kunnen bellen naar gemeenteleden en natuurlijk ook niet-leden, waarvan ik weet dat een rabbinaal bezoekje gewaardeerd zou worden. Maar ik merk dat de strijd tegen antisemitisme en de public relations die daarmee gemoeid gaan, bij mij veel (te veel?) voorrang heeft gekregen. Maar ja, het vinden van de juiste balans is lastig.

Antisemitisme in Eindhoven

Donderdag jl. ontving ik een whatsapp: “Hi Rabbi Binyomin - I need your help please. My daughter and her husband’s family are in Holland and unfortunately, they were attacked by Arabs in a Centre Parc - there is an ambulance on the way to them. Please help!”

En dus ben ik uren en uren bezig geweest om het een en ander te regelen. Eerst natuurlijk grondig nagegaan of het verhaal klopt, want helaas ben ik vrij recentelijk geconfronteerd met, ik zal me netjes uitdrukken, een halve waarheid. Breed uitgemeten stond er in de media hoe een Joods-Israëlisch gezin te lijden kreeg van antisemitisme. Geen van beide partners waren uit Israël afkomstig en ze waren beiden zo Joods als de poes van mijn buren…en die is echt niet Joods. Waarom ze zich dan als Joden voordeden is me inmiddels bekend maar niet voor mijn dagboek.

Maar het incident in Center Parcs klopte helaas wel en dus moest er actie worden ondernomen, telefoontjes gepleegd en media, die inmiddels door derden waren geïnformeerd, te woord worden gestaan. Overigens had de familie gesmeekt om het buiten de media te houden. “Thanks very much for your help - I really appreciate it. So sorry that we all need to deal with terrible things like this.”

Zo’n reactie geeft mij een goed gevoel, maar voor dat goede gevoel behoor ik het niet te doen. Bovendien hebben uiteindelijk vanuit de Joodse gemeenschap meerderen zich geweldig ingezet in dezen en hoewel ik misschien wel de eerste was, was ik uiteindelijk echt niet de enige. Een speciale vermelding betreft de burgemeester van Eindhoven, Jeroen Dijsselbloem, die ik in het holst van de nacht heb gebeld en die zich meteen heeft ingezet. Vanaf dit dagboek: dank Eindhovens burgervader!

Verschil van mening

Ik ontving een uitgebreide en tekstueel erg goed afgewogen e-mail van een vroeger vriendje van mij. Wij waren boezemvriendjes, trokken altijd samen op, op de kleuterschool, op de lagere school en nog een klein beetje op het lyceum. En toen verloren we elkaar uit het oog. Maar toen ik jaren geleden ergens een overlijdensadvertentie van zijn moeder zag, heb ik hem opgespoord en is het contact heropend, hoewel… We hebben elkaar de laatste jaren twee keer ontmoet en af en toe hebben we WhatsApp-contact. Over de situatie in Israël verschillen we totaal van mening en hierover ging zijn e-mail. Te lang om helemaal met u te delen, maar u de inhoud helemaal te onthouden, wilde ik ook weer niet, en daarom met instemming van mijn vriendje:

Beste Binyomin,
Laat ik vooropstellen dat ik je niet mail om je te kwetsen of je in verlegenheid te brengen, zeker niet, daar ben je me te dierbaar voor; eigenlijk is het laatste precies de reden dat ik vandaag dan toch maar naar de pen grijp. Wij leven in twee verschillende werelden, maar dat doen we vanuit een gedeelde jeugd en een gedeelde geschiedenis, en vooral met respect voor elkaars keuzes en omstandigheden. Ik ben in feite opgelucht dat je naar mij informeerde, want je moest eens weten hoe lang ik al worstel met het voornemen je te schrijven. Dit is geen overdrijving, zowel wat betreft de tijdspanne als de ernst en de last van mijn worsteling.

Nu doe ik het dan toch, helaas in mijn stijl: soms te lang, te breedsprakig, te veel herhaling. Maar uit m’n hart. Ik heb je na de Hamas terreuraanslag van 7 oktober 2023 (op 14 december 2023) al uitgebreid geschreven. En dat deed ik op 9 augustus 2024 nog eens dunnetjes over en ik appte je er daarna ook weleens over. Je hebt nooit inhoudelijk op mij gereageerd, niet meer dan dat ‘twee mensen met elkaar van mening kunnen verschillen’.

Je weet dus dat ik geen Palestina-, of erger, Hamas-fan ben, of een Israël-hater, stel je voor. Ik sta ‘aan de goede kant’. Maar hoe verschrikkelijk is het dat mijn vroege voorspellingen vrijwel één op één zijn uitgekomen. Nooit had ik zó graag ongelijk willen krijgen. Toch, dat mijn voorspelling over de komende rampspoed uiteindelijk in gruwelijkheid nog overtroffen zou worden had ik niet kunnen bevroeden. Ik schreef je destijds dat door Netanyahu’s toespraak direct na de Hamas-aanslag Israël binnen een uur alle goodwill in de wereld verspeelde, en dat is de afgelopen jaren voor Israël op een publicitaire, economische, militaire, humanitaire en politieke catastrofe uitgelopen. Israël is een pariastaat geworden, een Joods Syrië, Rusland, Iran, Noord-Korea of iets dergelijks. Een gezellig rijtje.

Bij onze eerste ontmoeting vertelde je me dat de niet-Joodse buitenwereld al gauw een beroep op jou doet als er commentaar nodig is over een ‘Joods onderwerp’, omdat jij gewild of ongewild toch wel het gezicht van Joods Nederland bent. Hoe vaak heb ik jou niet gezien bij een of andere ‘Joodse’ plechtigheid. Hoe vaak ben je niet geïnterviewd als er weer een antisemitisch incident was of een monument onthuld werd? Wat zou ik trots zijn als jij op televisie verscheen met een vlammend protest tegen de Netanyahu-kliek. We praten na tachtig jaar nog altijd over de moed van mensen als Cleveringa, kardinaal De Jong, Titus Brandsma, de gebroeders Van Hall. En die spraken en handelden met gevaar voor eigen leven.

Spreek Binyomin, schreeuw het van mijn part van de daken, kom publiekelijk op tegen onrecht, ook als dat veroorzaakt wordt door ons Israël!

Beste trouwe lezer van mijn dagboeken. Mijn vriendje en ik verschillen duidelijk van mening, hoewel ik altijd, keer op keer, als ik een bede neerschrijf, de Allerhoogste smeek voor shalom, voor alle volkeren van Zijn aarde en niet uitsluitend voor Israël en/of voor Joden.

Hoewel zwaar ingekort heb ik toch een deel van de e-mail met u gedeeld, om te tonen hoe mensen met elkaar om dienen te gaan, in gesprek moeten blijven, ook als er sprake is van een bijna chronisch meningsverschil. We gaan elkaar weer ontmoeten, naar elkaar heel goed luisteren, elkaar proberen te begrijpen en vooral: wederzijds respect tonen en de vriendschap blijven koesteren.

Beluister ook deze podcast waarin Paola en Midden-Oostenexpert Raouf Leeraar dieper ingaan op het groeiende antisemitisme. 

Deze podcast is ook te beluisteren via Spotify en Apple Podcasts.