Wat er wel of niet van waar is, weet ik niet precies, maar de laatste dagen ben ik dusdanig bezet dat ik zelfs mijn bezigheidstherapie heb moeten overslaan. En daarom ben ik te laat met dit dagboek dat ik donderdag jl. had moeten aanleveren, terwijl het inmiddels al maandagochtend is geworden. Bij deze mijn excuses aan mijn trouwe dagboekeniers, waarvan er al een (piep)klein aantal had gebeld met de vraag of ik soms gestopt was met het dagboekenieren.

Ondertussen ben ik in Belgrado geweest, in Vught, Haarlem en Enschede en tussendoor ook nog thuis. Belgrado was vanuit mijn functie bij de Rabbinical Center of Europe (RCE) om de lokale rabbijnen met een halagisch (halaga is de Joodse religieuze wet) klusje te helpen. RCE is een soort vakvereniging voor rabbijnen en waar mogelijk helpen en adviseren we lokale rabbijnen die ergens alleen zitten en daardoor (halagische) steun van een senior-rabbijn kunnen gebruiken. En hoewel ik mezelf nog ver verwijderd zie van het seniorenschap, kon ik in dezen wel iets voor ze betekenen.

In Haarlem was de March of Life, een demonstratie vóór Israël en tegen antisemitisme. In Enschede was de jaarlijkse herdenking van de Armeense Genocide in 1915. En in het Nationaal Monument Kamp Vught, Konzentrationslager Herzogenbusch, was de jaarlijkse herdenking van de Kindertransporten

Leest u hieronder de woorden, die ik in Vught voor Jizkor, Kaddiesj en de minuut stilte, heb uitgesproken en voel de actualiteit van het toen naar het heden:

“Tien jaar geleden stond ik hier ook voor het kindermonument en waarschuwde, als een roepende in de woestijn, voor het opkomend antisemitisme. En terwijl ik die zorg uitsprak reed er iemand langs op de fiets, luidkeels brullend: Heil Hitler. Toen was dat nog een uitzondering, nu is het gewoon.”

“Twee weken geleden stond ik met tweehonderdvijftig Europese rabbijnen in Auschwitz-Birkenau. De kinderen van de kindertransporten verschenen in mijn gedachten. Als zij toen niet zouden zijn vermoord en nu nog als kinderen zouden leven, dan zouden ze naar een openbare school gaan en daar worden uitgescholden voor kankerjood. Dat zou gewoon zijn. En als ze op de Joodse school zouden zitten, dan zou die school meer het aangezicht hebben van een zwaarbewaakte bunker dan van een school, ook dat zou gewoon zijn. Toen in de jaren ’40-’45 Joden werden opgepakt en afgevoerd, was dat gewoon. En dat velen van de enkelingen die de hel overleefden, bij terugkomst niet welkom waren, was gewoon.”

“Wij zijn hier bijeen om te herdenken, te waarschuwen tegen de verwording van het onacceptabele tot gewoon, te strijden tegen de levensgevaarlijke polarisatie die zich gewoon in ons vredige Nederland meer en meer voltrekt en waar vele media gewoon aan meewerken. We spreken een gebed uit en smeken de Eeuwige voor vrede, sjalom, voor alle bewoners van Zijn aarde, ongeacht hun geloof, ras, afkomst, geaardheid. Maar bovenal zijn we hier bijeen om te herdenken en te bidden voor de zielenrust van onze kinderen van de Kindertransporten, even uitsluitend aan hen te denken, aan het onbeschrijfelijke leed dat ze moesten doorstaan alvorens hun onschuldige zieltjes gewoon het aardse bestaan verlieten.”

In Haarlem, bij de March of Life, was mijn voornaamste doel om de meer dan driehonderd, voornamelijk niet-Joodse, deelnemers een riem onder het hart te steken (hart onder de riem, mag ook) en te tonen hoezeer wij, Joods-Nederland, hun onvoorwaardelijke steun aan Israël en hun strijd tegen het antisemitisme waarderen en als intens bemoedigend ervaren.

En toen, na Haarlem, de jaarlijkse herdenking van de Aramese genocide in 1915 in het Volkspark te Enschede. Het was een perfect georganiseerde happening met vele goede sprekers, waaronder Caroline van der Plas. Onze Tweede Kamer heeft een motie aangenomen waarin de genocide van 1915 door de Jonge Turken in het Ottomaanse Rijk ten tijde van de Eerste Wereldoorlog wordt erkend. Maar de regering weigert om aan die motie uitvoering te geven en dus de genocide te erkennen, hetgeen zeer pijnlijk is voor de Aramese gemeenschap. Helaas is dit niet de eerste keer, zo benadrukte Caroline van der Plas in haar toespraak, dat geopolitieke motieven rechtvaardigheid naar de achtergrond duwen. Daarom, zo benadrukte ik in mijn toespraak, blijven we herdenken en om aandacht vragen voor onrecht uit het verleden, gelijk ook de Holocaust herdacht moet blijven worden en in de geschiedenislessen op onze scholen niet mag ontbreken.

Omdat ik toch in Enschede was kon ik het niet nalaten om Pieter Omtzigt en zijn zorgzame en intelligente echtgenote Ayfer thuis een bezoekje te brengen. Ik voeg het woord thuis erbij, omdat Pieter en Ayfer als vanouds ook aanwezig waren in het Volkspark en daar was feitelijk genoeg gelegenheid om na afloop even bij te praten. Maar dat voelde voor mij niet als voldoende. We hadden namelijk regelmatig WhatsApp-contact en nu hij niet meer van politiek belang is, voel ik me juist geroepen om dat contact in ere te houden. Ik begrijp zijn terugtrekking uit de landelijke politiek. Politiek is niet altijd even koosjer, zoals Caroline even tevoren had aangegeven in haar toespraak, en daarmee om te kunnen gaan is lastig en vaak op of over het randje van het ethisch aanvaardbare. Overal is politiek: in de academische ziekenhuizen, in de bankenwereld, in de wereld van het onderwijs, van het vastgoed, van de industrie, van de kerkgenootschappen… overal. En zelfs in de wereld van de rabbijnen.

Maar in de echte politiek, het summum van politiek, is ieder en alles politiek. Daar moet je over een olifantshuid beschikken en weloverwogen meer dan eens wegkijken.

De opstelling van een aantal Nederlandse burgemeesters heden ten dage riekt naar het stevig de ogen sluiten om bewust een conflict van elders, Gaza-Israël, binnen hun gemeentemuren te importeren... Onnodig, contraproductief en schadelijk!

Meer weten over antisemitisme? Beluister onze podcast hierover.