Onderwijs op straat

Holocaust educatie is tegenwoordig veelal beperkt tot musea die nog maar door weinig mensen bezocht worden of door middel van boeken die niet langer gelezen worden. Muurschilderingen, een nieuwe educatievorm, laten een gemeenschap zien wie er tijdens de oorlog opstond om de Joden te beschermen.

Straatschilders die tijdens de coronacrisis niet naar Israël konden reizen maar toch een contributie wilde leveren aan Artists 4 Israel, besloten hun eigen nationale helden te gaan eren door middel van een muurschildering. Velen kennen het verhaal van Oskar Schindler en Raoul Wallenberg. Maar wie weet iets over de meer dan 27,000 mensen die door Yad Vashem geëerd zijn als “Rechtvaardigen onder de Volkeren”?

In 2014 maakte Mr. Dheo, een beroemde Portugese straatkunstenaar, in Netanja een muurschildering op een gebouw dat door een terroristenaanslag beschadigd was. Artists 4 Israel vroeg hem een muurschildering te maken van de Portugese diplomaat Aristides de Sousa Mendes, die duizenden Joden redde tijdens de Holocaust. Toen de Portugese regering daarachter kwam werd hij op staande voet ontslagen. De straatarme man kon zijn grote gezin niet langer onderhouden en stierf in 1954. Mendes werd de eerste diplomaat die in 1966 door Jad vaSjem geëerd werd als ‘Rechtvaardige onder de Volken’.

Mr. Dheo wist weinig van de Holocaust of de Joodse geschiedenis af. Zijn vader vroeg: “Weet je dat onze generatie Mendes als een volksheld beschouwd?” De opmerking van zijn vader spoorde Mr. Dheo aan om over de diplomaat te gaan lezen.

(tekst gaat verder onder de foto)

De grootste uitdaging voor een muurkunstenaar is om op een legale manier een centraal gelegen muur te vinden die groot genoeg is om als canvas te fungeren. Je kunt niet zomaar een acht verdiepingen hoge muurschildering maken. Daarvoor heb je toestemming nodig van gebouwen, (soms van alle bewoners) en officiële instanties. Van conceptie tot research, de vergunning van het stadhuis in Porto, het regelen van een steiger met lift en de schildering zelf nam ongeveer vier weken in beslag.

Mr. Dheo hoopt dat kinderen hun ouders en grootouders vragen gaan stellen over de man op de muur. En dat ze trots zullen zijn op ‘hun’ Portugees die zoveel Joden redde. De organisatoren hopen dat het idee van de Porto muurschildering wereldwijd navolging zal krijgen. En dat de afgebeelde nationale helden nieuwe rolmodellen zullen worden voor de jeugd van vandaag.

“De enigste remedie tegen onverschilligheid – het grootste sluipende gevaar – is actie.“ Elie Wiesel