De huidige oorlog op zeven fronten kreeg oorspronkelijk de naam 'Simchat Thora oorlog' (Milchemet Simcha Torah), maar werd later door premier Benjamin Netanyahu veranderd in de ‘oorlog voor het bestaan’ (Milchemet Kioem) en weer later in de ‘opstanding oorlog’ (Milchemet Tkoema). Velen in Israël zijn het erover eens dat deze oorlog, meer nog dan de Onafhankelijkheidsoorlog van 1948 of de Jom Kippoer Oorlog van 1973, het bestaan van de staat Israël in gevaar heeft gebracht.

De gebeurtenissen van de afgelopen tijd laten zien dat zowel Ben Goerion als Netanyahu het bij het rechte eind hadden – vooral wanneer men de ontwikkelingen van de afgelopen week in ogenschouw neemt. Geen rega dal en een oorlog die gaat over het voortbestaan en de wederopstanding van de staat Israël.

Israëli’s zijn gewend geraakt aan het duizelingwekkende tempo waarin zich schokkende en traumatische gebeurtenissen voordoen in hun dierbare land, maar zijn het er nu over eens dat wat er momenteel gebeurt, ongekend is.

Brandterreur gaat door

Zoals ik vorige week al berichtte, werden er op de dag van de dodenherdenking (Jom Hazikaron) pogingen gedaan om Israël met zogenaamde brandterreur alsnog op de knieën te dwingen. Deze vrij nieuwe vorm van terreur bleek uiterst moeilijk te bestrijden. De golf van brandstichtingen, voornamelijk door Israëlische Arabieren, is inmiddels weliswaar geluwd, maar nog altijd niet voorbij. Tijdens de Shabbat bijvoorbeeld, werden er branden gesticht in Tefagot, een dorp niet ver van mijn woonplaats Migdal aan het Meer van Galilea, en in Modi’in en Kiryat Gat in het zuiden van Israël.

De Israëlische politie heeft ondertussen bevestigd dat de golf van brandstichtingen terreur was, en dat er achttien verdachten zijn gearresteerd. Onder hen bevonden zich Palestijnse Arabieren die zich op sociale media schuldig maakten aan het aanzetten tot pyromanie. De politie ontdekte verder dat er sprake was van een zorgvuldig voorbereid plan om Israël juist op de dag waarop de doden van alle oorlogen werden herdacht, te treffen.

Daarnaast werden op maandag twee Arabische inwoners van Jeruzalem gearresteerd, nadat zij op heterdaad waren betrapt bij het stichten van brand in het Ben Shemen bos, net ten noorden van het volledig verbrande Canada Park, dat vorige week het toneel was van een inferno.

Crisis in Syrië

Aanvallen en humanitaire hulp

Israël was nog nauwelijks bekomen van de schok van de enorme branden, toen er een nieuwe crisis uitbrak met het nieuwe regime van de islamist Ahmed al-Sharaa in Syrië.

Nadat aanhangers van het soennitische-islamitische regime zeven Druzen hadden vermoord in het dorp Jaramana nabij Damascus, volgde een krachtige reactie vanuit de Druzische gemeenschap in Israël. Als gevolg daarvan kwam het Israëlische leger en de luchtmacht in actie in Syrië. Vanaf de Israëlische Onafhankelijkheidsdag zijn er dagelijks aanvallen uitgevoerd op doelen van het Syrische regime, en tegelijkertijd werden humanitaire acties ondernomen voor de Druzen, zowel in Jebel al-Druz als in het gebied van Sweida tot aan de Golanhoogvlakte. Zo dropte een vliegtuig van de luchtmacht bijvoorbeeld voedselpakketten op zaterdag in Sweida, op zeventig kilometer van de grens met Israël.

Israël gaf ook een krachtige waarschuwing aan president al-Shaara door een luchtaanval uit te voeren op een veld naast zijn paleis in Damascus. In de nacht van vrijdag op zaterdag volgde een nieuwe, grootschalige golf van luchtaanvallen op doelen van het regime, van Damascus tot in de provincie Hama, ten noorden van de hoofdstad. Bij deze aanvalsgolf, die ruim twee uur duurde, waren twaalf luchtmacht vliegtuigen betrokken.

Syrische Druzen in Israëlisch ziekenhuis

Zowel op vrijdag- als op zaterdagnacht werden gewonde Druzen vanuit Syrië overgebracht naar het Ziv ziekenhuis in Tzefat, dat nu overbelast dreigt te raken. Het leger ontwikkelt momenteel plannen voor een veldhospitaal in het grensgebied met Syrië, omdat er geen tekenen zijn dat het geweld tegen de Druzische minderheid snel zal afnemen.

Vanwege de oplopende spanningen met Syrië en andere gebieden annuleerde Netanyahu zijn eerste bezoek aan Azerbeidzjan, dat voor deze week op de agenda stond.

Nucleaire besprekingen geannuleerd

Nieuwe sancties

Een andere gebeurtenis die vorige week plaatsvond en die verstrekkende gevolgen voor Israël kan hebben, is de crisis in de nucleaire onderhandelingen tussen de VS en Iran. De vierde ronde van deze besprekingen stond gepland voor zaterdag 3 mei, maar werd voor onbepaalde tijd uitgesteld. Dit gebeurde na een reeks incidenten waarbij de regering van president Donald Trump de druk op Iran opvoerde via nieuwe sancties tegen de olie-industrie, en er over en weer beschuldigingen werden geuit over ‘verkeerde’ bedoelingen.

Na enige onzekerheid is nu ook duidelijk geworden dat de Amerikanen inderdaad dezelfde lijn volgen als Israël in de benadering van het Iraanse nucleaire probleem. Op donderdag maakte Trump duidelijk dat ook staten die olie kopen van Iran, getroffen zullen worden door sancties. De effectiviteit van deze sancties is echter twijfelachtig, omdat Iran de meeste olie aan China verkoopt, dat zich niets aantrekt van de sancties.

Harde opstelling

Belangrijker was de verklaring van Marco Rubio, de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken en Trumps nieuwe interim-adviseur voor nationale veiligheid, op vrijdag. De Amerikaanse topdiplomaat maakte duidelijk dat Iran moet stoppen met de productie van verrijkt uranium en zijn hele militaire nucleaire infrastructuur moet ontmantelen, inclusief alle centrifuges die de Islamitische Republiek bezit. Deze opstelling komt overeen met het Israëlische standpunt ten opzichte van het Iraanse nucleaire programma.

De harde opstelling van Trump en zijn regering leidde tot een opmerkelijk redactioneel commentaar in Kayhan dat fungeert als spreekbuis van de Iraanse leider Ali Khamenei. De krant beweerde dat het regime nu bereid is “gelimiteerde technische concessies te doen, zoals het verlagen van het verrijkingsniveau van uranium tot een niet-militair gehalte (3.6 procent)”. Ontmanteling van de nucleaire infrastructuur blijft echter een taboe voor het regime, aldus Kayhan, dat Trump waarschuwde niet dezelfde “verschrikkelijke gevaarlijke gek te zijn" als – naar eigen zeggen – zijn voorganger Joe Biden.

Militaire optie?

Als er niet snel iets verandert, lijken we inderdaad af te stevenen op de zogenaamde ‘militaire optie’ en dat betekent het bombarderen van de Iraanse nucleaire faciliteiten. Israël zal in dat scenario de aanval leiden, met ondersteuning van de VS in diverse vormen.

Iran probeert nu via de drie Europese grootmachten -  Frankrijk, Duitsland en Groot-Brittannië - dit doemscenario af te wenden. Binnenkort zullen gesprekken plaatsvinden over een mogelijke uitweg uit de impasse, en over manieren om nieuwe EU-sancties te voorkomen.

Escalatie in oorlog met de Houthi's

Luchthaven geraakt

Iran lijkt inmiddels zijn vazal in Jemen - Ansar Allah, beter bekend als de Houthi’s - de opdracht te hebben gegeven om de aanvallen op Israël en op VS-gerelateerd scheepvaartverkeer in de Rode Zee op te voeren.

De afgelopen vier dagen vuurde de militie in Jemen iedere dag een ballistische raket af op het noorden of centrum van Israël. Tot en met zondag werd, net als eerder, elk projectiel uit de lucht geschoten door de Israëlische en Amerikaanse luchtverdediging (THAAD). Op zondag ging het echter mis: een nieuw type supersonische ballistische raket ontplofte vlak bij Terminal 3 van luchthaven Ben Goerion.

Zowel het Arrow-3-systeem als de Amerikaanse THAAD-batterij in de Negev-woestijn slaagden er niet in deze raket uit de lucht te halen. Deze ontwikkeling leidde tot grote zorgen bij het Israëlische leger. Daar kwam bij dat een aantal Europese luchtvaartmaatschappijen onmiddellijk besloten alle vluchten naar Israël te staken – een maatregel die in Israël tot extra onrust leidde.

Luchthaven Ben Goerion is in feite, naast de havens Ashdod en Haifa, de enige toegang tot Israël en een levenslijn voor het land. Acht mensen raakten gewond door de inslag van de raket, voornamelijk door rondvliegende brokstukken en verwondingen opgelopen tijdens de vlucht naar de schuilkelders.

Nieuwe aanvallen

De Israëlische regering kondigde aan dat een nieuwe militaire aanval tegen de Houthi’s zou komen die zeven keer erger zou zijn dan alle recente aanvallen van de militie op Israël.

Die aanval kwam op maandagmiddag toen meer dan twintig Israëlische oorlogsvliegtuigen een zwaar bombardement op de havenstad al-Hodeida in Jemen uitvoerden. U krijgt daarover meer informatie in een vervolgartikel.

Ondertussen lijkt de situatie in de Rode Zee opnieuw uit de hand te lopen. De Houthi’s kondigde aan dat alle schepen die gerelateerd zijn aan de VS een doelwit zijn voor drone- en raketaanvallen. Deze aankondiging was een reactie op de ongekende reeks luchtaanvallen van de Amerikaanse luchtmacht op door Houthi’s gecontroleerde gebieden in Jemen.

In de afgelopen anderhalve maand voerde de Amerikaanse luchtmacht meer dan achthonderd aanvallen uit op doelen van de Houthi’s, waaronder een vernietigend bombardement op de olieterminal Ras Issa.

Uitbreiding grondoffensief in Gaza

Reservisten opgeroepen

Nu duidelijk is geworden dat er geen nieuw bestand in Gaza zal komen – en dus ook geen nieuwe overeenkomst over de vrijlating van de resterende gijzelaars – heeft Israël een nieuwe doctrine aangenomen: Hamas moet via een grootschalig IDF-offensief worden gebroken. Het Israëlische leger beschikt echter op dit moment over te weinig manschappen in Gaza om snel een beslissende overwinning op Hamas te behalen.

Daar komt nu verandering in door de mobilisatie van 60.000 reservisten, die momenteel een zogeheten ‘Tzav Shmoneh’ (order acht) – de oproep voor reservisten om in actieve dienst te treden.

Met deze extra zestigduizend soldaten wordt het mogelijk om binnen niet al te lange tijd geheel Gaza in te nemen en een uiterste poging te ondernemen om de resterende 59 gijzelaars te bevrijden. Volgens Netanyahu zijn daarvan minder dan vierentwintig nog in leven.

Het uitgebreide offensief zal naar verwachting volgende week beginnen, zodra de mobilisatie is afgerond. De gemobiliseerde reservisten zullen grotendeels worden ingezet aan het noordelijke front; de daar gestationeerde dienstplichtige troepen zullen vervolgens worden ingezet in Gaza.

Tunnel met boobytraps

Afgelopen weekend sneuvelden drie soldaten op twee verschillende plaatsen in Gaza, waarmee het totale aantal gesneuvelde militairen in Gaza sinds 7 oktober op 416 komt. Op zaterdag werden twee leden van de elite-eenheid Yahalom gedood bij werkzaamheden in een tunnel onder de stad Rafah. De Yahalom-eenheid, gespecialiseerd in bouwkundige operaties, speelt een grote rol bij het ontmantelen van het tunnelnetwerk van Hamas.

Bij het incident betraden vier Yahalom-soldaten een tunnel die met boobytraps was voorzien. Naast de twee doden raakten ook twee soldaten gewond; zij werden afgevoerd naar een ziekenhuis.