Sluiten

Zoeken.

Alleen in Israël

Door Joanne Nihom - 

8 januari 2021

2020 Website CVI (38)

Voor het opzeggen van het kaddish moeten tien Joodse mannen aanwezig zijn.

Tien mannen om het graf van mijn moeder. Het weer was ons goed gezind. Er was een stralende blauwe hemel en het leek wel zomer. Afgelopen week was het alweer dertig dagen geleden dat mijn moeder overleed. Het is in Israël gebruikelijk om op die dag de steen op het graf te onthullen.

Vanwege de seger, de lockdown, is het verboden om meer dan een kilometer van huis te gaan, tenzij voor boodschappen en andere essentiële zaken.

Uiteraard is ook een begrafenis toegestaan, wel met maximaal twintig aanwezigen. Maar een steenzetting is niet noodzakelijk en we waren dan ook met zijn zessen. Mijn zus die in Israël woont, met haar twee kinderen en man, mijn vader en ik.

Gezamenlijk werden de gebeden gezegd. Alleen voor het kaddish, een belangrijk gebed in het Jodendom, is de aanwezigheid van een minjan vereist. Dat wil zeggen dat er tien Joodse mannen aanwezig moeten zijn. Mannen die de leeftijd van de bar mitswah hebben bereikt en dus ouder zijn dan dertien jaar.

Lees gratis

Israël Aktueel

De begraafplaats

De begraafplaats in Netanja waar mijn moeder ligt begraven is zo groot, dat je met de auto langs de graven kan rijden. Het lijkt wel een stad.

Het is er een komen en gaan van uitvaarten. Een open vlakte met duizenden sobere grafstenen doorsneden met asfaltwegen.

Als je er langsloopt, besef je hoeveel verhalen en herinneringen hier liggen. Over ieder graf is een boek te schrijven. Over bekende en onbekende mensen.

Een paar graven verder van waar wij stonden, was een gezelschap hun geliefde aan het begraven. Omdat wij maar drie mannen hadden, waren er nog zeven mannen nodig voor het belangrijke gebed. Op ons verzoek of ze hierbij wilden helpen, reageerden ze gelijk positief. Zo bijzonder.

Naast hun eigen verdriet, was er tijd voor het onze. Nadat ze klaar waren met hun speeches, en aan hun kaddish wilden beginnen, kwamen ze eerst de eer aan mijn moeder brengen. Tien mannen om het graf van mijn moeder. Het raakte me diep, dit gebaar van deze onbekende zeven mannen. Verbondenheid met elkaar in verdriet en rouw.

Het raakte me diep, dit gebaar van deze onbekende zeven mannen. Verbondenheid met elkaar in verdriet en rouw.

Het kaddish

Het kaddish is een gebed waarin G’d geprezen wordt. Hoewel het ook bij overlijdens gebruikt wordt door de nabestaanden, is het geen gebed voor de doden. Er komt geen vermelding van overledenen in voor. Het bevat wel een bede om een spoedige komst van de masjiach.

In tegenstelling tot veel andere joodse gebeden is het gebed - behoudens de laatste zin - niet in het Hebreeuws, maar in het Aramees opgesteld.

joannenihom-cirkel

De auteur

Joanne Nihom

Onze journaliste Joanne Nihom woont al enige jaren in Israël. “Israël is voor mij thuiskomen, onderdeel zijn van een ongelofelijke uitdaging. Israël is voor mij het land, de zee, de...

Doneren
Abonneren
Agenda