Het leek erop dat er opnieuw een oorlog zou uitbreken tussen Hamas, de Palestijns Islamitische Jihad (PIJ) en het Israëlische leger. Dit gebeurde nadat bekend was geworden dat een PIJ-leider uit Jenin, die door Israël gevangen werd gehouden, overleed in een Israëlisch ziekenhuis. Khader Adnan was 86 dagen voor zijn dood in hongerstaking gegaan. Direct na de bekendmaking over zijn dood begonnen de bedreigingen vanuit Gaza.

De PIJ publiceerde bijvoorbeeld op Facebook en Instagram een fotocompilatie (zie foto hierboven) waarop raketbatterijen waren te zien met daarnaast gemaskerde terroristen. “Jullie zullen verbranden in onze hel” staat er in het Arabisch en Hebreeuws onder de foto. Kort daarop begon het raketten en mortiergranaten te regenen op het zuiden van Israël. Bij die raketaanvallen werden tenminste elf mensen verwond, onder hen drie Chinese gastarbeiders.

Een krachtige of zwakke reactie?

De media in Israël berichtten ondertussen dat er iets groots stond te gebeuren nadat de regering in Jeruzalem een krachtige reactie aankondigde. Inderdaad leek het er korte tijd op dat dit waar kon zijn. Zelf nam ik waar dat zes Hercules-vrachtvliegtuigen van de Israëlische luchtmacht (IAF) een aantal Iron Dome raketafweer-batterijen overbrachten van de Golan Hoogvlakte naar het grensgebied rond Gaza.

PIJ en Hamas vuurden in totaal 104 raketten af op het zuiden van Israël. Iron Dome schoot 24 van deze raketten uit de lucht, terwijl 25 hun doel niet bereikten. De IAF reageerde met in totaal 16 luchtaanvallen op Hamas en PIJ doelen in Gaza. Daarbij viel, volgens Hamas, één burgerdode en raakten 5 andere burgers gewond. De IAF-vliegtuigen werden volgens ooggetuigen beschoten met luchtdoelraketten. Dit is een relatief nieuwe ontwikkeling.

Kort na middernacht werd bekend dat Egypte samen met Qatar en de Verenigde Naties een verwoede poging deed om een staakt-het-vuren te bereiken. Die poging slaagde uiteindelijk vrij snel, en om vier uur in de ochtend werd het raketvuur gestaakt.

Daarna kwam er massale kritiek op de Israëlische regering over de “zwakke reactie”. Itamar Ben Gvir, de Israëlische minister van Binnenlandse Veiligheid, daagde premier Netanyahu zelfs uit om hem te ontslaan over de vermeende zwakke reactie. Zonder de factie van Otzma Yehudit, de uiterst rechtse partij van Ben Gvir die vijf zetels heeft in de Knesset, zou de regering vallen.

Er zit echter meer achter de beslissing van Israël om snel akkoord te gaan met een staakt-het-vuren. Voordat de IAF reageerde op het raketvuur werd in Jeruzalem rekening gehouden met de opening van een tweede front in het grensgebied met Libanon. Toen dat niet gebeurde en de PIJ en Hamas zich beperkten tot het afvuren van korte afstandsraketten, kwamen de zaken anders te liggen.

Meervoudige frontenoorlog

Het Israëlische leger is zich immers aan het voorbereiden op de langverwachte ‘meervoudige’ frontenoorlog met de Iraanse as. In een dergelijk scenario zullen er naar verwachting 1.300 raketten per dag worden afgevuurd op Israël vanaf drie of zelfs vier fronten (Jemen).

Zijn de IAF en de IDF klaar voor een dergelijke oorlog? Dat is maar zeer de vraag, en daarbij gaat het voornamelijk over de hoeveelheid raketafweersystemen en munitie die dan nodig zullen zijn. Het Israëlische leger wacht ongeduldig af totdat het zogenaamde ‘Laserbeam’ of ‘Lichtschild’ luchtafweersysteem operationeel zal worden. Volgens de laatste berichten zal het nieuwe, door Rafael geproduceerde systeem, binnenkort worden geïntroduceerd bij de IDF.

'Lichtschild’ werkt met laserstralen van 100 kilowatt die een doelwit ter grote van één euro kunnen raken. Het systeem kan ook simultaan meerdere doelwitten (ieder luchtwapen) uit de lucht schieten. Het gebruik van Lichtschild is verder vele malen goedkoper dan Iron Dome of andere Israëlische antiraketsystemen. Een enkel laserstraal van Lichtschild kost iets meer dan drie euro, terwijl onderschepping door de Iron Dome ongeveer 50.000 euro kost. Lichtschild kan verder worden gebruikt tegen ieder vliegend object en de andere systemen niet. De introductie van het lasersysteem betekent niet dat Iron Dome op de schroothoop kan. Lichtschild werkt immers niet goed in slecht weer.

Wat zat er nu waarschijnlijk achter de beperkte reactie op de nieuwe provocaties van Hamas en PIJ?

Het grotere plaatje

Vooral premier Benjamin Netanyahu heeft zijn blik gericht op het grotere plaatje en weigert blijkbaar om het leger te gebruiken voor een nieuwe confrontatie met de terreurbewegingen in Gaza op dit moment. Voor wie volgt wat er op het wijdere front gebeurt, kan hem daarin geen ongelijk geven.

Zoals ik eerder herhaaldelijk rapporteerde is de IAF zeer actief in Syrië tegen de Iranese as. De nacht voordat de nieuwe confrontatie met Hamas en PIJ begon, viel de IAF opnieuw de luchthaven van de noord-Syrische stad Aleppo (Chalab) aan. Zoals gebruikelijk ging het om het voorkomen van Iranese wapenleveranties aan de Quds Brigade van de Islamitische Revolutionaire Garde (IRG) en Hezbollah. De luchthaven werd daarop tijdelijk gesloten. Bij de raketaanval kwamen vier Syrische soldaten en drie leden van een niet nader genoemde Sjiitische militie om het leven.

In Iran zelf werd tijdens de kortdurende confrontatie in Gaza opnieuw een mysterieuze explosie gerapporteerd in een basis van de IRG in de buurt van de stad Damghan. Twee IRG leden werden bij de explosie gedood. De Israëlische buitenlandse geheime dienst Mossad zat in het verleden bijna altijd achter zulke explosies.

Op maandag werd verder door Syrische oppositiemedia gemeld dat gewapende strijders - behorende tot de Hashd al-Sha’abi koepelorganisatie - Sjiitische milities aan het mobiliseren waren in oost Syrië. Hashd al-Sha’abi komt uit Irak en behoort tot de Iranese as. De oprichting van de koepelorganisatie werd indertijd door de geliquideerde commandant van de Quds Brigade, Qassem Soleimani, gepromoot.

De premier zei afgelopen zondag dat Israël iedere dag en overal opereert om het gevaar van Iran te beteugelen.

Op het moment van het schrijven van deze analyse was het weer rustig in het grensgebied met Gaza. De Israëli’s die daar wonen gingen op woensdagavond de straat op om te protesteren tegen de “ zwakke reactie” van het leger. De boosheid in Sederot en omgeving is begrijpelijk nadat velen opnieuw de nacht in schuilkelders doorbrachten. Uit het bovenstaande wordt echter duidelijk dat de situatie in het Midden-Oosten en Israël veel gecompliceerder is dan het conflict met Hamas en PIJ in Gaza alleen.

Diplomatieke offensieven

Men kan ook zien aan wat er op het politieke front gebeurt dat er iets aan het broeien is met betrekking tot de agressie van Iran ten opzichte van Israël. De Iraanse minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amir-Abdollahian was bijvoorbeeld vorige week in Libanon. Daar toerde hij langs de grens met Israël en sprak dreigende taal. De ‘Zionistische entiteit’ zou alleen kracht verstaan en zou binnenkort verder “geïsoleerd” worden en vervolgens “vernietigd”, zei de Iraanse minister.

Zijn bezoek aan Libanon stond niet op zichzelf. Abdollahian is al geruime tijd bezig om de invloed van Iran in het Midden-Oosten uit te breiden. Hij was bijvoorbeeld in Irak en Syrië, en zat achter de recente toenadering tussen Saoedi-Arabië en Iran. Ibrahim Raisi, de president van Iran, was verder op woensdag in Syrië voor gesprekken met de Syrische dictator Bashar al-Assad. Het was voor het eerst in 13 jaar dat een president van Iran naar Syrië kwam.

Israël is op zijn beurt bezig met een diplomatiek offensief tegen Iran in Europa. Eli Cohen, minister van Buitenlandse Zaken, sprak bijvoorbeeld op dinsdag met Josep Borell, de Hoge Commissaris van de EU voor Buitenlandse Zaken, over de kwestie Iran. Cohen deed hetzelfde met de Spaanse regering vorige week. De Israëlische minister is actief bezig om een nieuw diplomatiek en militair front tegen Iran te bouwen. Onlangs reisde hij daarvoor ook naar Azerbeidzjan en Turkmenistan, twee buurlanden van Iran.

Situatie in Iran

In Iran zelf lijkt het regime van ayatollah Ali Khamenei steeds verder weg te zakken in een zelf gecreëerd moeras. De protesten tegen de regering van Khamenei gaan door en de leider van de Islamitische revolutie was onlangs zelfs gedwongen een speech te onderbreken nadat hij werd getrakteerd op boegeroep.

De levensomstandigheden in Iran zijn nu zo slecht dat mensen niet meer in staat zijn om basislevensbehoeften te kopen. De prijzen van huur zijn verder zodanig gestegen dat de bevolking gedwongen is om er twee banen op na te houden. Zelfs filantropen die voorheen de armen hielpen, zijn daar noodgedwongen mee gestopt.