Twee keer per jaar ga ik naar Oekraine en ik heb dan altijd dezelfde tolk. We kennen elkaar erg goed na al die jaren en daardoor levert zij niet alleen een juiste letterlijke vertaling, maar ook de emotie weet ze over te brengen, hetgeen natuurlijk erg belangrijk is voor de toespraken en lezingen die ik geef voor de Joodse gemeenschappen die we bezoeken. Van 9 tot 17 mei staat er weer een bezoek gepland in mijn agenda. Ik weiger dat bezoek te verwijderen en, zoals u ziet, schreef ik zojuist niet dat we twee keer per jaar naar Oekraïne gingen, maar we gaan!

Thuisgekomen en de ramp weer gezien te hebben, hebben we beiden bijna een uur lang gekeken naar Mr. Bean. Even weg van de schrijnende werkelijkheid. Vanwege het late uur en omdat ik sjabbat overdag geen uiltje had geknapt, had ik de wekker op 9 uur gezet. En ja hoor: om 9 uur ging de wekker af en hoorden we meteen op het nieuws over de op West Oekraïne afgeschoten raketten, de slachtoffers, de ambulances.

Maar direct na het nieuws het zondagochtend radioprogramma: “Vroege Vogels”. Over de natuur, de vogeltjes, de insecten en de paddenstoelen. Jammer dat er ook nog even werd gezeurd, want zo noem ik dat denigrerend, over het probleem dat slechts 28% van de vogelaars vrouwen zijn en het beeld bij de outsiders leeft dat vogelaars uitsluitend mannen zijn met baarden. Maar verder een geweldig programma. Wat een rust, wat is onze aarde mooi, wat een G’ds wonder hoe alles op elkaar is afgestemd. De kleur van de bloemetjes om bepaalde insecten te lokken die dan weer, nadat ze op het bloemetje zijn neergestreken, voor bevruchting bij andere bloemetjes zorgen. Wellicht, mijn trouwe dagboekenier, denkt u dat ik tijdelijk de weg geestelijk een beetje kwijt ben. Terwijl rampen zich afspelen, schrijf ik over vogeltjes.

Terug naar mijn tolk. Ik heb vernomen dat het haar is gelukt om te vluchten met haar zoon. Uiteraard zonder man, want die is dienstplichtig. Wat een ramp, terwijl de vogelaars gewoon doorgaan met het in alle stilte observeren van vogeltjes, insecten en plantjes. En terecht! Zo is het leven nu eenmaal! Aan de ene kant van de wereld, overigens akelig dichtbij, speelt zich een humanitaire ramp af en elders gaat alles gewoon door. Vrolijke folders bereiken mij voor Poerimfeesten. Wel gaan? Niet gaan? Vreugde en verdriet. Leven en dood. Geboorte en een begrafenis. Luxe en onbeschrijfelijke armoede. Toen iemand aan een Rebbe vertelde dat hij niet meer in G’d gelooft vanwege Auschwitz, antwoordde de Rebbe hem: Ah, u gelooft dus in de mensheid!

Doodstil voor Vrede

We waren vandaag in Loenen als genodigden van de Oorlogsgravenstichting. Een indrukwekkende en perfect georganiseerde bijeenkomst onder de titel: Doodstil voor Vrede. We, dat waren Blouma, Bisschop Woorts van het Aartsbisdom Utrecht en ik. We hadden afgesproken om zichtbaar naast elkaar aanwezig te zijn om te tonen dat de Joodse Gemeenschap en de RK-kerk beiden, los van welke politiek dan ook, ieder slachtoffer van oorlog diep betreuren en dat we beiden snakken naar sjalom. Dit idee kwam trouwens uit de koker van generaal-majoor Theo Vleugels, mijn vriend en directeur van de oorlogsgraven stichting. Het was een briljante bijeenkomst. Tot in de puntjes georganiseerd. Ontmoetingen met slachtoffers, overlevenden, een vader van een gesneuvelde soldaat en Herman Polak, een overlevende van de Holocaust. Maar ook een strateeg, een psychologe en een geestelijk verzorger van defensie vormden een onderdeel van het programma en beantwoordden vragen van de genodigden. Een toen om 15:30 uur de ceremonie. Een paar korte toespraken. Muziek van de militaire kapel, een Russische en een Oekraïense moeder die samen opriepen tot beëindiging van de oorlog en toen twee minuten stilte om alle burgerslachtoffers en ook militaire slachtoffers van de huidige oorlog te herdenken: het was Doodstil voor Vrede!

Gedurende coronatijd houdt Opperrabbijn Jacobs een dagboek bij voor het Joods Cultureel
Kwartier. NIW publiceert deze bijzondere stukken dagelijks op https://niw.nl/category/dagboek/