Sluiten

Zoeken.

Wel je verjaardag vieren of niet?

Door Yoel Schukkmann - 

29 juni 2022

2021 CVI website (5)

Illustratie. (Foto: Pixabay)

Terwijl ik deze woorden schrijf kan ik nog steeds moeilijk geloven dat mijn zoon deze week al vier jaar is geworden. Afgelopen maandag hebben we hem naar school gestuurd met een grote zak lekkernijen om uit te delen aan zijn klasgenoten. Later die dag kwam hij thuis met een feestelijke papieren kroon om zijn hoofd, waarop in het Jiddisch stond: "Mazel tov - vandaag is mijn verjaardag".

De enige vermelding in de Thora

Toch is niet iedereen binnen het Jodendom het erover eens of men eigenlijk wel een verjaardag moet vieren. De enige keer dat de Thora een verjaardag noemt, is namelijk de verjaardag van de Farao ten tijde van Jozef (Genesis 40:20) - die niet bepaald een G-vrezend persoon was. Rabbijn Chaim Elazar Shapira (1868-1937), de rebbe van Munkatsh, voegde hieraan toe dat "men het helemaal niet zou moeten vieren omdat het beter zou zijn voor een persoon om niet op deze wereld te zijn, maar aangezien hij toch geboren is hij moet zijn plichten doen en G-d dienen".

Of men het nu eens is met deze stelling of niet, het merendeel is het erover eens dat de dag waarop men geboren is wel een speciale dag is. De Jeruzalemse Talmoed zegt dat een verjaardag een ‘Eet Ratson’ is (een gunstige tijd in de hemel). Dus is deze dag een goed moment om G-d te vragen wat je maar nodig hebt, en vooral om anderen te zegenen.

Het enige doel van een verjaardagsfeest is alleen Hakarat HaTov (dankbaarheid) aan Hasjem - om G-d te bedanken voor nog een jaar van ons bestaan.

Verjaardagsfeesten van grote rabbijnen

De Hongaarse rabbijn Avraham Shmuel Binyamin Schreiber (1815-1871) schreef over zijn 50e verjaardagsfeest. Hij zegt ook dat zijn vader - rabbijn Moshe Schreiber (1762-1839), beter bekend als de ‘Chatam Sofer’ - hetzelfde deed. De Chatam Sofer zou zijn leren van alle vijf de Thora-boeken op deze dag afsluiten met zijn jonge leerlingen, en geld aan hen geven om ‘lachmee chalav’ te kopen. Dit waren lekkernijen die we vandaag kunnen vergelijken met cupcakes.

Rabbijn Schreibers eigen rabbijn en leraar, rabbijn Natan Adler (1741-1800) deed hetzelfde met de 80ste verjaardag van zijn moeder: hij nodigde de hele Joodse gemeenschap van zijn stad uit voor het verjaardagsfeest dat hij voor haar gaf.

Een andere van onze Thora-geleerden was rabbijn Yisrael Meir Kagan (1838-1933), de Chafeets Chajiem. Hij hield voor zijn 80ste verjaardag een verjaardagsfeest voor zichzelf.

De opperrabbijn van Bagdad, chacham Yosef Chaim (1832-1909) schreef dat, "sommigen de gewoonte hebben om hun verjaardag te vieren als een Jom Tov (feestdag) en een Siman Tov (goed teken), en dat zouden wij thuis ook moeten doen".

In 1909 werd ter ere van de 93e verjaardag van rabbijn Shmuel Salant (1816-1909) een feestje bij hem thuis gehouden met goede wensen, en zelfs een taart. Aangezien hij de Asjkenazische opperrabbijn van Jeruzalem was, was vrijwel de hele stad aanwezig - zelfs het personeel van het Bikur Cholim ziekenhuis en alle leden van het officiële rabbinale hof van Jeruzalem.

De rabbijn van Danzig, rabbijn Yisrael Lipshitz (1782-1860), die ook een beroemde commentator op Joods-religieuze teksten was, schreef in zijn laatste testament dat bij gelegenheid van hun verjaardagen alle broers en zussen van zijn familie, "elkaar verjaardags-groeten van ‘Mazal Tov’ zouden moeten sturen". Hij schreef ook dat deze gewoonte niet mocht worden verwaarloosd. Alleen als er sprake zou zijn van absolute nood, zou het mogen worden ingeperkt.

Natuurlijk was het doel van al deze beste wensen en verjaardagsfeesten nooit frivool geweest, en mag dit ook nooit zijn. Het enige doel van een verjaardagsfeest is alleen Hakarat HaTov (dankbaarheid) aan Hasjem - om G-d te bedanken voor nog een jaar van ons bestaan. We mogen tenslotte nooit vergeten dat dankbaarheid een van de fundamenten is van de Thora-manier van leven. Daar komt bij dat we weten dat er een mitswa (gebod) is om ‘anderen lief te hebben zoals onszelf’. Het is altijd belangrijk om onze naasten te laten weten dat we om hen geven. Dat we oprecht waarderen wie ze zijn. Wat is een betere manier om dit te doen dan hun verjaardag te erkennen?

Hoe wij het hebben gevierd

Ook al vieren wij het persoonlijk in onze kringen meestal niet met grote feestjes, toch maken we deze dag voor kinderen extra speciaal. Op de Sjabbat voorafgaand aan de verjaardag van mijn zoon hadden we veel gasten voor de Sjabbatavond-maaltijd. In het midden van deze maaltijd kwamen er ook nog twee andere families op bezoek als verrassing voor mijn zoon. Bij het toetje begon iedereen verjaardagsliederen voor hem te zingen. Op dit moment haalde mijn vrouw een zelfgebakken cake tevoorschijn, die mijn zoon (met wat hulp) vervolgens zelf aansneed en aan al zijn gasten uitdeelde. Aan het eind van de avond deelde hij ter ere van zijn eigen verjaardag 'peckelach' uit aan alle jesjiewa-jongens en andere gasten. Dit waren doosjes met cakes en koekjes die hij samen met mijn vrouw had gebakken. Met dit kleine gebaar laten we onze kinderen zien dat wij, vooral op onze verjaardag, G-d willen navolgen. Net zoals Hij ons nog een jaar van kostbaar leven heeft gegeven, willen wij ook aan anderen ‘geven’. Op de eigenlijke verjaardag zelf - de maandag na deze Sjabbatavond - maakten onze buren een verjaardagsfeestje voor hem, waar hij heel erg van genoten heeft.

(tekst gaat verder onder afbeelding)

Zelfgebakken verjaardagstaart (Foto: Yoel Schukkmann)

Persoonlijk Rosj HaSjana

Hoewel ons zoontje technisch gezien twee grote verjaardagsfeestjes had, houden we het voor volwassenen meestal alleen op een speciale taart of cake op Sjabbat, wensen we hen ‘mazel tov’ en dat is het. Voor onszelf persoonlijk is het echter een dag die we gebruiken voor zelfonderzoek, om ons te concentreren op het verbeteren van onze dienst aan G-d. Dit doen we door extra gebeden te zeggen, meer Thora te leren, extra goede daden te verrichten, liefdadigheid te geven en anderen te helpen. Ook hebben velen hier in Israël de gewoonte om naar de Kotel (Westelijke Muur) te gaan, om daar de hele Sefer Tehilim (alle Psalmen) te zeggen en om voor onszelf en onze dierbaren te bidden.

Het Joods Nieuwjaar, Rosj Hasjana, is zo heilig en bijzonder omdat het de geboortedag van de mensheid is. Onze eigen verjaardag is daarom ook ons eigen persoonlijke Rosj Hasjana, en dus moeten we deze dag daarom maximaal benutten.

Ontwerp zonder titel

De auteur

Yoel Schukkmann

Yoel Schukkmann groeide op in Nederland, waar hij chassidisch werd, wat wij zouden noemen 'ultra-orthodox' Joods. Hij verhuisde daarom in zijn tienerjaren naar Israël om in een jesjiewa te leren....

Doneren
Abonneren
Agenda