Sederschotel

Op de seder-tafel hebben we zes verschillende soorten symbolen, die elk voor een aspect van de Exodus (uittocht) staan. Deze zijn:

1. Maror en Chazeret: Bittere kruiden die de bitterheid en hardheid van de slavernij symboliseren.
2. Charoset: Een zoet, bruin mengsel dat de mortel en baksteen voorstelt die door de Hebreeuwse slaven werden gebruikt om de pakhuizen te bouwen.
3. Karpas: Een groente die hoop en vernieuwing vertegenwoordigt, die aan het begin van de Seder in zout water wordt gedompeld. Het zoute water staat voor de tranen van de Israëlieten toen ze tot slaaf werden gemaakt.
4. Zero’a: dit is meestal een geroosterd lamsschenkelbot of kipvleugeltje. Het symboliseert de Korban Pesach, het Pesach-offer.
5. Beetsa: Een geroosterd ei, symboliseert de korban chagiga (feestoffer) die in de Heilige Tempel werd geofferd. Hoewel zowel het Pesach-offer als het feestoffer eigenlijk vleesoffers waren, herdenken we het feestoffer toch met een ei. Dit is in het Jodendom een symbool van rouw, om aan te geven dat we nog steeds rouwen over de vernietiging van de Tempel en dat wij niet in staat zijn om de Korban Pesach te offeren.
6. Matzes: De matze staat symbool voor onze verlossing.

Verborgen verlossing

Ook al waren onze voorouders verlost van de Egyptische ballingschap en al hebben we nu zelfs een staat Israël, is het Joodse volk helaas nog steeds in ballingschap. Want zolang de ultieme verlossing er nog niet is en zolang de Koning der Koningen nog steeds verbannen is van Zijn huis, leven wij nog steeds verbannen. Een ballingschap die -tot op zekere hoogte- nog steeds deel uitmaakt van de Egyptische ballingschap die we morgenavond herdenken. Er is een oud gebruik om een ​​stuk matze tijdens de Sederavond te verstoppen. Dit stukje wordt de ‘afikoman’ genoemd, die de kinderen vervolgens proberen te ‘stelen’. Een van de redenen dat wij dit doen, is om de kinderen tijdens deze lange avond wakker te houden met dit ‘spelletje’.

Rabbijn Yehuda Aryeh Leib Alter (1847-1905) geeft echter nog een reden waarom we een stuk matze, het symbool van verlossing, verbergen. Hij schrijft dat dit is omdat het Joodse volk met de uittocht uit Egypte alleen maar gedeeltelijk werd verlost. Dat wil zeggen dat de werkelijke verlossing als-het-ware gedeeltelijk verborgen bleef. Alle andere ballingschappen en al het lijden dat het Joodse volk in de toekomstige tijdperken geleden heeft, was allemaal een klein deel van die Egyptische ballingschap. Dat betekent dat wanneer de ultieme verlossing zal plaatsvinden, dit de volledige voltooiing zal zijn van de verlossing die begon met de uittocht uit Egypte.

Een van de bekendste liederen in de Haggada, de liturgie die Joden lezen tijdens de Seder, is het lied Dajeenoe (genoeg). In dit lied zingen we over alle goede dingen die G-d, na de uittocht, aan het volk van Israël heeft gedaan. We beginnen met de uittocht uit Egypte en sommen dan een hele reeks goede dingen op, totdat we het hebben over het bouwen van de Heilige Tempel.

De vraag kan gesteld worden waarom we deze hele lijst op de avond van Pesach vermelden? Wat hebben al deze dingen -behalve de uittocht zelf- te maken met de Exodus? Rabbijn Alter antwoordt dat dit ‘het bewijs is dat de hele Joodse geschiedenis in werkelijkheid een aaneenschakeling is van de ontvouwende gebeurtenissen van de verlossing uit Egypte’.

Wij zijn daar!

Op dezelfde manier lezen we ook in de Haggada: "Zelfs als we allemaal wijs waren, allemaal begripvol en goed geleerd waren in de Thora, is het nog steeds een mitswa (gebod) om het verhaal van de Uittocht uit Egypte te vertellen."

Rabbijn Tzadok HaCohen Rabinowitz (1823-1900) merkt hierover op dat de bedoeling van de Haggada niet alleen het Exodus-verhaal zelf is. Dit is namelijk iets wat de hele wereld al kent. Er is niet zoveel wijsheid voor nodig om het verhaal van de Uittocht te vertellen. Het gaat er eerder om dat men verplicht is om het verhaal zo te vertellen, dat men zelf voelt, dat ze inderdaad op het punt staan ​​om Egypte daadwerkelijk te verlaten. Om het zo ‘echt’ te maken dat ze zich klaarmaken om door de Zee te gaan. We zouden ons zo moeten verheugen en de vrijheid moeten voelen alsof wij Egypte op dat moment zelf verlaten. Wanneer wij morgenavond de Haggada lezen, moeten we het niet zien als slechts een verhaal van onze voorouders. Het is ook ons ​eigen ​huidige doorlopende verhaal.

Dat alle Joden over de hele wereld een vreugdevolle en koosjere Pesach mogen hebben. Mogen we allemaal heel snel de laatste fase van de Egyptische verlossing zien.