Wel of niet herdenken?

Op Facebook volg ik al lange tijd een pagina Life on the border with Gaza. Adele Raemer, zij woont aan de grens, heeft deze gestart opdat zo veel mogelijk mensen zich bewust worden van welk drama zich langs de grens van Gaza afspeelt. Al jaren lang. Haar bericht hierboven is van 5 mei. Inmiddels zijn we wat dagen verder en is het aan de Gaza-grens continu onrustig.

Een sprongetje naar Nederland. Rond de meidagen vinden er vaak discussies plaats of je een oorlog die zo lang geleden heeft plaatsgevonden, wel moet herdenken. Of het nog zin heeft bij die vreselijke tijd van toen stil te staan? Of de invulling van 4 en 5 mei niet aangepast of zelfs helemaal veranderd zou moeten worden?

Herdenken is belangrijk om dat wat ooit gebeurd is, nooit te vergeten. Om er lessen uit te leren, steeds weer. Steeds opnieuw.

Weer terug naar Israël. Als er niets vermeld wordt over de ballonnen en rakketten vanuit Gaza, wat dan? Worden de bewoners daar dan vogelvrij. Gaan we ze vergeten? Ingewikkelde vragen. Want terrorisme wil aandacht. Negeren of dus juist niet?

Niets is simpel, niet alles is wat het lijkt.

Eigen waarheid

Vrijdagavond was ik weer te gast bij vrienden voor een Itfah maaltijd. Het was een heerlijk en gezellig samenzijn. Lange tafels met zo’n veertig familieleden. Na afloop zaten we in een grote kring koffie en thee te drinken. Naast me zat de gastvrouw. Ze was continu op haar mobiele telefoon aan het kijken. Haar zus was met familie in Jeruzalem, bij de Al Aqsa Moskee, om te bidden. Er waren rellen uitgebroken, ze liet me de beelden live zien. Ik vroeg haar naar de reden ervan. “Israëlische soldaten begeven zich zonder reden tussen de biddende mensen”, zei ze tegen me. “Dat zorgt voor onrust en dat resulteert in rellen.” Terwijl ik naar de beelden bleef kijken, ging er van alles door mijn hoofd. ‘Misschien waren die soldaten er om de orde te bewaren en was hun aanwezigheid verkeerd uitgelegd. Misschien waren er waarschuwingen dat men uit was op rellen? Ik deelde mijn gedachten niet met haar. Niet omdat ik me voor mijn gedachten schaamde, maar omdat ik me, voor de zoveelste maal sinds ik hier woon, realiseerde dat niets simpel is, en niet alles lijkt wat het is. Ieder heeft zijn of haar eigen waarheid.

Over gedenken

‘…Ik heb U iets verteld van de mensen, die mij hebben gekend, toen ik nog leefde binnen de beschuttende wal van een vertrouwde omgeving. Straks zal ik U nog meer van hen verhalen. Maar ik waarschuw U: het slot van dit boek kan geen blij einde zijn. Dat einde weet U al, sinds het bebloede scherm omhoog ging, dat de gruwelijkste misdaad aller tijden verborgen had gehouden.

De mensen uit mijn oude buurt kenden sinds eeuwen het angstaanjagende voorgevoel, dat naderend onheil aankondigt. Ze droegen de vage angst altijd bij zich. Hoevelen van hen zijn niet éénmaal, maar vele malen gestorven ? De heugenis aan hen mag niet verloren gaan. Ik wil een steentje metselen in het gedenkteken, dat voor hen is opgericht. Komende geslachten zullen naar het monument op het Weesperplein kijken, dat zo ontroerend is in zijn primitieve onmooiheid, de stenen der gedachtenis, die de weinige overgebleven Joodse Amsterdammers hebben opgericht om de hulp te gedenken, die zij van hun medeburgers ontvingen toen het water tot de lippen was gestegen. Een monument van dankbaarheid.

Kinderen van Amsterdam zullen bewonderend blijven opzien naar het beeld van Mari Andriessen, dat met zijn lijnen groot is als de wereld, de dokwerker. Het beeld, dat de strijders eert. Altijd hebben de Joden Makoum Aleph lief gehad, nooit heeft Amsterdam zo dicht aan hun hart geleefd als toen zoveel harten werd aangezegd, dat ze moesten ophouden te kloppen…’

Uit het boek 'Hun lach klinkt van zo ver', geschreven door mijn grootvader Meyer Sluyser.