De oorlog in Gaza

De oorlog in Gaza wordt door de auteurs beschreven in apocalyptische termen: honderdduizenden doden en gewonden, mensen die “levend zijn verbrand”, “doodgemarteld in gevangenissen”, “uitgehongerd” en “op de meest gruwelijke wijze vermoord”, waarvan “tienduizenden kinderen”. Deze extreem geformuleerde beschrijvingen worden gepresenteerd zonder bronnen, context of enige erkenning van de terreurdaden van Hamas.

De toon is daarmee van meet af aan duidelijk: Israël wordt uitsluitend als dader neergezet; elke verantwoordelijkheid van Palestijnse terroristische groeperingen wordt genegeerd.

Zionisme als bron van alle kwaad

In het document wordt het zionisme volledig verantwoordelijk gesteld voor alles wat de Palestijnen is overkomen - van 1948 tot nu. Volgens de auteurs is:

• de oorlog in Gaza “de voortzetting van het zionistische project om geheel Palestina te verkrijgen en het te ontdoen van het Palestijnse volk”
• etnische zuivering niet alleen in de bezette gebieden, maar ook in de gebieden van 1948
• het zionisme een systeem dat het Palestijnse bestaan tot een “ondraaglijke hel” maakt
• het zionisme een “theologie van racisme, kolonialisme en etnische superioriteit” en gaat terug op de Balfour-verklaring van 1917

Dat betekent dat volgens deze visie niet alleen de Westoever of Gaza, maar heel Israël een illegale koloniale onderneming is. Het bestaan van de staat Israël wordt daarmee per definitie als onrecht gezien. Het document valt ook christenen wereldwijd aan die het bestaansrecht van Israël erkennen. Christelijk zionisme wordt eveneens een “theologie van racisme en kolonialisme” genoemd. Dat is een directe aanval op miljoenen gelovigen die Israël zien als deel van Gods heilsplan.

7 oktober gerelativeerd

Een opvallend onderdeel in het Kairos-document is de passage over de Hamas-aanval van 7 oktober 2023. De gruwelijkheden worden slechts in een bijzinnetje erkend als “niet gerechtvaardigd”, maar het document wijdt een hele alinea aan het begrijpelijk maken ervan: de aanval zou “voortkomen uit decennia van onderdrukking, deportaties en blokkade sinds de Nakba van 1948”.

Hiermee wordt de door hen aangehaalde ‘context’ gebruikt als een verklaring voor het geweld, terwijl de auteurs tegelijk Israëls recht op zelfverdediging expliciet ontkennen. De redenering luidt: “Hoe kan een koloniserende macht zichzelf verdedigen tegen hen die zij gekoloniseerd heeft?” Dat Israël Gaza in 2005 volledig ontruimde, alle Joodse inwoners evacueerde, Gaza overdroeg aan de Palestijnen, en Israël vervolgens jarenlang werd beschoten door Hamas blijft onbenoemd.

Economische motieven 

Het document stelt dat Israël ook economische motieven had om de Gaza-oorlog te starten: Israël zou Gaza aanvallen om gasvelden voor de kust en om strategische handelsroutes in handen te krijgen. Dergelijke speculaties gaan verder dan wat zelfs veel pro-Palestijnse analyses durven te stellen en missen iedere onderbouwing. Het doet denken aan de complottheorieën in de ‘Protocollen van de Wijzen van Zion’ uit de negentiende eeuw.

Een a-historische visie 

Het document stelt dat elk deel van Israël koloniaal bezet is en dat Israëlische nederzettingen overal op Palestijns land gebouwd worden. Er wordt dus geen onderscheid gemaakt tussen de verschillende gebieden: alles is koloniaal bezet. Joden worden beschreven als terroriserende kolonisten, maar Palestijnse aanslagen op Joodse burgers, en de opbouw van Hamas- en Islamitische Jihad-cellen in de Palestijnse gebieden blijven volledig onvermeld. 

Het woord kolonialisme is hier ook volstrekt a-historisch, omdat er al duizenden jaren sprake is van Joodse aanwezigheid in het land Israël sinds Abraham. God heeft het land aan Zijn volk beloofd en gegeven. Nu Joden sinds de vorige eeuw weer kunnen terugkeren naar het land van hun voorvaderen, is er geen sprake van kolonialisme, maar eerder van de-kolonisatie.

Geopolitiek

Ook het eeuwenoude complot van Joodse dominantie klinkt door in de passage dat Israël zou streven naar “militaire dominantie over het hele Midden-Oosten”. Het Kairos-document gaat zelfs zover om Israël verantwoordelijk te houden voor de opkomst van extremistische bewegingen in de regio. Israëlische militaire operaties zouden hebben geleid tot het ontstaan van “extremistische en terroristische religieuze groeperingen” in de landen rondom. Ook hier worden oorzaak en gevolg geraffineerd omgedraaid. Iran, Hezbollah, Hamas en de Houthi’s worden niet genoemd als partijen die juist zelf actief streven naar Israëls vernietiging, en waarop Israël wel op moet reageren om deze vernietiging te voorkomen.

'Religieuze manipulatie’

De normalisatie-akkoorden tussen Israël en Arabische landen worden fel aangevallen. Volgens het document zijn de Abraham-akkoorden:

• een “manipulatie van religie”
• een middel om “bezetting en apartheid te normaliseren”
• zelfs onderdeel van een “zionistische islam”

Waar deze akkoorden in de regio juist vrede, handelsrelaties en samenwerking hebben bevorderd, worden ze in het Kairos-document weggezet als instrumenten van onderdrukking. Het is duidelijk dat Israël gewoonweg niet mag bestaan volgens de auteurs. Hiermee stemmen ze overeen met Hamas, die ook uit principe niet wil onderhandelen met Israël.

Geloofstaal ingezet tegen Israël

Het Kairos-document gebruikt christelijke begrippen als “geloof, hoop en liefde” als vormen van verzet tegen Israël. Zo wordt religieuze taal ingezet om politieke strijd te rechtvaardigen.

Dat gaat zelfs zo ver dat het lijden van Palestijnen wordt verbonden met het lijden van Christus, en Christus’ opstanding met de toekomstige “overwinning” op Israël. Israël wordt gepresenteerd als de “dood” die door Jezus wordt overwonnen. De noodzakelijke vernietiging van Israël in de eschatologische eindtijd wordt dus verbonden met de opstanding van Christus, waarmee ook de dood wordt vernietigd.

Dat is niet slechts theologisch verwerpelijk, maar ook gevaarlijk, omdat het hele Joodse volk impliciet wordt gedemoniseerd en gedelegitimeerd. 

Een historische vertekening

Een terugkerende claim is dat Palestijnen de inheemse bevolking zouden zijn van het land en dat Joden kolonisten zouden zijn. De auteurs presenteren Palestijnse christenen als directe nazaten van de vroege christelijke kerk.

Historisch is dat echter onzin:

• Arabische bevolkingsgroepen trokken pas vanaf de zevende eeuw Palestina binnen.
• Veel Palestijnse christelijke families stammen af van latere migratiegolven in de negentiende en twintigste eeuw van diverse etnische afkomst
• Het zijn juist de Maronitische christenen, die leven in Syrië, Libanon en het noorden van Israël en zichzelf geen Palestijnen noemen, die de nazaten zijn van de vroege christelijke kerk

Het document negeert deze feiten volledig. Als in het document gesproken wordt over het Bijbelse Israël, dan wordt wel gezegd dat Jezus in het land is geboren, en dat Hij daar is gestorven en opgestaan, maar geen woord over Abraham, David, de koningen en profeten. Het Bijbelse aspect van het land begint pas bij Jezus volgens Kairos.

Radicale benadering

Het nieuwe Kairos-document kiest voor een radicale benadering waarin:

• Israël sinds 1948 wordt beschouwd als het begin van een koloniale misdaad die moet worden teruggedraaid
• elke vorm van vredesakkoord wordt afgewezen
• gematigde stemmen, inclusief moslims, Arabische Israëli’s, en deelnemers aan de Abraham-akkoorden, worden verworpen
• religieuze taal wordt gebruikt om politieke strijd te heiligen.

Het document komt dichter in de buurt van elementen uit het Hamas-handvest dan van enige vorm van verzoeningspolitiek met als enige verschil dat het document geweld afwijst.

Het resultaat is een sterk politiek getint manifest dat gebruikt maakt van christelijke terminologie, maar waarin Bijbelse begrippen en theologische noties vooral dienen als legitimatie voor een radicale anti-Israëlische visie. Historische nuance, zelfkritiek, verootmoediging voor God of erkenning van Palestijnse verantwoordelijkheid ontbreken vrijwel volledig. Plaatsvervangende schaamte komt naar boven bij het lezen als christen van dit Kairos-document, en je hoopt dat dit maar niet onder ogen komt bij je Joodse vrienden.

Het volledige Kairos-document leest u hier.