Het Zuiderzeedorp ligt op een eiland. Daarom stappen we eerst in de boot die ons naar het museum brengt. Daar aangekomen is er zoveel te zien, dat je bijna niet weet waar je moet beginnen. Er is een zeilmakerij, een mandenmakerij, een apotheek, een stoomwasserij. Te veel om op te noemen. In dit Zuiderzeedorp zijn ruim 140 panden van rond de voormalige Zuiderzee. Zo maak je onze vaderlandse geschiedenis van dichtbij mee!

We lopen een klein huisje binnen waar verhalen van vroeger worden verteld. Daar ontmoeten we ook enkele moslimvrouwen die dus zojuist met de bus zijn aangekomen. Ze komen uit Afghanistan, Egypte, Irak en Syrië. Ze spreken een beetje Nederlands en genieten intens van de verhalen van vroeger. Net als wij trouwens!

In een van de kleine huisjes is moeder de vrouw bezig om het eten klaar te maken op het petroleumstel. Vandaag is dat stamppot van aardappelen en rode kool. Op de muur hangt een mooie tekst ‘Wie altijd de wind in de rug wil hebben, komt nooit thuis‘. We hebben in ons leven ook tegenwind nodig, zodat we sterk en standvastig worden.

Voor ons is het hoogtepunt van dit museum het ‘Sjabbathuisje’. Dat is niet zo gemakkelijk te vinden. We kijken op de plattegrond en zien dat het vlak bij de kleine oude kerk staat. Naast de winkel van de voddenkoopman.

Voor de deur staan al mensen te wachten. Er kunnen niet veel kijkers tegelijk naar binnen, want het is een heel klein huisje. Als we binnen zijn, staan we rondom de eettafel die feestelijk gedekt is voor de Sjabbat. We worden meegenomen naar een vrijdag in 1916, waar de familie Kornalijnslijper uit Enkhuizen zich voorbereid op de Sjabbat.

Je waant je als het ware in het verleden door de projecties op de wanden, de belichting en de bewegende personen. We zijn in een authentiek woonhuis uit de Breedstraat 86-88, vlak bij de oorspronkelijke woning van de familie Kornalijnslijper.

De schemering is ingezet. De tafel staat gedekt. Zodra we het huisje binnenstappen, worden we hartelijk welkom geheten door moeder Naatje. Zij en dochter Dina bereiden de koosjere maaltijd voor, terwijl vader Levie zich met zijn zonen Salomon en Meyer voorbereidt op een bezoek aan de synagoge. Als zij weer thuis komen, begint de Sjabbatmaaltijd. Het eten is klaar. Naatje zingt het ‘shalom aleichem’ en Levie vult de kiddoesjbeker, zegent deze en geeft hem door. Als de maaltijd wordt geserveerd, zingt de familie een Sjabbatlied. Na afloop nodigt Naatje ons uit om nog even een kijkje te nemen in de keuken.

De tentoonstelling is in samenwerking met de familie Kornalijnslijper tot stand gekomen en bevat historische voorwerpen zoals een Chanoekia en drie mezoeza’s, die door de familie geschonken zijn.

Ed Kornalijnslijper, een familielid, verrichtte op 7 juni 2024 de opening door een mezoeza aan de deurpost te bevestigen. De presentatie vertelt het levensverhaal van Levie Kornalijnslijper en Naatje van Kreveld, die vanaf 1904 in Enkhuizen woonden met hun drie kinderen, Salomon, Meijer en Dina. Levie had een handel in oude metalen en later een winkel in fietsen en elektrische apparaten. Door persoonlijke verhalen van Levie en Naatje en hun kinderen maken we kennis met het dagelijks leven, de tradities en de Joodse rituelen van het gezin.

Bijzonder aan deze inrichting is, dat hij gemaakt is op basis van gegevens die de familie Kornalijnslijper het museum zelf heeft verstrekt. Jochem Kornalijnslijper zegt dat hij bijzonder trots is op de wijze waarop het Zuiderzeemuseum het persoonlijke verhaal van zijn familie tot leven heeft gebracht. Het eindresultaat is in één woord prachtig!

Rond 1900 bestond de Joodse gemeenschap in Enkhuizen uit circa 50 personen en was dus relatief klein. Een aantal plekken herinnert nog aan de Joodse geschiedenis. Zo is er een Joodse begraafplaats die binnenkort wordt gerestaureerd en hangen in de raadszaal twee kroonluchters uit de voormalige synagoge aan de Zuider Havendijk..

In april 1942 worden de Enkhuizer Joden door de bezetter gesommeerd te verhuizen naar Amsterdam. Velen overleven door onder te duiken. Vader Levie en moeder Naatje zijn al voor de oorlog overleden. De broers Salomon en Meyer overleven de oorlog. Dochter Dina wordt samen met echtgenoot Joachim en hun kinderen Meijer en Anna gedeporteerd en op 5 november 1942 vermoord in Auschwitz.

We hebben genoten van het indrukwekkende en leerzame bezoek bij de familie Kornalijnslijper. De moslimvrouwen die we aan het begin van de dag ontmoetten, hebben we niet meer gezien. Maar we hopen dat ook zij het Sjabbathuisje hebben bezocht en zo op een positieve manier kennis hebben gemaakt met het Joodse leven van toen, maar ook nu!