Rosj Hasjana is ook de zesde dag van de schepping, de dag waarop de mens geschapen werd. Adam en Eva zondigden op hun eerste dag. Zij gehoorzaamden G’d niet. Dit was de eerste opstand tegen G’d. Adam en Eva berouwden dit direct na de zondeval en G’d schonk hen vergiffenis.

Bezinning en berouw

Sindsdien is Rosj Hasjana een dag van ernstige bezinning. Wij bevestigen onze trouw aan de Koning van het Universum. Wij beoordelen onze levenswandel van het jaar dat voorbij is, bidden, zeggen de zondebelijdenis en voelen diep berouw over dat wat wij verkeerd gedaan hebben. Niet alleen tegenover G‘d onze Schepper, maar ook tegenover onze medemens.

Zolang de mensen onderling geen berouw hebben getoond, kunnen wij niet op vergiffenis van G‘d rekenen. Geloofsafval, diefstal, laster en kwaadsprekerij, jaloezie, zowel in fysieke zin als in de geest: wij beseffen dat we verkeerd gehandeld hebben, dwars tegen de ge- en verboden die G‘d ons gegeven heeft, in.

Ongeloof en ongehoorzaamheid

Mozes waarschuwt ons in zijn afscheidsrede – het hele vijfde boek van de Tora - tegen ongeloof en ongehoorzaamheid. De strijd tegen ongehoorzaamheid loopt als een rode draad door de Tora. Mozes geeft ook opdracht om voor altijd te herinneren wat Amalek ons aangedaan heeft.

De zwaarste vorm van ongeloof is totale G’dsontkenning. Daarnaast twijfelen veel mensen aan G’ds almacht en alwetendheid. Statistieken geven aan dat bijna 60% van de Nederlanders atheïst is. Dit zijn schrikbarende cijfers.

Ongeloof steekt het Opperwezen direct naar de kroon. De grootste bedreiging voor ons religieuze leven is twijfel aan G’ds bestaan of twijfel aan de oppermacht van G’d. Helaas maken wij allemaal twijfels mee. We ervaren veel ongeloof om ons heen. Zelfs gelovigen geloven soms maar een beetje. Maar wat heeft dit allemaal met Amalek te maken?

Zuiver gewicht en Amalek

Laten we de Thora-teksten erbij halen. Direct na de voorschriften over juiste maten en gewichten stelt de Thora dat we nooit mogen vergeten wat Amalek ons aangedaan heeft (Deut. 25:15): “U moet een zuivere en rechtmatige weegsteen hebben, u moet een zuivere en rechtmatige efa (inhoudsmaat) hebben, opdat uw dagen verlengd worden in het land dat uw G‘d u geeft“. Ons verblijf in Israël wordt afhankelijk gemaakt van juiste maten en gewichten.

Daarna volgt het gebod om Amalek te herinneren (ibid. 25:17): “Denk aan wat Amalek u onderweg aangedaan heeft, toen u uit Egypte wegtrok: hij ontmoette u onderweg en overviel bij u in de achterhoede alle zwakken achter u, terwijl u moe en uitgeput was; en hij vreesde G‘d niet“.

Amalek woonde ver van de Schelfzee. Zij werden totaal niet bedreigd. Amalek zag het G’dswonder van de Exodus uit Egypte maar viel ons direct aan. We werden door G’d bevrijd. Amalek vertegenwoordigt de – helaas – zeer menselijke eigenschap om tegen G’d in opstand te komen. Amalek ging zonder blikken of blozen frontaal tegen G’d in. Amalek vertegenwoordigt keiharde G’dsloochening.

Bedriegen

We mogen anderen niet bedriegen door onze gewichten te vervalsen. Maar we mogen ook onszelf niet ‘bedriegen’ door valse normen en waarden te hanteren. Maten en gewichten zijn in spirituele zin onze normen en waarden. Als religieuze mensen moeten we prioriteiten stellen. De zuiverheid van ons religieuze leven mag niet in gevaar komen door stromingen die geheel tegen de wil van G’d indruisen.

Dit wil de Thora ons meegeven door eerst de nadruk te leggen op juiste gewichten en maten en pas daarna te waarschuwen voor Amalek. Eerst moeten we sterk staan in onze eigen principes. Daarna worden we gewaarschuwd voor alle krachten van buiten die het gewoon niet goed menen met de religie en G’d. In de passage van Amalek staat, dat Amalek het volk in de rug aanviel, waarbij met name de zwakkeren het slachtoffer werden.

Wij strijden voor G'ds eer

Een goed verstaander begrijpt wat ons hier geleerd wordt. In ieder tijdsgewricht ligt een Amalek op de loer. Een Amalek die onze zwakte tegenover allerlei verleidingen van alle dag op de proef stelt, de zwakken onder ons aanvalt en slachtoffers maakt.

Wij moeten sterk blijven en beseffen, dat wij voor G’ds eer strijden.

Moge het nieuwe jaar niet alleen goed en zoet worden, maar ons ook sterken in ons dienen van G‘d. Opdat wij eerlijk en rechtvaardig handelen tegenover onze medemens en tegenover G‘d. Mogen alle oorlogen stoppen! Pas dan mogen we hopen eens G’ds Koninkrijk op aarde te vestigen. Sjana towa!