Gebrek aan informatie

Het was 31 mei 2010 en de Israëlische marine had zojuist het Turkse schip Mavi Marmara aangehouden in de kustwateren van de Middellandse Zee. Toen Israëlische commando’s het Turkse schip enterden, werden ze opgewacht door leden van de Islamistische IHH beweging die gewapend waren met ijzeren staven en messen. Toen één van de IHH-activisten probeerde om een pistool van de commando’s af te pakken, kreeg de eenheid opdracht om het vuur te openen. Uiteindelijk kwamen bij dat gevecht tien Turken om het leven. Ook stak er een storm van internationale kritiek op, omdat Israël buitensporig geweld zou hebben gebruikt tegen ‘vreedzame’ activisten. Zij zouden hebben geprobeerd humanitaire hulp naar Gaza te brengen.

De kritiek werd gevoed door beelden die de activisten op de sociale media postten. Later bleek dat sommige van deze foto’s ‘bewerkt’ waren en dat beelden bewust achterwege waren gelaten. Ook bleek dat er geen humanitaire hulpgoederen aan boord van de Mavi Marmara waren. Het Israëlische leger (IDF) beschikte vanaf het begin wel over video beelden van het incident, maar volstond met schriftelijke en mondelinge ontkenningen dat er buitensporig geweld zou zijn gebruikt. Pas 10 uur na het incident organiseerde Danny Ayalon, de plaatsvervangende minister van Buitenlandse Zaken, een persconferentie.

Ondergetekende woonde deze persconferentie bij en was stomverbaasd dat Ayalon slechts in het Hebreeuws uitlegde wat er was gebeurd. Pas toen hij zijn betoog had afgerond kwam er een assistent het podium op die Ayalon erop wees dat er buitenlandse journalisten aanwezig waren die geen Hebreeuws spraken. De minister hield daarop een korte toespraak in Engels maar vertoonde nog steeds geen beelden van het geweld op de Mavi Marmara.

Die beelden werden uiteindelijk meer dan 13 uur na het incident door de IDF vrijgegeven, maar toen was het kwaad al geschied. De hele wereld viel over Israёl heen en er waren al oproepen om een internationaal onderzoek in te stellen naar vermeende Israëlische misdaden tegen de mensheid.

Deja Vu

Het voorval met de gebrekkige wijze waarop Israël reageerde op de internationale kritiek, kwam afgelopen week in herinnering. Er kwam een soortgelijke internationale campagne op gang, nadat het Israëlische ministerie van Defensie zes Palestijnse maatschappelijke organisaties (Ngo’s) toevoegde aan de lijst van terreurgroepen.

Zoals wij eerder berichtten, waren er onder de zes organisaties vier die Nederlandse ontwikkelingshulp hadden ontvangen. De hulp aan één van deze organisaties (UAWC) werd opgeschort. Dit nadat een intern Nederlands onderzoek had aangetoond dat twee terroristen van het Volksfront voor de Bevrijding van Palestina (PLFP) werkten bij UAWC. De Europese Unie suggereerde opnieuw dat de Israëlische aantijgingen tegen de zes Ngo’s ongefundeerd zouden zijn, maar beloofde wel een onderzoek in te stellen.

De VS reageerden bij monde van woordvoerder Ned Rice. Hij suggereerde dat Israël geen respect voor de mensenrechten, fundamentele vrijheden en een sterke burgermaatschappij had. Rice beschuldigde Israël ook van het achterhouden van cruciale informatie en van het niet tijdig inlichten van de regering van president Joe Biden over de toevoeging van de zes organisaties aan de Israëlische lijst van Palestijnse terreurbewegingen.

De rol van Benny Gantz

Evenals het geval was met de gebrekkige wijze waarop Israël omging met de informatieverstrekking rond het Mavi Marmara incident was er nu sprake van hetzelfde gebrek aan informatie en bewijs. Critici in Israël zeggen dat Benny Gantz, de Israëlische minister van Defensie, bij zijn bekendmaking van het nieuws over de zes Palestijnse Ngo’s een pakket met informatie hebben moeten verstrekken.

Dat bewijs was wel degelijk voorhanden en het was al sinds 2018 bekend dat er sprake was van PLFP-infiltratie in deze organisaties. Destijds publiceerde het Israëlische Ministerie van Strategische Zaken een lijvig rapport. Ook de in Jeruzalem gevestigde organisatie NGO Monitor heeft regelmatig gepubliceerd over de banden tussen de PLFP en de Ngo’s. Ook rapporteerde de organisatie over de buitenlandse financiering van de Palestijnse organisaties. Volgens Yaakov Katz, de hoofdredacteur van The Jerusalem Post, is de wijze waarop Israël omgaat met deze informatieverstrekking een structureel probleem.

Ander voorbeeld

Katz gaf een ander recent voorbeeld waarbij de IDF in gebreke bleef. Het voorbeeld ging over de oorlog met Hamas en Palestijnse Islamitische Jihad afgelopen mei. Tijdens die oorlog bombardeerde de Israëlische luchtmacht een wolkenkrabber in Gaza. In deze toren was het hoofdkantoor van Associated Press (AP) gevestigd. De kritiek die meteen na het bombardement loskwam was dat Israël geen respect had voor de persvrijheid.

Toen ook de Amerikaanse regering Israël begon te bekritiseren over het bombardement, leverde Israël uiteindelijk het overtuigende bewijs dat in dezelfde wolkenkrabber het Hamas’ inlichtingen hoofdkwartier was gevestigd.

Huidige regering disfunctioneel?

De blunder van Gantz wordt nu in Israël aangegrepen om aan te tonen dat de huidige regering van premier Naftali Bennett disfunctioneel zou zijn. Gantz had zijn actie niet gecoördineerd met Bennett en ook niet met plaatsvervangend premier Yair Lapid. Dit wordt door ingewijden toegeschreven aan animositeit tussen Gantz en de andere twee ministers.

Het incident heeft nu aan het licht gebracht dat de coalitie van Lapid en Bennett inderdaad disfunctioneel aan het worden is. Dit wordt hoofdzakelijk toegeschreven aan de diversiteit van de coalitie die zowel rechtse als uiterst linkse partijen omvat. Tevens bevat de coalitie een radicaal Islamitische partij (Ra’am).

Nieuw schandaal onthuld

Terwijl de storm over Gantz’ besluit nog wakkerde en Bennett zich moest verdedigen tegen de kritiek over het jongste bouwplan voor huizen in de Joodse dorpen en steden in Judea en Samaria, werd een ander schandaal onthuld. Deze werd veroorzaakt door Bennetts partijgenoot Ayelet Shaked. Hij is de minister van Binnenlandse Zaken.

Het televisiestation Arutz 12 in Israël publiceerde op woensdagavond opnames van een gesprek. In dat gesprek uitte Shaked haar woede over Lapids rol als Minister van Buitenlandse Zaken. Shaked zei dat Lapid in drie gevallen een enorme blunder had gemaakt als minister van Buitenlandse Zaken. Deze gevallen hadden Bennett gedwongen om de schade voor Israël te beperken. Zij zei verder dat Lapid een oppervlakkige persoonlijkheid is. Ze werd later gedwongen om haar verontschuldigingen aan Lapid aan te bieden.

Bennett zelf denkt nu dat zijn regering geen lang leven zal zijn beschoren. Hij verwacht dat de rotatieregeling met Lapid voor het premierschap over meer dan anderhalf jaar niet zal worden uitgevoerd. De coalitie van Lapid en Bennett heeft een uiterst kleine meerderheid van slechts één zetel. Gezien de sterke ideologische verschillen in de regering zou het goed kunnen dat Bennetts eigen voorspelling zal uitkomen.

Oppositie voert druk op

De oppositie, die wordt aangevoerd door ex-premier Benjamin Netanyahu, voert ondertussen de druk op de Bennett regering op. Ze organiseren nu demonstraties die de wil van de meerderheid van de Israëlische regering moeten uitdrukken.

Een recente opiniepoll liet zien dat Netanyahu nog altijd de beste kandidaat voor het premierschap van Israël is. Zijn partij Likoed zou nu vier extra zetels in de Knesset winnen (van 30 naar 34).