Op de Olijfberg was een groepje orthodoxe Joden bezig met het begraven van een geliefde. Wiegend prevelden ze hun gebeden. Wie zouden ze begraven?

Priesterpad

Terwijl we terug kuierden naar het Kidrondal - heerlijk heuveltje af! - ontdekte ik een bijzonder weggetje. Het was me nog nooit opgevallen. ‘Path of Cohanim’, (‘priesterpad’) heette het. Opeens ging er bij mij een lichtje branden. De tempel is in het jaar 70 na Christus verwoest. De priesters en Levieten verloren hun baan. Tot op de dag van vandaag kunnen veel Joden u echter nog steeds vertellen dat ze tot een priesterfamilie of Levietengeslacht behoren.

Niet zelden helpt de familienaam daarbij een handje. Mocht u een Jood aantreffen met de naam Cohen - en die zijn er nogal wat; ook in Nederland - dan is het bijna geen vraag meer. ‘Cohen’ betekent in het Hebreeuws namelijk ‘priester’. Levieten herkent u uiteraard aan de familienaam Levy.

Rechten en plichten

Priesters en Levieten hebben anno 2023 nog steeds bepaalde voorrechten boven andere Joden - vooral in orthodox-Joodse kring. Zo worden priesters en Levieten in orthodoxe synagogen uitgenodigd om als eerste de Thora-lezingen te verzorgen. Cohanim (het meervoud van ‘cohen’, priester) spreken verder de priesterlijke zegen uit tijdens de dienst.

Verplichtingen zijn er ook. Cohanim waren door God aangesteld als geestelijke leiders van het volk. Specifieke voorschriften moesten garanderen dat de priesters ritueel rein bleven. Een aantal van deze voorschriften geldt nog steeds. Zo is het voor priesters verboden om in contact te komen met een overleden persoon (vgl. Leviticus 21:1-4). Er geldt een uitzondering voor eerstegraads familieleden: ouders, vrouw, kinderen, broers en (ongetrouwde) zussen.

Ook het bezoeken van een begraafplaats is niet zonder meer toegestaan voor een priester. Op sommige begraafplaatsen zijn speciale wegen en paden aangelegd voor cohanim: ‘Path of Cohanim’. Als de priesters op deze paden blijven, verontreinigen ze zich niet.

Ook een ziekenhuisbevalling kan problemen opleveren. Omdat niet kan worden uitgesloten dat er op het moment van bevallen ook overleden mensen of afgestorven lichaamsdelen zich in het ziekenhuis bevinden, mag een cohen zijn vrouw in principe niet vergezellen, behalve als een rabbijn daarvoor speciale toestemming geeft.

Priester-zijn anno 2023; het is een hoge roeping met voorrechten én verantwoordelijkheden.