Sommige van de Joden die in Oekraïne wonen maken deel uit van die ongelukkige migratie.

"We hebben gewoon veel matrassen in het sterkste deel van het stevigste gebouw gelegd. Het zal voorlopig moeten volstaan," vertelde Moshe Azman, een van de mannen die de titel van opperrabbijn in Oekraïne mag dragen, aan het Jewish Telegraphic Agency (JTA). Hij vertelt over wat er gebeurt op het wooncomplex in de buurt van Kiev dat door Azman en zijn gemeenschap voor het eerst in 2014 is opgezet om Joodse vluchtelingen te helpen die de laatste Russische invasie ontvluchtten.

Fiddler on the Roof

Onder de naam Anatevka - een verwijzing naar de fictieve woonplaats van Tevye de melkboer uit de beroemde Broadway musical "Fiddler on the Roof" en de iconische Sholom Aleichem korte verhalen waarop het was gebaseerd - heeft het kamp tientallen gezinnen zien arriveren uit dichter bevolkte gebieden, zei Azman.

Veel van de binnenlandse ontheemden komen uit steden, waarvan sommige de afgelopen 24 uur door Russische wapens zijn getroffen. Ze vertrekken naar plaatsen waarvan wordt gedacht dat ze minder waarschijnlijk onder vuur worden genomen. Zo willen ze voorkomen dat ze zich tijdens bombardementen in afbrokkelende Sovjet-tijdperk flatgebouwen bevinden, legde Azman uit.

Anatevka, gebouwd in een tijd van een beperktere Russische inval, heeft geen schuilkelders.

Meer dan 100 mensen zijn tot nu toe omgekomen bij bombardementen en vijandelijkheden in de oorlog, die geen noemenswaardige stedelijke gevechten heeft omvat. In een ander geval stierf één persoon en raakten er vijf gewond toen een explosief ontplofte in de buurt van het centrum van Uman, een stad van ongeveer 80.000 inwoners halverwege Odessa en Kiev. Sommige delen van de stad - die in vredestijd een bestemming is voor Joodse pelgrims uit het buitenland - werden geëvacueerd na het incident, volgens sommige berichten.

De explosie gebeurde op iets meer dan een kilometer afstand van het graf van Rabbi Nachman van Bratslav, een 18e-eeuwse grootheid en de stichter van de Breslov Chassidische beweging. Elk jaar rond Rosj Hasjana komen zo'n 30.000 Joden bijeen bij het graf. In de loop der jaren vestigden honderden Breslov-volgelingen, voornamelijk uit Israël, zich in Uman, dat tegenwoordig het hele jaar door een Joodse bevolking heeft van ongeveer 200 mensen.

Op de vlucht

Tientallen van hen, waaronder enkele vrouwen en kinderen, zijn sinds de invasie vertrokken en een video op Instagram toonde een bus vol orthodoxe Joden die door de stad werden vervoerd.

Maar anderen blijven, vertelde Chaim Chazin, een Joodse inwoner die vanuit Israël naar Uman verhuisde. Zijn vrouw en dochters zijn al enkele weken in Israël.

"De situatie is ingewikkeld op dit moment," zei hij. "Iedereen in Oekraïne moet letterlijk zijn hoofd naar beneden houden totdat dit voorbij is."

Elisha Shlomi, een andere in Israël geboren inwoner van Uman, vertelde JTA dat de overgebleven leden van de gemeenschap van plan zijn te blijven, maar naar een ander land zullen verhuizen als de gevechten Uman naderen of daar uitbreken. Hij weigerde te zeggen waar hij van plan is heen te gaan.

Toen de spanningen tussen Oekraïne en Rusland in november begonnen te escaleren, zeiden sommige Israëlische ambtenaren dat ze zich voorbereidden op een golf van massa-immigratie uit Oekraïne. Er komen minstens 200.000 Joden in aanmerking om naar Israël te immigreren onder de Wet op de Terugkeer voor Joden en hun verwanten, volgens een demografische studie van 2020 over het Europese Jodendom.

Tot nu toe heeft de golf zich niet gemanifesteerd op de schaal die ambtenaren zeiden te verwachten. Maar de Israëlische ambassade, die samen met andere buitenlandse ambassades deze maand verhuisde van Kiev naar Lviv in het westen van het land, heeft verzoeken geregistreerd van ongeveer 3.000 Oekraïners, die nog geen burgers van Israël zijn, om naar het land te emigreren.

Nog eens 5.000 verzoeken in verband met het bereiken van Israël kwamen van mensen in Oekraïne die al Israëlische burgers zijn, zei de ambassade, volgens Ynet. De meeste niet-burgers die contact hebben opgenomen met de ambassade zijn getrouwd met burgers.

Op vrijdag tweette Yair Lapid, de Israëlische minister van Buitenlandse Zaken, uitvalsroutes uit Oekraïne waarvan hij zei dat ze nog steeds bruikbaar waren voor Israëli's die in het land wonen - naar Polen, Roemenië en Hongarije, die allemaal een toestroom van vluchtelingen absorberen.

Vlucht naar Moldavië

De afgelopen dagen zijn tienduizenden mensen vanuit Oekraïne over de grens naar Moldavië gegaan, een ingesloten land tussen Roemenië en Oekraïne dat vaak wordt omschreven als het armste van Europa. Onder hen zijn honderden Joden uit de omgeving van Odessa, waar de inwoners normaliter een van de hoogste levensstandaarden in Oekraïne genieten.

De Joden die naar Moldavië zijn overgestoken, hebben meer hulp gekregen dan de niet-Joodse nieuwkomers, die meestal uit het zuiden van Oekraïne komen, dankzij de mobilisatie van sommige Moldavische Joden voor hun Oekraïense geloofsgenoten.

"De vluchtelingen en hun kinderen worden ondergebracht in motels en voorzien van warm eten en essentiële benodigdheden" door de lokale gemeenschap, deels dankzij financiering van de Nacht Family Foundation, een liefdadigheidsinstelling opgezet door de Israëlische ondernemer Marius Nacht en zijn vrouw Inbar, vertelde de Moldavische opperrabbijn Pinchas Salzman vrijdag in een verklaring. Salzman zei te verwachten dat in de komende dagen nog honderden Joodse vluchtelingen zullen arriveren.

Zij zullen te maken krijgen met een snel groeiende infrastructuur om mensen op te vangen die ontheemd zijn door de oorlog in Oekraïne. IsraAID, een Israëlische non-profit organisatie voor humanitaire hulp, stuurt een team naar de regio om de vluchtelingen bij te staan. Hetzelfde geldt voor United Hatzalah, de Israëlische hulpdienst die regelmatig internationaal hulp verleent bij rampen. En het Chabad huis in Chisinau bereidde zich voor op een Shabbat met een toestroom van Joodse vluchtelingen, hoewel zonder de voorraad koosjer voedsel die normaal uit Odessa wordt geïmporteerd.

"Met meer mensen moet je klaar zijn met voedsel," vertelde rabbijn Zushe Abelsky aan de Los Angeles Times vanuit de Verenigde Staten, waar hij op dit moment is. "Onze rabbijnen daar zijn ook in nood."

Dit artikel verscheen eerder op de website van Times of Israel.