Biden en de concessies aan de PA

Na de publicatie van het bewuste artikel bleven er berichten binnenkomen over doorlopende gesprekken tussen Israël en Saoedi-Arabië over een normalisatieovereenkomst. De Amerikaanse regering van president Joe Biden is achter de schermen de drijvende kracht achter deze onderhandelingen.

Jake Sullivan, Bidens nationale veiligheidsadviseur, was in augustus zowel in Saoedi-Arabië als in Israël. De Amerikaanse Minister van Buitenlandse Zaken, Antony Blinken, was ook actief met betrekking tot de normalisatieovereenkomst. Hij hield regelmatig telefoongesprekken met de regering in Jeruzalem, maar ook met de Palestijnse leiders in Ramallah. Dit omdat het nu absoluut duidelijk is dat Saoedi-Arabië normalisatie in de relaties met Israël koppelt aan concessies ten gunste van de Palestijnse Autoriteit.

Deze Saoedische voorwaarde wordt duidelijk gesteund door de Amerikaanse regering, die is teruggekeerd naar de Israëlpolitiek van de regering Obama. Dit betekent dat de regering Biden opnieuw pusht voor de zogenaamde tweestatenoplossing en andere zaken die de belangen van de Palestijnse Autoriteit dienen.

Eén van de concessies die de Amerikanen van Israël verwachten, is de heropening van het Amerikaanse consulaat in Oost-Jeruzalem. Dit consulaat, dat de belangen van de Palestijnse Arabieren diende, werd gesloten toen de regering Trump de Amerikaanse ambassade verhuisde van Tel Aviv naar Jeruzalem.

De verschillende interesses

Voordat we ingaan op Israëlische concessies ten opzichte van de PA, eerst iets over de belangen die Saoedi-Arabië en de Verenigde Staten hebben bij een nieuw Abraham Akkoord. Dit is de naam voor de normalisatieakkoorden tussen Israël en vier Arabische staten.

Amerikaans belang

De regering Biden heeft een ander belang bij een nieuw Abraham Akkoord. Biden zit dringend verlegen om een succes in de buitenlandse politiek, na debacles zoals de overhaaste terugtrekking uit Afghanistan. Dan is er verder het sluimerende conflict met China, dat in toenemende mate zijn invloed in het Midden-Oosten aan het vergroten is. China was verantwoordelijk voor de recente toenadering tussen Iran en Saoedi-Arabië en is ook bereid om het koninkrijk te helpen een nucleair programma te ontwikkelen.

Dit laatste zou Saoedi-Arabië verder losweken uit het allang bestaande verbond met de Verenigde Staten. Tot nu toe weigerden de Amerikanen in te gaan op de Saoedische eis voor Amerikaanse assistentie bij de ontwikkeling van een eigen nucleair programma. Dit omdat er vrees bestaat voor een nucleaire wapenwedloop in het Midden-Oosten, nadat Iran dicht bij de zogenaamde uitbraakcapaciteit is gekomen. Dat moment lijkt steeds dichterbij te komen, nu Iran het afgelopen weekend opnieuw inspecteurs van het Internationaal Atoom Agentschap de toegang ontzegde tot nucleaire faciliteiten waar uranium wordt verrijkt.

Saoedisch belang

De Saoedi’s op hun beurt willen vergaande veiligheidsgaranties van de VS wanneer men een deal met Israël zou sluiten over normalisatie van de betrekkingen. Er waren zelfs rapporten dat de Saoedi’s de stationering van Amerikaanse troepen op het grondgebied van het koninkrijk wilden als voorwaarde voor de overeenkomst met Israël.

Dat zal echter niet gauw gebeuren, omdat een meerderheid van de Amerikaanse burgers fel gekant is tegen het opnieuw stationeren van VS troepen in het Midden-Oosten. Achtenvijftig procent van de Amerikanen is bovendien tegen een defensiepact met Saoedi-Arabië. Saoedi-Arabië wil verder dat de VS het land nieuwe geavanceerde wapens gaat leveren als onderdeel van een vredesdeal met Israël.

Israëlisch belang

Het belang dat Israël heeft bij de normalisatie van de betrekkingen is duidelijk. Naast grote economische belangen is er het feit dat Saoedi-Arabië de leidende macht van de Arabische wereld is geworden. Een overeenkomst met het koninkrijk zal dan ook vrijwel zeker leiden tot andere normalisatiedeals met landen in het Midden-Oosten of in de grotere moslimwereld.

Daarnaast zou de overeenkomst Saoedi-Arabische betrekkingen met Iran schaden en het land terugbrengen in het stilzwijgende defensiepact tussen Israël en de Golfstaten.

De Palestijnse rol

Nu weer terug naar de Palestijnse link.

Door die link lijkt het nu zeer waarschijnlijk dat de hele zaak zal ontploffen. Dit nadat de Palestijnse leiders in Ramallah de link zagen als een unieke mogelijkheid om de positie van Israël uit te hollen. Mahmoud Abbas, de leider van de PA, was er als de kippen bij om een lijst van eisen te deponeren bij de Amerikaanse en Saoedische regeringen.

Een paar voorbeelden uit de list met voorwaarden voor PA erkenning van een overeenkomst tussen Israël en Saoedi-Arabië. De PA eist dat de groei van de Joodse aanwezigheid in Judea en Samaria tot stilstand wordt gebracht. Verder wil de PA dat Israël delen van het zogenaamde C-Gebied, die nu onder volledig Israëlisch bestuur staan, overdraagt aan de PA. In het C-Gebied, dat onder de Oslo Akkoorden werd toegewezen aan Israël, wonen alle Joden in Judea en Samaria.

Ook wil de PA dat Saoedi-Arabië de financiële hulp aan de Palestijnse Arabieren weer hervat. Deze hulp werd drie jaar geleden onder de invloed van de Abraham Akkoorden gestaakt. Het gaat hier om een bedrag van ruim 180 miljoen euro. Een andere Palestijnse eis is de heropening van het Amerikaanse consulaat in Jeruzalem.

De PA wil verder dat de regering Biden de gestaakte besprekingen van 2014 met Israël over de oplossing van het conflict hervat. Deze besprekingen werden toen geleid door de voormalige Minister van Buitenlandse Zaken, John Kerry. Ze werden afgebroken doordat de PA een overeenkomst sloot met Hamas over de vorming van een Palestijnse eenheidsregering. Kerry’s droom over “twee volkeren samenlevend in vrede en veiligheid” bleek opnieuw een utopie te zijn geweest.

Onderhandelingen gestaakt

Nadat een PA delegatie in Riyad besprekingen voerde met de Saoedische regering, werd afgelopen zondag bekend dat de onderhandelingen met Israël over normalisatie waren afgebroken. De Saoedische nieuwssite Elaph berichtte dat de regering in Riyad een bericht had gestuurd naar Washington waarin stond dat door “de extremistische natuur van Israëls rechtse regering de mogelijkheid van enige toenadering  tot de Palestijnen was getorpedeerd, en dus ook de toenadering tot ons”.

Terwijl de regering in Riyad de extremistische elementen in de Israëlische regering de schuld gaf van het debacle, kan men ook iets anders stellen.

Amerikaanse blunder

Doordat de Amerikaanse regering toestond dat de PA werd betrokken bij de indirecte besprekingen tussen Riyad en Jeruzalem, werd direct duidelijk dat het proces tot mislukken was gedoemd.

Toen de zogenaamde Abraham Akkoorden werden onderhandeld, werd de PA volledig genegeerd. Dit was een revolutionaire benadering die uiteindelijk succesvol bleek om volledige vrede te bereiken tussen Israël en drie Arabische landen. Soedan is een ander verhaal.

Door nu terug te vallen in oude patronen, lijkt de Amerikaanse regering opnieuw een unieke kans te hebben gemist om ook een Abraham Akkoord te bewerkstelligen. Een gemiste kans om normalisatie te bereiken tussen de twee machtigste landen in het Midden-Oosten.