Sluiten

Zoeken.

Mijn buurvrouw slaagde met vlag en wimpel voor de toets van naastenliefde

Door Yoel Schukkmann - 

30 augustus 2022

2022 Website CVI (9)

Er bestaat een misverstand dat het uitvoeren van geboden en rituelen de basis is van het Jodendom. Veel mensen denken dat onze verplichtingen naar G-d toe het belangrijkste zijn in het leven van een religieuze Jood. Maar hoewel deze inderdaad erg belangrijk zijn, speelt ons gedrag naar anderen toe een misschien wel veel grotere rol.

De mitswot (geboden) die gaan over de relatie tussen de mens en G-d noemen we in het Hebreeuws ‘been adam laMakom’. De geboden die te maken hebben met de relatie van de mens met zijn medemens is 'been adam lechaveero'. Dit laatste is zo belangrijk, dat wanneer wij niet eerst onze gespannen relaties tussen onze medemensen goedmaken, G-d ons zelfs op Jom Kippoer (Grote Verzoendag) niet zal vergeven voor onze eigen zonden.

Kenmerken van het Joodse volk

Wanneer de Joodse geleerden in de Talmoed (Jevamot 79a) de kenmerken van het Joodse volk bespreken, doen ze dat niet in termen van rituele naleving. Zo staat er niet dat een Jood altijd bidt, Thora leert, Sjabbat houdt of koosjer eet. De Geleerden hanteren een humane criteria: "Het Joodse volk heeft drie kenmerken: ze zijn barmhartig, bescheiden en verrichten goede daden."

De Talmoed vertelt over een niet-Jood die naar de grote geleerde Hillel kwam om zich te bekeren tot het Jodendom. Hij had alleen één voorwaarde: hij wilde de hele Thora leren, terwijl hij op één voet stond. Hillel stemde in op dit vreemde verzoek en antwoordde hem: "Doe je naaste niet aan wat hatelijk is voor jou. Dat is de hele Thora; de rest is commentaar. Ga nu en bestudeer het". Joden worden ‘rachmanim benee rachmamim’ (barmhartigen, kinderen van barmhartigen) genoemd. Daarom is het altijd zo belangrijk dat wij goed zijn voor elkaar en de nood van onze medemens moeten voelen.

Niet slagen voor de toets

Een poosje geleden zaten tientallen meisjes van verschillende klassen samen in een grote zaal voor hun jaarlijkse toets, dat onder toezicht stond van het ministerie van Onderwijs. Wie deze toets niet zou halen, moest het volgend jaar opnieuw doen. Onze buurvrouw, die een lerares is op een middelbare school, was opgeroepen om als een van de surveillanten te dienen bij de toets.

De zaal was gevuld met nerveuze studenten. Onze buurvrouw kon een speld horen vallen toen ze langzaam tussen de harddenkende tieners heen liep. Het ene meisje zat diep gebogen over de toets en zweette peentjes. Een ander meisje vloog als een razende door alle opgaven heen, terwijl weer een ander meisje er maar stilletjes bijzat. Mijn altijd opmerkzame buurvrouw zag dit al snel en hield haar goed in de gaten. En naarmate de klok verder tikte en de tijd bijna over was, zag ze hoe het opgavenblad van dit meisje nog steeds leeg was. Hoewel het een meerkeuzetoets was, had ze geen enkel antwoord omcirkeld. Langzaam liep ze terug naar de hoofdsurveillant en vroeg haar wat er met dit meisje aan de hand was.

De vrouw gaf haar een medelijdende blik. “Sinds kort heeft ze paniekaanvallen en bevriest ze helemaal van angst. Binnenkort gaat ze aan therapie beginnen,” Dit meisje was nog niet zo lang voor deze toets de perfecte studente. Ze leerde goed en was altijd erg slim, extravert en populair, maar alles veranderde toen ze opeens paniekaanvallen begon te krijgen. “Men vermoed dat het te maken kan hebben met het hele coronatijdperk, met alle angstzaaierij, constante quarantaines, en lockdowns”, legde de hoofdsurveillant uit en voegde daar met een trieste zucht aan toe, “maar ik kan nu niets voor haar doen”.

Bij de volgende ronde tussen de zwoegende studenten in stopte onze buurvrouw even naast dit meisje. "Het is oké als je niet weet wat je moet antwoorden", zei ze tegen haar. "Omcirkel gewoon iets - wat dan ook - en bid dat dit het juiste antwoord is". Toen het tijd was om alle toetsen in te leveren, merkte ze echter dat dit meisje zelfs op deze manier alleen maar drie antwoorden had omcirkeld. Even later, toen alle studenten opstonden om te vertrekken, glimlachte mijn buurvrouw naar het meisje en verzekerde haar dat ze zeker wist dat ze de toets zou halen.

Toen ze uiteindelijk de stapel ingevulde toetsen inleverde bij de hoofdsurveillant, zei ze terloops: "Ik heb dit meisje trouwens geholpen met het halen van de toets..." Nadat ze de toets van het meisje had ingenomen, nam ze een pen van dezelfde kleur en omcirkelde onze buurvrouw de juiste antwoorden op de vragen die dit meisje niet had beantwoord. En net nadat de deuren achter de laatste student sloten, barstte de hoofdsurveillant uit in gelach. "Wat kon ik anders doen?", vroeg mijn buurvrouw nu oprecht. “Ze was altijd al een slim meisje, heeft nu paniekaanvallen en gaat binnenkort aan therapie beginnen. Om nu ook nog eens een toets niet te halen, en het volgend jaar opnieuw moeten doen, zal haar zeker niet helpen."

Houd van je naaste

G-d gebiedt ons: "Heb je naaste lief als jezelf" (Leviticus 19:18). Misschien zouden we kunnen zeggen dat dit ook betekent om buiten je persoonlijke denkwijze te gaan en te waarderen waar anderen vandaan komen. Begrijp de behoeften en gevoeligheden van mensen met andere achtergronden en problemen dan die van ons en erken dat wij in zo'n geval ook die behoeften voor hulp zouden hebben. Wanneer het om onze eigen problemen gaat, hoe klein deze ook moge zijn, nemen we deze allemaal altijd zeer serieus. Maar wat als het om iemand anders gaat?

"Heb je naaste lief als jezelf" gebiedt ons om objectief met iemand anders zijn situatie om te gaan, en om met hem mee te leven alsof wij in hetzelfde schuitje zitten. ‘Je naaste liefhebben als jezelf’ is je inleven in de behoeften van een ander. Net zoals mijn buurvrouw dat deed. Mogen we altijd in staat en bereid zijn om onze naasten echt lief te hebben als onszelf.

Ontwerp zonder titel

De auteur

Yoel Schukkmann

Yoel Schukkmann groeide op in Nederland, waar hij chassidisch werd, wat wij zouden noemen 'ultra-orthodox' Joods. Hij verhuisde daarom in zijn tienerjaren naar Israël om in een jesjiewa te leren....

Doneren
Abonneren
Agenda