Vanwege haar geografische ligging staat Israël voor grote uitdagingen op het gebied van landbouw. Ruim 50 procent van het land is aangemerkt als woestijn of bijna-woestijn, en slechts 20 procent is van nature geschikt voor landbouw. De watervoorraden van het land zijn beperkt, aangezien de regenval zich concentreert in de winter. Een groot deel van het zuiden, zoals de Negev-woestijn, krijgt jaarlijks hooguit 2,5 cm regen. Ondanks deze beperkingen is Israël uitgegroeid tot een wereldleider op het gebied van landbouwinnovatie, waarbij hydrocultuur en geavanceerde technologieën worden gebruikt om de woestijn om te vormen tot productieve landbouwgrond.

Al in 1933 werd begonnen met onderzoeksprojecten waarin twaalf essentiële voedingselementen in een wateroplossing voor planten werden gebruikt. Het duurde echter meer dan vijftig jaar voordat dit idee bruikbaar werd voor moderne landbouwtoepassingen.

Hydroponie is afgeleid van de Griekse woorden ‘hydro’ (water) en ‘ponos’ (werk). Het een tuinbouwvorm waarbij planten worden gekweekt in een op water gebaseerde voedingsoplossing in plaats van in aarde. Er zijn verschillende hydrocultuursystemen:

1. Deep Water Culture (DWC): De wortels van planten hangen in belucht water.
2. Nutrient Film Technique (NFT): Water druppelt langs de wortels.
3. Ebb and Flow (Flood and Drain): De wortels worden afwisselend onder water gezet en weer drooggelegd.
4. Druppelsystemen: Water druppelt regelmatig of constant rechtstreeks op de planten of hun wortels.
5. Aeroponics: De wortels van de planten hangen in de lucht en worden besproeid met een voedingsoplossing.

Hydrocultuur is bijzonder effectief in de woestijnen van Israël, waar landbouw op basis van grond een uitdaging is vanwege het zoutgehalte en droogte. Hydroponie gebruikt 70-90 procent minder water dan conventionele tuinbouw. Dit is van cruciaal belang in woestijngebieden waar waterbesparing noodzakelijk is. Israël zuivert en recyclet bijna 90 procent van zijn afvalwater voor gebruik in de landbouw, het hoogste percentage ter wereld. Ontziltingsinstallaties, zoals die in Ashkelon en Hadera, leveren 50 procent van het drinkwater.

Een hydroponische boerderij in Israël. | Foto's: CvI

Israël exporteert druppelirrigatie en hydrocultuursystemen naar landen zoals Colombia, waar Israëlische bedrijven investeren in hydrocultuurboerderijen in woestijngebieden.

Hydrocultuur voordelen:

1. Nauwkeurige controle over voedingsstoffen, water en licht optimaliseert de plantengroei.
2. Gewassen groeien sneller door de toevoer van voedingsstoffen.
3. Hydrocultuursystemen leveren een hogere opbrengst dan traditionele landbouw.
4. Hydroponie maakt verticale landbouw en teelt in beperkte ruimtes mogelijk.
5. Hydroponische systemen zijn waterzuiniger dan conventionele landbouwmethoden.
6. Gewassen zoals bladgroenten, kruiden, groenten en fruit zijn uitermate geschikt voor hydroponie.

De nadelen:

1. Om een hydrocultuurboerderij te beginnen zijn hoge investeringskosten nodig.
2. Men heeft expertise nodig om zo'n bedrijf te runnen.
3. Stroomuitval kan processen verstoren en onevenwichtigheden in voedingsoplossingen veroorzaken.
4. Het computergestuurde proces dat de waterbalans reguleert moet voortdurend gecontroleerd worden.

Hoe het werkt:

De relatief eenvoudige hydrocultuurmethode bestaat uit het plaatsen van containers in een bassin of op tafels waar water met essentiële voedingsstoffen continu doorheen stroomt. Het zuurstofrijke water bevordert het wortelsysteem van de gewassen. De zaailingen worden in kussens geplaatst die op het wateroppervlak drijven. Vaak zijn er aan een kant van de kas drijvers met zaailingen en aan de andere kant de volgroeide planten, die gemakkelijk kunnen worden geoogst. Op deze manier kunnen er 5-6 oogsten per jaar zijn, tegenover slechts 2-3 in de grond.

Het geoogste, schone gewas (zonder aardresten) kan het hele jaar door in 'golven' verpakt en verkocht worden.

Moti Cohen bouwt aquaponics-boerderijen – een combinatie van aquacultuur (viskwekerij) en hydrocultuur. De gewassen voeden zich met de afvalstoffen van de vissen, terwijl de vissen gedijen vanwege de door de gewassen geproduceerde zuurstof. Dit “briljante” maar eeuwenoude idee, is nu gemoderniseerd.

Het Ariel Global landbouwkundig bedrijf, gebaseerd in Poriya Ilit, stelt boeren in staat om door hydroponische gewassen (van komkommers tot paprika's en aardbeien) naar eigen voorkeur te telen in verticale kassen. In 10-12 cycli per jaar groeien er 30-40 keer meer zaailingen dan in de gebruikelijke horizontale kassen.

Ariel Global's methode heeft minder mankracht nodig, bespaart water en meststoffen en vereist geen besproeiing. Door de planten los te koppelen van de grond, kan het ongedierte de planten moeilijker bereiken, waardoor er minder gespoten hoeft te worden. Dit maakt productie een stuk gezonder.

En voor de consument is het geweldig dat de verse, knapperige en schone sla zo, vanuit de verpakking, meteen verwerkt kan worden.

De CvI Handen-uit-de-mouwenreis van eind oktober 2025 hielp een organische hydroponische boerderij in de buurt van Beit Shemesh. De foto's in dit artikel zijn van deze groep. De boer bedankte hen voor de ruim 3000 kroppen sla die ze geoogst hadden.