De gemeente Tel Aviv verbood gescheiden gebeden voor Joden, terwijl moslims wel hun gescheiden gebeden op straat mochten houden. De dubbele standaard was pijnlijk duidelijk, maar de diepere wond zat van binnen: Joden die Joden aanvielen op de dag waarop we juist vergeving, eenheid en terugkeer naar G-d zouden moeten zoeken.

Nu, twee jaar later, is diezelfde gemeente stilletjes begonnen met een nieuwe campagne: dit keer gericht op meer dan honderd synagogen in de stad. Deze sjoels, vaak tientallen jaren oud en steunpilaren van hun gemeenschappen, kregen te horen dat ze de Halacha (Joodse wet) moeten overtreden om te mogen blijven bestaan, of anders ontruiming riskeren. Volgens Ynet eist de gemeente dat deze synagogen functioneren “zonder onderscheid in geslacht of geloof” en dat hun noesach tefilla (gebedsstijl en tradities) worden vastgesteld door goedgekeurde seculiere commissies.

Dit heeft niets met bureaucratie te maken. Dit gaat om een afkeer van Thora-waarden. Van de 130 bedreigde synagogen zijn er veel niet officieel geregistreerd of staan ze op grond die op naam van de gemeente staat, hoewel talloze andere wel op privégrond of officiële kavels staan. Toch is de druk alleen gericht op Thora-getrouwe gemeenschappen, terwijl moskeeën ongemoeid worden gelaten. In één sprekend voorbeeld oordeelde het Rabbinale Gerechtshof (Beet Din) van Tel Aviv dat een bepaalde synagoge een religieuze stichting was, en dus beschermd, maar de gemeente spande meteen een zaak aan bij het Hooggerechtshof.

Volgens leiders van Tel Avivse synagogen betekent dit, als het doorgaat, een gevaarlijk beeld voor de toekomst: het systematisch het zwijgen opleggen van de Thora en Joodse traditie in naam van “gelijkheid.” Gemeenschappen moeten dan kiezen tussen trouw blijven aan de Thora of het open blijven van hun synagoge. En helaas gebeurt dit niet in een vacuüm.

Joodse staat of staat met Joodse meerderheid?

Deze week zagen we nog een andere kop die dezelfde vraag benadrukt: in wat voor soort staat leven we eigenlijk? Volgens dit artikel bereidt het leger een grootschalige arrestatieactie voor op Ben Gurion vliegveld, met als doel naar schatting 10.000 “dienstweigeraars” te arresteren die naar Uman (Oekraïne) willen reizen voor Rosj Hasjana. Elk jaar maken duizenden Breslov-chassidiem deze pelgrimsreis naar het graf van Rebbe Nachman van Breslov (1772-1810), omdat hij zelf vroeg dat zijn volgelingen op Rosj Hasjana bij hem zouden zijn.

Het leger wil grote eenheden militaire politie inzetten op de luchthaven. Ook zullen soldaten worden geplaatst bij het vliegveld van Haifa, zeehavens en grensovergangen met Jordanië en Egypte. De Israëlische politie staat paraat om bij rellen of verzet te helpen.

Daarnaast wil het leger ook ultra-orthodoxe Joden arresteren die als “dienstweigeraars” worden gezien en vanuit het buitenland naar Israël reizen voor de Hoge Feestdagen. Volgens een rapport heeft het leger besloten om tijdelijke detentiekampen in tenten op te zetten, vanwege een ernstig tekort aan plek in de militaire gevangenissen. Een speciaal reservistenbataljon wordt gerekruteerd om dit complex te bemannen, en soldaten krijgen speciale training om een gevangenis in veldomstandigheden te runnen.

Wat men ook van Rosj Hasjana in Uman vindt, het verschil in behandeling en de harde toon richting religieuze Joden zijn ronduit verontrustend.

Afgedwaalde kinderen

De Thora zegt tegen het Joodse Volk: “Banim atem laHasjem Elokeechem!” (Jullie zijn kinderen van Hasjem, jullie G-d). Wij zijn Bnee Melachim, kinderen van koningen. Dat is onze ware identiteit. En toch, hoe pijnlijk is het om te zien dat zij die in dit koningschap geboren zijn, zichzelf wijsmaken dat ze meer vrijheid en geluk buiten ervan zullen vinden. Ze luisteren naar slecht advies van mensen die het nooit begrepen hebben, en belanden buiten de poorten, boos, verbitterd, en slaand naar hun eigen Koning en Zijn geboden.

Voor sommigen wordt deze bitterheid hun hele identiteit. En wanneer halve waarheden niet meer werken, grijpen ze naar regelrechte laster, proberen te kwetsen, het zwijgen op te leggen, en hele gemeenschappen in gevaar te brengen, enkel omdat ze naar de Thora willen leven.

Het doet me denken aan een opmerkelijke ontmoeting tussen Israëls eerste premier, David Ben-Gurion, en de Klausenberger Rebbe, rabbijn Yekusiel Yehuda Halberstam (1905–1994). Ben-Gurion vroeg de Rebbe eens wat hij religieus gezien in de Staat Israël zou willen zien: het minimum en het maximum. De Rebbe antwoordde: “Het minimum is dat ik een Sjtreimel (traditionele bont hoed voor de Sjabbat) openlijk kan dragen. Het maximum? Dat jij er ook één draagt.”

De Klausenberger Rebbe had zijn vrouw en al zijn negen kinderen verloren in de Holocaust. De nazi’s sloten synagogen, verboden baarden, tallesim (gebedsmantels) en Sjtreimels, en vervolgden elk zichtbaar teken van Joods leven. Het enige wat hij vroeg, was de zekerheid dat hij in een Joodse staat nooit meer vervolgd zou worden om zijn Thora-levenswijze. En alleen met een zachte glimlach voegde hij eraan toe dat het mooi zou zijn als zelfs de premier zich bij hem op dat pad zou aansluiten.

En toch staan we hier vandaag op een moment dat in diezelfde zogenaamde Joodse staat opnieuw synagogen bedreigd worden. Thora-praktijk wordt aangevallen, en zij die onze broeders zouden moeten zijn, soms aan de zijlijn staan en allerlei beschuldigingen naar binnen slingeren.

Maar hier moet ik ook even stoppen, en eerlijk zijn met onszelf...

Dit is het eerste deel van een tweeluik over de spanningen in de Israëlische samenleving. Morgen volgt deel twee over hoe een bijzondere ontmoeting tussen Yoel en een militair hem een nieuw inzicht gaf in de kracht van eenheid.