Natuurlijk onthoud je niet elke vluchteling, terwijl ik anderen juist nooit zal vergeten. De 85-jarige Holocaustoverlevende Anatoly uit Dnipro behoort zeker tot de laatste categorie.

Wellicht herinnert u zich deze foto nog:

Deze foto is begin maart 2022 gemaakt, nog redelijk aan het begin van de oorlog dus. U ziet van links naar rechts: ondergetekende, Anatoly en zijn dochter Ludmila. We zijn onderweg naar de grens tussen Moldavië en Roemenië. Zo kan vluchten er dus ook uitzien.

Al 85 jaar, zijn hele leven dus, woonde Anatoly in Dnipro (voorheen Dnipropetrovsk). Hij werd er in 1937 geboren en de enige keer dat hij er even weg was, was toen hij in 1941 moest onderduiken voor de nazi's. Samen met zijn moeder vond hij net iets buiten de stad een onderduikplek. Begin maart 2022 vluchtte hij voor de tweede keer, maar nu naar het beloofde land.

Dochter Ludmila woont al sinds 2001 in Israël, maar was in januari 2022 naar Oekraïne gevlogen om haar ouders bij te staan. Vader Anatoly had bij een harde val zijn heup gebroken en moest vier keer worden geopereerd. En toen brak de oorlog uit.

Naar Israël

Na diverse mislukte pogingen om Dnipro te ontvluchten, slaagde het team van Christenen voor Israël er in om Anatoly uit de stad weg te krijgen. Via Moldavië en Roemenië zou hij dan naar Israël kunnen vertrekken.

Na een paar dagen kregen Anatoly en zijn vrouw het bevrijdende bericht: hij mocht naar Israël! Zijn kleinkinderen en achterkleinkinderen hadden hen jarenlang aangespoord: "Opa, oma - kom! We houden zoveel van jullie, en we willen dat jullie bij ons zijn!" Afgelopen jaar was het dan eindelijk zover en vierde de familie het Pesachfeest met vier generaties in Israël.

Ik laat hen uit het noorden terugkeren
en breng hen samen van de einden der aarde.
Ook blinden en lammen komen mee,
ook zwangere vrouwen, en vrouwen in barensnood.
In dichte drommen keren ze terug.
Zij komen terug in tranen,
en ik zal hen leiden.
Ik breng hen naar stromende beken
en voer hen over geëffende wegen; daar kunnen zij niet struikelen.
Want ik ben voor Israël een vader,
en Efraïm is mijn eerstgeboren zoon.
- Jeremia 31:8,9

Stralende gezichten

"Ik kan er niet genoeg van krijgen om naar de stralende gezichten van mijn ouders te kijken, de schittering in hun stralende ogen te zien! Ze willen leven!" zei Ludmila.

Afgelopen maand zocht Anemone de familie Nekrasov op, in het noorden van Israël, tegen de grens met Libanon. Kijk hoe Anatoly straalt: dat is hoe het voelt om als Jood in Israël te mogen wonen!